SAĞLIK PROGRAMLARINDA ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRENCİLERİN KÜLTÜRLER ARASI DUYARLILIK VE ETNİK MERKEZCİLİK DÜZEYLERİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 14, 26.04.2020

Leyla Delibaş , Göksel Dürmüş İbrahim Bilir , Aynur Ekren , Semra Çelikli

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.700285

Cited By: 5

Öz

Bu çalışma, sağlık programları öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı olarak planlanan araştırmanın evrenini, bir vakıf üniversitesinin meslek yüksekokulunda öğrenim gören sağlık bölümü (anestezi, diyaliz, ilk ve acil yardım) 2. sınıf öğrencileri oluşturmuş olup çalışmaya katılmayı kabul eden 180 öğrenci örneklemi oluşturmuştur. Veriler Temmuz 2019 da kişisel bilgi formu, kültürlerarası duyarlılık ölçeği ve etnik merkezcilik ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde; sayı, yüzde, ortalama, bağımsız gruplarda T testi, ANOVA, pearson korelasyon analizi SPSS 21 paket programında yapılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 20.92±2.3 olup, %36.7’si ilk ve acil yardım, %33.3’ü diyaliz ve %30’u anestezi bölümü öğrencisidir. Öğrencilerin %71.1’inin kadın, %41.7’sinin sağlık meslek lisesi mezunu, %82.9’unun Doğu/Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin %37.2’si kötü, %57.8’i orta düzeyde İngilizce bildiklerini, %58.9’u farklı ülkelerden arkadaşı olduğunu ve %96.1’i farklı kültürlerden hastalara bakım vermek istediklerini belirtmişlerdir. Katılanların %53.9’u iletişim, %56.1’i dil, %7.2’si kültürel farklılık, %10’u güven duyma ve %10’u ön yargıyla ilgili sıkıntı yaşayabileceklerini belirtmişlerdir. Toplam ölçek puanına bakıldığında etnik merkezcilik 53.5±5.9 ve kültürlerarası duyarlılık 94.6±8.7’dir. Kültürlerarası duyarlılık ölçeğinin etnik merkezcilik ölçeği ile korelasyonunda, negatif yönde ilişki saptanmıştır (r:-0.369**p:0.000). Cinsiyete göre etnik merkezcilik ölçeğinde erkeklerin puan ortalamasının (55.7±5.9), kadınların puan ortalamasından (52.6±5.7) yüksek olduğu ve aradaki farkın önemli olduğu belirlenmiştir (p: 0.002). Yabancı dil bilgisi artıkça kültürlerarası duyarlılık ölçeği puanının arttığı, yabancı dil bilenlerle bilmeyenler arasındaki farkın önemli olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Çeşitli faktörlerin varlığı kültürel duyarlılığı ve etnik merkezciliği etkilediğinden öğrencilerin eğitimlerinde kültürlerarası duyarlılık programlarıyla farkındalık kazandırılması gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültürlerarası Duyarlılık, Etnik Merkezcilik, Sağlık, Meslek Yüksekokulu, Öğrenci

Intercultural Sensitivity and Ethnocentrism Levels of Students in Health Programs

Öz

The study examines the intercultural sensitivity and ethnocentrism levels of health program students. The universe of the research, which is planned as an identifier, has created second-year students in the department of health (anesthesia, dialysis, first and emergency assistance) studying at a foundation university vocational school and 180 students who have agreed to participate in the study sample. Statistical analysis of data; T test, ANOVA, Pearson correlation analysis in the number, percentage, average, independent groups were performed in the SPSS 21 package program. The average age of the students participating in the study is 20.92±2.3, 36.7% is first and emergency assistance, 33.3% is dialysis and 30% are anesthesia students. 71.1% of students are female, 41.7% have graduated from the health vocational high school, and 82.9% live in the East/Southeast Anatolia region. 37.2% of students said they were bad, 57.8% ıntermediate English, 58.9% said they were friends from different countries and 96.1% said they wanted to care for patients from different cultures. Participants stated the problems they might encounter as communication (53.9%), language (56.1%), cultural difference (7.2%), trust (10%), and prejudice (10%) problems. The total score of the scale reveals that ethnocentrism is 53.5 ± 5.9 and intercultural sensitivity is 94.6 ± 8.7. The correlation between the intercultural sensitivity scale and the ethnocentrism scale was negative (r: -0.369 ** p: 0.000). The mean score of males (55.7 ± 5.9) was higher than the mean score of females (52.6 ± 5.7) in ethnic centrism scale and the difference was significant (p: 0.002). It was determined that as the knowledge of foreign languages increased, the score of intercultural sensitivity scale increased, and the difference between those who knew foreign languages and those who did not know was significant (p <0.05). Since various factors affect intercultural sensitivity and ethnic centrism, it is necessary to raise awareness among students through intercultural sensitivity programs.

