ADAPTATION OF THE DECISIONAL BALANCE AND SELF-EFFICACY SCALES FOR SEXUAL ABSTINENCE TO TURKISH: A VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 27 - 40, 25.03.2021

Özlem Karatana , Ayşe Ergün , Abdullah Beyhan

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.812268

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to make Turkish adaptation and psychometric analysis of the Decisional Balance Scale for Sexual Abstinence (DBSSA) and Self-Efficacy Scale for Sexual Abstinence (SESSA) developed in line with the Transtheoretical Model (TTM). DBSSA and SESSA were administered to total of 482 students, and 50 students were retested two weeks later. The validity of the scale was evaluated by; factor analysis, content and construct validity analysis while reliability was evaluated by internal consistency and test-retest. While content validity of scale was evaluated by receiving opinions from 12 experts, internal consistency, item analysis and test-retest results were evaluated via Cronbach alpha reliability coefficient and Pearson correlation analysis, respectively. The DBSSA content validity index was found as 0.97 and the SESSA content validity index was found as 1, and it was determined that there was a consensus among experts. Cronbach alpha reliability coefficient was found to be; 0,61 for pros/internal, 0.77 for pros/external, and 0.76 for cons among DBSSA subscales, while 0.88 for the SESSA. The test-retest reliability correlation was 0.70 for pros/internal, 0.70 for pros/external, and 0.80 for cons while 0.85 for SESSA. DBSSA and SESSA were found to be suitable, valid and reliable for Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Sexuality, Sexual Abstinence, Reliability, Validity

CİNSELLİKTEN KAÇINMA KARAR DENGESİ VE ÖZ YETERLİLİK ÖLÇEKLERİNİN TÜRKÇE UYARLAMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu çalışmanın amacı Transteoretik Model (TTM) doğrultusunda geliştirilmiş Cinsellikten Kaçınma Karar Dengesi Ölçeği (CK-KDÖ) ve Cinsellikten Kaçınma Öz Yeterlilik Ölçeği’nin (CK-ÖYÖ) Türkçe uyarlamasını ve psikometrik analizlerini yapmaktır. CK-KDÖ ve CK-ÖYÖ’leri toplam 482 öğrenciye uygulanıp iki hafta sonra 50 öğrenciye tekrar test yapıldı. Ölçeğin geçerliği; faktör analizi, kapsam ve yapı geçerliği analizleri ile değerlendirilirken, güvenirliği ise iç tutarlılık ve test-tekrar test yöntemleri ile değerlendirildi. Ölçeğin kapsam geçerliği 12 uzmanın görüşü alınarak değerlendirilirken, iç tutarlılığı, madde analizi ve test-tekrar test sonuçları sırası ile Cronbach alfa güvenirlik katsayısı ve Pearson korelasyon analizi ile değerlendirildi. CK-KDÖ kapsam geçerliği indeksi 0.97 ve CK-ÖYÖ kapsam geçerliği indeksi 1 bulundu, ve uzmanlar arası görüş birliği olduğu belirlendi. Cronbach alfa güvenirlik katsayısı; CK-KDÖ alt boyutlarından içsel yarar algısı için 0.61, dışsal yarar algısı için 0.77 ve zarar algısı için 0.76; CK-ÖYÖ için ise 0,88 bulundu. Test-tekrar test güvenirlik korelasyonu; içsel yarar algısı için 0.70, dışsal yarar algısı için 0.70 ve zarar algısı için 0.80; CK-ÖYÖ için ise 0.85 bulundu. CK-KDÖ ve CK-ÖYÖ Türk kültürü için uygun, geçerli ve güvenilir bulundu.

