PANDEMİ DÖNEMİNDE EBEVEYNLERİN UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 3, 860 - 874, 14.11.2022

Neşe Ataman , Aylin Demir

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1040010

Öz

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 30 Ocak 2020’de “uluslararası boyutta halk sağlığı acil durumu” olarak ilan edilen pandemi sürecinde ebeveynlerin uyku kalitesi ve yorgunluk düzeylerinin incelenmesinin amaçlandığı tanımlayıcı tipte ve etik izni alınmış bu çalışma, 205 gönüllü ebeveyn ile yürütülmüştür. Araştırmada veriler kişisel bilgi formu, Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) ve Yorgunluk Şiddeti Ölçeği (YŞÖ) kullanılarak toplandı. Katılımcıların %70.2'sinin kadınlardan oluştuğu çalışmada, yaş ortalaması 34.35±8.05'tir. Bu bireylerin %18'inin gelir durumu kötü, %11.2'sinin çocuğu uzaktan eğitim almakta olup %10.7'sinin evde bakmakla yükümlü olduğu birey bulunmaktadır. Kadın katılımcıların %16.6'sı 16.04.2021 tarihli “10 yaş altı çocuğu bulunan kadın personel idari izinli sayılacak” genelgesinden faydalanmıştır. Ebeveynlerin PUKİ toplam puan ortalaması 6.43±3.64; YŞÖ 4.43±4.55'tir. Mesleği işçi olan ve eğitim seviyesi okuryazar olan kadınların, evde bakmakla yükümlü birey olanların, geniş ailede yaşayanların ve uyumadan önce kafein kullananların PUKİ puan ortalaması (p<0,05); kadın katılımcılardan geliri az olanların PUKİ ve YŞÖ puan ortalamaları anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Yine uzaktan eğitim alan çocuğa sahip katılımcıların YŞÖ puan ortalaması anlamlı düzeyde yüksektir (p<0,05). Korelasyon analizi sonucuna göre her iki ölçek arasındaki ilişki pozitif yönlüdür (p<0.001).

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, Pandemi, Uyku, Yorgunluk

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

Yok

Investigation of Parents’ Sleep Quality and Fatigue Levels During the Pandemic Period

Öz

This descriptive and ethically approved study, which aimed to examine the sleep quality and fatigue levels of parents during the pandemic process, which was declared as an "international public health emergency" by the World Health Organization (WHO) on January 30, 2020, was conducted with 205 volunteer parents. In the study, data were collected using a personal information form, Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), and Fatigue Severity Scale (FSS). In the study, where %70.2 of the participants were women, the mean age was %34.35±8.05. %18 of these individuals have a low income, 11.2% have children receiving distance education, and 10.7% have dependents. %16.6 of the female participants benefited from the circular "Female personnel with children under the age of 10 will be considered on administrative leave" dated 16.04.2021. The parents' total PSQI score average was 6.43±3.64, and FSS was 4.43±4.55. The mean PSQI score of women who are workers and have a literate education level, of the persons who have dependents at home, live in an extended family, and use caffeine before going to sleep (p<0.05), PSQI and FSS score averages of female participants with low income were found to be significantly higher. Similarly, the mean score of the participants who have children receiving distance education is significantly higher (p<0.05). According to the results of the correlation analysis, the relationship between both scales is positive (p<0.001).

