HEMODİYALİZ TEDAVİSİ ALAN HASTA BİREYLERİN KİŞİLER ARASI TARZ VE SOSYAL İYİ OLMA DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 191 - 205, 25.03.2021

Ejdane Coşkun , Ayşe İnel Manav

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.813350

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma hemodiyaliz tedavisi alan hastaların kişiler arası tarz ve sosyal iyi olma düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı kesitsel nitelikteki araştırma, 18.10.2019-10.01.2020 tarihleri arasında bir kamu hastanesinin Hemodiyaliz Ünitesi’nde hemodiyaliz tedavisi alan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 69 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Veriler; Kişisel Bilgi Formu, Kişiler arası Tarz Ölçeği (KTÖ) ve Sosyal İyi Olma Ölçeği (SİOÖ) kullanılarak toplanmıştır. Veriler; ortalama, standart sapma, frekans, Student t-test, Tek Yönlü ANOVA ve Pearson Korelasyon Analizi ile değerlendirilmiştir. Hasta bireylerin KTÖ toplam puan ortalaması 128.65±29.9 ve SİOÖ toplam puan ortalaması 53.72±14.48’dir. KTÖ; kaçınan, öfkeli ve alaycı tarz alt boyut puan ortalamaları arasında yaş durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı fark vardır (p<0.05). SİOÖ ile KTÖ öfkeli tarz alt boyut puanları arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki vardır (p<0.05). Bu sonuçlar doğrultusunda son dönem böbrek yetmezliği olan, hemodiyaliz tedavisi alan ve özellikle genç yaşta olan bireylerin daha çok olumsuz kişilerarası tarz sergiledikleri ve sosyal iyi olma düzeyi düşük olan bireylerin ise kişilerarası tarz olarak öfkeli tarzı benimsedikleri bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz Tedavisi, Kişilerarası Tarz, Kronik böbrek yetmezliği, Sosyal iyi olma

Destekleyen Kurum

Herhangi destekleyen bir kurum yok.

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

İlginiz için şimdiden teşekkür ederim.

Evaluation of Interpersonal Style and Social Well-Being of Patients on Hemodialysis Treatment

Öz

This study has been carried out to evaluate the interpersonal styles and social well-being of patients who receive hemodialysis treatment. This descriptive cross-sectional type research has been conducted with 69 patients who received hemodialysis treatment in the Hemodialysis Unit of a public hospital and volunteered to participate in the study, between 18.10.2019-10.01.2020. The data have been collected by using; Personal Information Form, Interpersonal Style Scale (ISS), and Social Well-Being Scale (SWS). The data were evaluated with; mean, standard deviation, frequency, Student t-test, One Way ANOVA, and Pearson Correlation Analysis. The mean total score of the ISS of the patients is 128.65±29.9, and the mean total score of the SWS is 53.72±14.48. There is a statistically significant difference between ISS; avoiding, anger, and cynical style sub-dimension score averages according to the age status (p<0.05). There is a statistically significant negative correlation between SWS and ISS anger style sub-dimension scores (p<0.05). According to these results, it has been found that individuals who have end-stage renal insufficiency, undergo hemodialysis treatment, and especially young aged display more negative interpersonal style, and individuals with low social well-being adopt anger as interpersonal style.

Anahtar Kelimeler

Chronic Renal Insufficiency, Hemodialysis Treatment, Interpersonal Style, Social Well-Being