Kaynakça

• Aktaş D, Ertuğ N, Öztürk E. Investigation into intercultural sensitivity among nursing students at a university in Turkey. The New Educational Review, 2015; 40(2), 48–57.
• Allen J. Improving cross-cultural care and antiracism in nursing education: A literature review. Nurse Education To¬day, 2010; 30(4), 314–320.
• Amodeo M, Jones LK. Viewing alcohol and other drug use cross culturally: a cultural framework for clinical practice. Families in Society: The Journal of Contemporary Human Services 1997;78:240–54.
• Aslan S, Yılmaz D, Kartal M, Erdemir F, Güleç HY. (2016). Determination of intercultural sensitivity of nursing students in Turkey. Education, 2016; 3, 4.
• Bayık Temel, A. (2008). Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 92-101.
• Bekiroğlu O, Balcı Ş. Kültürlerarası iletişim duyarlılığının izlerini aramak: “İletişim Fakültesi Öğrencileri Örneğinde Bir Araştırma”. Türkiyat Araştırmaları Derg. 2014; 35(1): 429-458.
• Bennett, M. A developmental approach to training for intercultural sensitivity. International Journal of Intercultural Relations, 1986; 10(2), 179–195.
• Bennett, M. J. Towards a developmental model of intercultural sensitivity. In R. M. Paige (Ed.), Education for intercultural experience, 1993; (pp. 21–72).
• Bennett, Milton J. Intercultural Communication: A Current Perspective. Basic Concepts of Intercultural Communication: Selected Readings. ed. Milton J. Bennett. USA: Intercultural Press.1998; 26-30.
• Bilgiç Ş., Şahin İ. Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılık ve Etnik Merkezcilik Düzeyleri Sdü Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019; 10(3);230-236.
• Bulduk S, Tosun H, Ardıç E. Türkçe kültürler arası duyarlılık ölçeğinin hemşirelik öğrencilerinde ölçümsel özellikleri. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2011; 19(1): 25-31.
• Bulduk S, Usta E, Dinçer Y.Kültürlerarası duyarlılık ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Bir sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu örneği., Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitü Dergisi, 2017; 7 (2) 73-77.
• Byram, M. Teaching and assessing intercultural communicative competence. Clevedon, UK: Multilingual Matters, 1997.
• Chen, G. M. Relationships of the dimensions of intercultural communication competence. Communication Quarterly, 1989; 37(2), 118–133.
• Chen, G. M. Intercultural communication competence: Some perspectives of research. Howard Journal of Communication, 1990; 2, 243–261.
• Chen, G. M. A model of global communication competence. China Media Research, 2005; 1, 3–11.
• Choi JS, Kim JS. Effects of cultural education and cultural experiences on the cultural competence among undergraduate nursing students. Nurse Educ Pract, 2018; 29, 159–162.
• Çetişli NE, Işıl G, Öztornacı BÖ, Ardahan E, Uran BNÖ, Top ED, Avdal EÜ. Hemşirelik Öğrencilerinin Empati Düzeylerine Göre Kültürlerarası Duyarlılıkları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2016; 1(1), 27-33.
• Çevik, H. Yabancı uyruklu hastalara bakım verenhemşirelerin empati düzeylerine göre kültürlerarası duyarlılıkları (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep, GaziantepÜniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2018.
• Deardorff, D. K. Identification and assessment of intercultural competence as a student outcome of internationalization. Journal of Studies in International Education, 2006; 10, 241–266.
• Demir S, Üstün E. Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 14(1): 182-204.
• Durgun H., Uzunsoy E., Tümer A., Huysuz K., Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılıkları ile Dünya Vatandaşlığı İçin Karakter ve Değerler Algıları Ordu University J Nurs Stud, 2019; 2(2),87-95 .