Anahtar Kelimeler

Cinsellik, cinsellikten kaçınma, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Adhikari, N., Adhikari, S., Sulemanec, N. İ. (2018). Premarital sexual behaviour among higher secondary students in Pokhara Sub-Metropolitan City Nepal. Sexual Health 15, 403–40.
• Akın, A., Özvarış, B. Ş. (2003). Adölesanların cinsel ve üreme sağlığını etkileyen faktörler projesi. Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi. Ankara. 08 Mayıs 2020 tarihinde http://www.huksam. hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/adolesan.pdf. adresinden erişildi.
• Aksayan, S., Gözüm, S. (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 4(1), 9-14.
• Aksayan, S., Gözüm, S. (2003). Kültürler arası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5, 3-14.
• Ateş, D., Karahan, A. (2005). Erbaydar T. Üniversite öğrencileri güvenli cinselliği nasıl algılıyor? Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED), 14(6), 130-134.
• AVERT, (2014). Sex education that works. 23 Ocak 2020 tarininde http://www.avert.org/sex-education-works.htm adresinden erişildi.
• Browne, M. W., Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen and J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models. Newbury Park, CA: Sage, 136-162.
• Büyüköztürk, S., Kılıç, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., Demirel, F. (2013). Güvenirlik. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 15. Baskı. Ankara: Pegem Akademi, 24-109.
• CDC (Centers for Disease Control and Prevention), (2013). Sexually transmitted diseases surveillance. 2014. 07 Mayıs 2020 tarininde http://www.cdc.gov/std/stats13/ adol.htm adresinden erişildi.
• Çapık, C., Gözüm, S., Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: Güncellenmiş rehber. FNJN Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2.Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Ercan, İ., Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30, 211-216.
• Eser, E., Baydur, H. (2007). Sağlıkta yaşam kalitesi ölçeklerinin psikometrik çözümlemesi: geçerlik ve güvenirlik. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi. Kongre Öncesi Kurs Notları, İzmir, 3- 29.
• Esin, M. N. (2014). Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. S. Erdoğan, N. Nahcivan ve M. N. Esin (Ed.), Hemşirelikte araştırma: Süreç, uygulama ve kritik içinde. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 169–192.
• Grant, J. S., Davis, L. L. (1997). Selection and use of content experts for ınstrument development. Res Nurs Health, 20(3), 269-274.
• Gürsoy, E., Gençalp, N. S. (2010). Cinsel sağlık eğitiminin önemi. Aile ve Toplum, 6(23), 29-36.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis Upper Saddle River, N.J: Pearson Education.
• Hinton, P. R., McMurray, I., Brownlow, C. (2014). SPSS explained. Routledge. Promoting the health of young people in Custody, 7. 12 Mart 2020 tarihinde http://www.euro.who.int/document /e81703.pdf adresinden erişildi.
• Hulton, I. J. (2001). The Application of the transtheretical model of change to adolescent sexual decision- making. James Madison Universitesi, Hemşirelik ABD., (Yayımlanmamış doktora tezi). Virgina, ABD.
• ICF International, 2015. The DHS Program STATcompiler. Funded by USAID. 22 Aralık 2020 tarihinde https://www.statcompiler.com/en/ adresinden erişildi.
• Jesus, L. M. T., Valente, A. R. (2016). Cross-cultural adaptation of health assessment instruments. 12 Mart 2020 tarihinde http:// sweet.ua.pt/lmtj/lmtj/JesusValente2016.pdf adresinden erişildi.
• Kline, P. (2013). Handbook of psychological testing. 2th ed. London and New York: Routledge.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
• Korkmaz, Ç. S., Bildik, T., Erermiş, S., Demiral, N., Özbaşaran, B., Tamar, M., Aydın, C. (2008). Erkek ergenlerde cinsel davranış ve cinsel bilgi kaynakları: Sekiz yıl arayla değerlendirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(4), 390-397.
• MacCallum, R. C., Browne, M. W., Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods,1(2), 130-149.
• McCarraher, D. R., Packer, C., Mercer, S., Dennis, A., Banda, H., Nyambe, N., …Denison, J. A. (2018). Adolescents living with HIV in the Copperbelt Province of Zambia: Their reproductive health needs and experiences. PLoS ONE, 13(6):e0197853.
• McKay, A., Bissell, M. (2010). Sexual health education in the schools: Questions and answers (3rd ed.). Ottawa, ON: Sex Information and Education Council of Canada (SIECCAN). 27 Nisan 2020 tarininde http://www.sieccan.org/pdf/she_q&a_3rd.pdf adresinden erişildi.
• Özgüven, İ. E. (2000). Psikolojik testler. Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara, Sistem Ofset, 83-107.
• Siyez, D. M., Siyez, E. (2007). Ergenlerin cinsel yaşam deneyimlerinin bazı psiko-sosyal değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türk Üroloji Dergisi, 33(1), 56-63.
• Sousa, V. D., Rojjanasrirat, W. (2011). Translation, adaptation and validation of instruments or scales for use in cross-cultural health care research: a clearanduser-friendlyguideline. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 17(2), 268-274.
• Streiner, D. L., Norman, G. R., Cairney, J. (2015). Health measurement scales: a practical guideto their development and use. Oxford University Press, USA.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Tandoğan, Ö., Oskay, Ü. (2019). İnternet ve Cinsellik. Androl Bul, 21, 119−122.
• Tokuç, B., Berberoğlu, U., Saraçoğlu, G. V., Çelikkalp, Ü. (2011). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin evlilik dışı cinsel ilişki, istemli düşükler ve kontraseptif kullanımı konusundaki görüşleri. Turk J Public Health, 9(3), 166–173.
• Topkaya, N., Sümer, Z. H. (2010). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinin cinsel bilgi kaynakları, yeterlilik algıları ve bilgi ihtiyaçları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehb Derg, 4, 139–151.
• Underhill, K., Montgomery, P., Operario, D. (2007). Sexual abstinence only programmes to prevent HIV infection in high income countries: systematic review. BMJ, 335, 248-252.
• UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), (2013). Young people today, time to act now: Why adolescents and young people need comprehensive sexuality education and sexual and reproductive health services in Eastern and Southern Africa. 07 Mayıs 2020 tarininde http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002234/223447E.pdf adresinden erişildi.
• Wolfe, D. A., Jaffe, P. G., Crooks, C. V. (2008). Adolescent risk behaviors: Why teens experiment and strategies to keep them safe, Yale University Press
• Yaghmaie, F. (2003). Content validity and ıts estimation. Journal Of Medical Education, 3(1), 25-27.