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akın, A., Demirci, İ., Çitemel, N., Sarıçam,H., Ocakçı, H. (2013). Sosyal iyi olma ölçeği Türkçe formu’nun geçerlik ve güvenirliği. 5. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, Sakarya, Türkiye.
• Akyol, D.A. (2016). Hemodiyaliz hastalarında yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, (1), 17-33.
• Alexopoulou, M., Giannakopoulou, N., Komna, E., Alikari, V., Toulia, G., Polikandriot, M. (2016). The effect of perceıved socıal support on hemodıalysıs patıents’ qualıty of lıfe. Mater Sociome, 28(5), 338–342.
• Andrews, E.E.E., Hicks, E.R. (2017) Dealing with anxiety: relationships among ınterpersonal attachment style, psychological wellbeing and trait anxiety. International Journal of Psychological Studies, 9(4), 53-64.
• Ataş, B.D., Arıkan, H., Ecder, A.S., Çiftçi, H. (2017). Hemodiyaliz ve böbrek nakli hastalarında anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesinin karşılaştırılması. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 26(2), 171-176.
• Atik, D., Atik, C., Asaf, R., Çınar, S. (2015). The effect of perceived social support by hemodialysis patients on their social appearance anxietynm (Hemodiyaliz hastalarında algılanan sosyal destegin sosyal görünüş kaygisina etkisi). Medicine Science, 4(2), 2210-23.
• Barzegar, H., Jafari, H., Charati, Y.J., Esmaeili, R.(2017). Relationship between duration of dialysis and quality of life in hemodialysis patients. Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences, 11(4).
• Batıgün, D.A., Şahin, H.N., Demirel, K.E. (2011). Bedensel hastalıkları olan bireylerde stres, kendilik algısı, kişilerarası tarz ve öfke ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(4), 245-54.
• Baykan, H., Yargic, İ. (2012). Depression, anxiety disorders, quality of life and stress coping strategies in hemodialysis and continuous ambulatory peritoneal dialysis patients. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 22(2), 167-176.
• Buss, D.M., Craik, G.H.(1983). The act frequency approach to personality. Psychological Review, 90(2), 105-126.
• Ciechanowsk, S.P., Katon, J.W., Russo, E.J. (2005). The association of depression and perceptions of interpersonal relationships in patients with diabetes. Journal of Psychosomatic Research, 58 (2), 139-144.
• Çivitci, A. (2015). Sürekli öfkenin yordayıcıları olarak benlik saygısı ve sosyal destek: Sosyal desteğin aracı ve düzenleyici rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 66-81.
• D’Onofrio, G., Simeoni, M., Rizza, P., Caroleo, M., Capria, M., Mazzitello, G., …Fuiano, G. (2017). Quality of life, clinical outcome, personality and coping in chronic hemodialysis patients. Renal Faılure, 39(1), 45–53.
• Duran, S., Güngör, E. (2015). Diyaliz hastalarının duygusal ve sosyal sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 41(2), 59-63.
• Esen, K.B., Çelikkaleli, Ö. (2008). Üniversite ögrencilerinin sosyal yetkinlik düzeyleri ile sürekli öfke ve öfke ifade biçimlerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 37-49.
• Feeney, B.C., Collins, N.L. (2015). A new look at social support: A theoretical perspective on thriving through relationships. Personality and Social Psychology Review, 19(2), 113–147.
• Güner, O.Y. (2019). Diyaliz hastalarında sosyal bütünleşme ihtiyacı. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 175-184.
• Kabakaş, B. (2016). Kronik böbrek yetmezliği olup hemodiyaliz alan 20-65 yaş arası bireylerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin, bireylerin mutluluk düzeyleri ve yakın ilişkilerdeki yaşantıları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Keskin, Y.A., Özpulat, F. (2019). Kronik böbrek yetmezliği tanısıyla hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastaların yaşadıkları güçlükler. Sağlık ve Toplum, 1, 32-43.
• Keyes, C.L.M. (1998). Social Well-Being. Social Psychology Quarterly, 61(2), 121-140.
• Kiesler, D.J. (1983). The 1982 interpersonal circle: a taxonomy for complementarity in human transactions. Psychological Review, 90(3), 185-214.
• Köse, G.B. (2018). Hemodiyaliz hastalarındaki psikiyatrik semptomlar ve etkileyen faktörler. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 207-222.