• Egelioğlu Çetişli, N., Işık, G., Özgüven Öztornacı, B., Ardahan, E., Özgürsoy Uran, B. N., Top, E. D., & Ünsal Avdal, E. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin empati düzeylerine göre kültürlerarası duyarlılıkları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 27-33.
• Fantini, A. Assessing intercultural competence: Issues and tools. In D. K. Deardorff (Ed.), The Sage handbook of intercultural competence, 2009; (pp. 456–476).
• Hammer, M. R., Bennett, M. J. and Wiseman, R. “Measuring Intercultural Sensitivity: The Intercultural Development Inventory”. International Journal of Intercultural Relations, 2003; 27: 421–443.
• Jirwe M, Emami A, Gerrish K. Learning to nurse in a multicultural society–the experiences of nursing students in Sweden. J Nurs Care. 2015; 4(287): 2167-1168.
• Kahraman, N., & Sancar, O. (2017). Sağlık çalışanlarının kültürel duyarlılığı. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 107-131.
• Kılıç SP, Sevinç S. The Relationship Between Cultural Sensitivity and Assertiveness in Nursing Students from Turkey. Journal of Transcultural Nursing. 2018; 29(4): 379- 386.
• M. Johnstone, O. KanitsakiEthnic aged discrimination and disparities in health and social care: a question of social justice Australasian Journal on Ageing, 2008; 27 (3), pp. 110-115.
• Narayanasamy, E. WhiteA review of transcultural nursing Nurse Education Today, 2005; 25 (2), pp. 102-111.
• Neuliep JW, Chaudoir M, McCroskey JC. A cross‐cultural comparison of ethnocentrism among Japanese and United States college students. Communication Research Reports. 2001; 18(2): 137-146.
• Neuliep, James W. , James C. McCroskey. The Development of a U.S. and Generalized Ethnocentrism Scale. Communication Research Reports, 1997; c. 14. s. 4: 385-398.
• Roh, S-Z. A study on the factors affecting the intercultural sensitivity of middle and high school students in Korea. Advanced Science and Technology Letters, 2014; 47, 266-269.
• Seibert PS, Stridh-Igo P, Zimmerman CG. A checklist to facilitate cultural awareness and sensitivity. J Med Ethics. 2002;28(3):143- 146.
• Şahin NH, Bayram GO, Avcı D. Kültürlere duyarlı yaklaşım: Transkültürel hemşirelik. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (HEAD), 2009; 6(1), 2-7 .
• Tanrıverdi G. Hemşirelerde kültürel yeterliliği geliştirmeye yönelik yaklaşım ve öneriler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2017; 25(3): 227-236.
• Toksoy S, Yılmaz M, Bezirgan S, Zirek Z, Boylu M. İzmir Kamu Hastaneler Birliği Güney Sekreterliği hastanelerinde çalışan hemşire/ebelerin kültürel yaklaşım ve duyarlılıkları. Uluslararası Katılımlı III. Kültürlerarası Hemşirelik Kongresi. 21-23 Mayıs 2015.
• Üstün, E. Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeylerini etkileyen etmenler. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri ABD. İstanbul. (2011).
• Yaman Aktaş Y., Gök Uğur H., Orak SO., Investıgatıon of the opınıons of nurses concernıng the transcultural nursıng care International Refereed Journal of Nursing Researches,. 2016; 8:120-135.
• Yılmaz F, Göçen S. Sınıf öğretmeni adaylarının kültürlerarası duyarlılık hakkındaki görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Derg. 2013; 6(15): 373-392.
• Yilmaz M, Toksoy S, Direk ZD, Bezirgan S, Boylu M. Cultural sensitivity among clinical nurses: A descriptive study. Journal of Nursing Scholarship. 2017; 49(2): 153-161.
• Yılmaz, M., Yeni, C., Avcı, E., & Uluk, N. (2019). Aile sağlığı merkezlerinde çalışşan hemşire/ebelerin kültürel duyarlılık ve kültürel beceri düzeylerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(3), 170-178.