Anahtar Kelimeler

Fatigue, Pandemic, Parent, Sleep

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Referans1 Acar, Y. (2020). Yeni koronavirüs (COVID-19) salgını ve turizm faaliyetlerine etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1, 7-21.
• Referans2 Ağargün, M.Y., Kara, H., Anlar, O. (1996). Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 7, 107- 15.
• Referans3 Aktuğ, ZB., İri, R., Demir, NA. (2020). COVID-19 immune system and exercise. Journal of Human Sciences, 17, 513-20.
• Referans4 Alon,T., DoepkeOlmstead‐Rumsey, M. J., MichèleTertilt,M. (2020).The impact of COVID‐19 on gender equality. NBERWorking, 26947.
• Referans5 Altena, E.,Baglioni, C., Espie, C. A., Ellis, J., Gavriloff, D., Holzinger, B. ve Riemann, D. (2020). Dealing with sleep problems during home confinement due to the COVID-19 out break: practical recommendations from a task force of the European CBT-I Academy. Journal of Sleep Research, 29(4), 1-7.
• Referans6 Armutlu, K., Korkmaz, NC, Keser, İ., Sümbuloğlu, V., Akbıyık, DI, Güney, Z., Karabudak, R. (2007). Yorgunluk Şiddet Ölçeği'nin Türk multipl skleroz hastalarında geçerlik ve güvenilirliği. Uluslararası Rehabilitasyon Araştırmaları Dergisi, 30 (1), 81-85.
• Referans7 Aşkın, R. , Bozkurt, Y., Zeybek, Z. (2020). Covid-19 pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37 - Özel Ek), 304-318.
• Referans8 Başaran, M., Aksoy, A.B. (2020). Anne-babaların korona-virüs (covid-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 668-678.
• Referans9 Becker, D.A., Fennell, E.B., Carney, P.R. (2003). Sleep disturbance in children with epilepsy. Epilepsy Behav, 4(6),651–8.
• Referans10 Born, J. (1999). Sleep and Immune Functions. In: Schedlowski M., Tewes U. (eds) Psychoneuroimmunology. Springer, Boston, MA.
• Referans11 Buysse, D.J., Reynolds, C.F., Monk, T.H., Berman, S.R., Kupfer, D.J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry research, 28(2), 193–213.
• Referans12 Cao, W.,Fang, Z., Hou, G., Han, M., Xu, X., Dong, J., Zheng, J. (2020). The psychological impact of the Covid-19 epidemic on collegestudents in China. Psychiatry Research, 287, 112934.
• Referans13 Casagrande, M., Favieri, F., Tambelli, R., Forte, G. (2020). The enemy who sealed the world: Effects quarantine due to the COVID-19 on sleep quality, anxiety, and psychological distress in the Italian population. Sleep Med Rev, 75,12-20.
• Referans14 Collins,C., Landivar,L. C., Ruppanner,L., Scarborough,W. J. (2020).COVID‐19and the gendergap in workhours.Gender,Work,and Organization.
• Referans15 Dong, H., Zhang, Q., Sun, Z., Sang, F., Xu, Y. (2017). Sleep disturbances among Chinese clinical nurses in general hospitals and its influencing factors. BMC Psychiatry, 3,17(1),241.
• Referans16 Ergin, A., Acar, G.A. (2018). Bekar T. Sağlıkla ilgili eğitim veren fakültelerdeki öğrencilerin uyku kalitesinin belirlenmesi. Pamukkale Tıp Dergisi, 11 (3), 347-354.
• Referans17 Finsterer, J., Mahjoub, S. Z. (2014). Fatigue in healthy and diseased individuals. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 31(5), 562-575.
• Referans18 Fiorentini, A., Valente, R., Perciaccante, A., Tubani, L. (2007). Sleep's quality disorders in patients with hypertension and type 2 diabetes mellitus. International journal of cardiology, 114(2), E50-E52.
• Referans19 Geiger-Brown, J., Rogers, V.E., Trinkoff, A.M., Kane, R.L., Bausell, R.B., Scharf, S.M. (2012). Sleep, Sleepiness, Fatigue, and Performance of 12-Hour-Shift Nurses. Chronobiology International, 29(2), 211–219.
• Referans20 Heng, K., Wirrell, E. (2006). Sleep disturbance in children with migraine. J Child Neurol, 21(9),761–6.
• Referans21 Hellewell, J., Abbott, S., Gimma, A., Bosse, N. I., Jarvis, C. I., Russell, T. W., … Edmunds, W. J. (2020). Feasibility of controlling COVID-19 outbreaks by isolation of cases and contacts. The Lancet Global health, 8(4), 488–496.
• Referans22 Huang, Y., Zhao, N. (2020). Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 outbreak in China: a web-based cross-sectional survey. Psychiatry research, 288, 112954.
• Referans23 Huremović, D. (2019). Mental health of quarantine and isolation. Psychiatry of pandemics: A mental health response to infection outbreak. Springer Nature Switzerland, 95-118.