• Krause, N. (2005). Negative interaction and heart disease in late life: exploring variations by socioeconomic status. Jounal of Aging and Health, 17(1), 28-55.
• Kurbun, H., Akten M.A. (2018). Hemodiyaliz hastalarında öz-bakım gücü ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. (Evaluating the self-care ability and quality of life in hemodialysis patients). Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 27(3), 277-28.
• Küçükmetin, A. (2018). Kişilerarası ilişki tarzları ve sosyal desteğin psikolojik ve fiziksel iyi oluştaki rollerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Mıstık, S., Ünalan, D., Tokgöz, B. (2017). The effect of depression and perceived social support systems on quality of life in dialysis patients. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 26(1), 23-28.
• Mollaoğlu, M. (2011). Diyaliz hastalarında yeti yitimi, günlük yaşam aktiviteleri ve öz yeterlilik durumu (Disability, activities of daily living and self-efficacy in dialysis patients) TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(2), 181-186.
• Ok, E., Işıl, Ö. (2019). Kronik böbrek hastalarının ruhsal durumlarının değerlendirilmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(3), 181-189.
• Özdemir, Ü., Taşcı, S. (2013). Kronik hastalıklarda psikososyal sorunlar ve bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 57-72.
• Segrin, C., Taylor,M. (2007). Positive interpersonal relationships mediate the association between social skills and psychological well-being. Personality and Individual Differences, 43, 637–646.
• Siewert, K., Kubiak, T., Jonas, C., Weber, H. (2011). Trait anger moderates the impact of anger-associated rumination on social well-being. Personality and Individual Differences, 51, 769–774.
• Silva, S.M., Braido, N.F., Ottaviani, A.C., Gesualdo, G.D Zazzetta, M.S., Orlandi, F.D.S. (2016). Social support of adults and elderly with chronic kidney disease on dialysis. Revista Latino-Americana de Enfermagem, 24, e2752.
• Şahin, H.N., Batıgün, D.A., Koç, V. (2011). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve depresyon. Türk Psikiyatri Dergisi,. 22(1), 17-25.
• Şahin, H.N., Batıgün, D.A., Uzun, C. (2011). Anksiyete bozukluğu: Kişilerarası tarz, kendilik algısı ve öfke açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 107-113.
• Şahin, N.H., Çeri, Ö., Düzgün, G. (2007). Kişilerarası Tarz Ölçeği. Ankara: Yayımlanmamış Çalışma.
• Şanlıtürk, D., Ovayolu, N., Kes, D. (2018). Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği, Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 1(13), 17-25.
• Theodorıtsı, A., Aravantınou, E.M., Gravanı, V., Bourtsı, E., Vasılopoulou, C., Theofılou, P., Polıkandrıotı, M. (2016). Factors associated with the social support of hemodialysis patients. Iran Journal Public Health, 45(10), 1261–1269.
• Tilov, B., Semerdzhieva, M., Bakova, D., Tornyova, B., Stoyanov, D. (2015). Study of the relationship between aggression and chronic diseases (diabetes and hypertension). Journal of Evaluation in Clinical Practice, 22(3), 421–424.
• Topbaş, E., Bingöl, B. (2017). Psikososyal boyutu ile diyaliz tedavisi ve uyum sürecine yönelik hemşirelik girişimleri. Türk Nefroloji, Diyaliz Ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 1(12), 36-42.
• Ünal,Ö.F. Kişinin Kendisiyle İletişimi. 13 Şubat 2020 tarihinde https://docplayer.biz.tr/113395925-Iletisim-prof-dr-ibrahim-yildirim.html adresinden erişildi.
• Valan, A.P. (2017). A study to assess the psychosocial problems and quality of life among chronic renal failure patients undergoing hemodialysis in selected hospital at cuttack with a view to develop an ınformation booklet. Journal of Nursing and Health Science, 6(2), 01-04.
• Yavuz, D., Yavuz, R., Altunoğlu, A. (2012). Hemodiyaliz hastalarında görülen psikiyatrik hastalıklar (The psychıatrıc dısorders ın hemodıalysıs patıents). Turkish Medical Journal, 6(1), 33-37.
• Zamanian, H., Poorolajal, J., Taheri, K.Z. (2018). Relationship between stress coping strategies, psychological distress, and quality of life among hemodialysis patients. Perspectives İn Psychiatric Care, 54(3), 1-6.
• Zengin, O., Yıldırım, B. (2017). Hemodiyaliz hastalarının psikososyal sorunlarına ilişkin algıları (Perceptions of hemodialysis patients related to their psychosocial problems). Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 26(1), 67-73.