• Referans24 İde, D. , Gündüz, T. (2021). Koronavirüs Kapanma (Kısıtlama) Döneminde Üniversite Öğrencilerinin Yorgunluk Düzeyi Ve Kas-İskelet Sistemi Rahatsızlıkları Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi . Ergonomi , 4 (2) , 107-118 .
• Referans25 İnce İnal, D., Yağlı Vardar, N., Sağlam, M., Kütükçü Çalık, E. (2020). Covid-19 Enfeksiyonunda Akut ve Postakut Fizyoterapi ve Rehabilitasyon. Turk J PhysiotherRehab,31(1), 81-94.
• Referans26 Kabeloğlu, V., Gül, G. (2021). COVID-19 Salgını Sırasında Uyku Kalitesi ve İlişkili Sosyal ve Psikolojik Faktörlerin Araştırılması. J Turk Sleep Med, 8,97-104.
• Referans27 Kara, B., Tenekeci, E.G. (2017). Sleep quality and associated factors in older Turkish adults with hypertension: a pilot study. J Transcult Nurs, 28(3), 296-305.
• Referans28 Karaalioğlu, Z. (2015). SPSS’de output analizi. Doktora Programı). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Referans29 Karakaş, S.A., Gönültaş, N., Okanlı, A. (2017). Vardiyalı çalışan hemşirelerde uyku kalitesi. [The quality of sleep of nurses who works shift workers]. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1),17-26.
• Referans30 Karatay, G. Gürarslan Baş, N., Aldemir, H., Akay, M., Bayır, M. (2016). Onaylı E. Hemşirelik bölümü öğrencilerinin uyku alışkanları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1),16-22.
• Referans31 Kızılırmak, B. ve Memiş, E. (2020). Covid-19 Krizi ve Ev içi Emeğe Etkileri. 9 Ocak 2021 tarihinde, http://www.keig.org/covid-19- krizi-ve-ev-ici-emege-etkileri/ adresinden erişildi.
• Referans32 Kroese, F. M., De Ridder, D. T. D., Evers, C., Adriaanse, M. A. (2014). Bed time procrast ination: introducing a new area of procrastination. Frontiers in Psychology, 5 (611).
• Referans33 Krueger, P. M., Friedman, E. M. (2009). Bed time duration in the United States: a cross-sectional population-based study. Am J Epidemiol, 169,1052–1063.
• Referans34 Krupp L.B., LaRocca, N.G., Muir-Nash, J. (1989). The Fatigue Severity Scale: application to patients with multiple sclerosis and systemic lupus erythematosus. ArchNeurol, 46, 1121-1123.
• Referans35 Lai, S., Bogoch, I. I., Ruktanonchai, N. W., Watts, A., Lu, X., Yang, W., ... Tatem, A. J. (2020). Assessing spread risk of Wuhan novel coronavirus within and beyond China, January-April 2020: a travel network-based modelling study. MedRxiv.
• Referans36 Lewis, G., Wessely, S. (1992). The epidemiology of fatigue: more questions than answers. Journal of epidemiology and community health, 46(2), 92.
• Referans37 Matias, T., Dominski, F. H., & Marks, D. F. (2020). Human needs in COVID-19 isolation.
• Referans38 Meltzer, L.J., Pugliese, C.E. (2017). Sleep in young children with asthma and their parents. J Child Heal Care, 21(3), 301–11.
• Referans39 Miller,C. C. (2020).Nearly half of men say they do mostof the homeschooling;3 percent of women agree. TheNewYorkTimes.
• Referans40 Ovalı, F. (2020). Yenidoğanlarda COVID-19 enfeksiyonları. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi,25 (Suppl1), 23-45.
• Referans41 Özyürek, A. Çetinkaya, A. (2021) COVID-19 Pandemi Döneminde Aile ve Ebeveyn-Çocuk İlişkilerinin İncelenmesi . Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1),96-106.
• Referans42 Patrick, S. W., Henkhaus, L. E., Zickafoose, J. S., Lovell, K., Halvorson, A., Loch, S., ... Davis, M. M. (2020). Well-being of parents and children during the COVID-19 pandemic: a national survey. Pediatrics, 146(4).
• Referans43 Pillar, G., Schuscheim, G., Weiss, R., Malhotra, A., McCowen, K. C., Shlitner, A., ... Shehadeh, N. (2003). Interactions between hypoglycemia and sleep architecture in children with type 1 diabetes mellitus. The Journal of pediatrics, 142(2), 163-168.
• Referans44 Rajkumar, R.P. (2020). COVID-19 and mental health: A review of the existing literature. Asian J Psychiatr, 52, 102066. Referans45 Seale, H., Heywood, A. E., Leask, J., Sheel, M., Thomas, S., Durrheim, D. N., ... Kaur, R. (2020). COVID-19 is rapidly changing: Examining public perceptions and behaviors in response to this evolving pandemic. PloS one, 15(6), e0235112.
• Referans46 Seng, E.K., Cervoni, C., Lawson, J.L., Oken, T., Sheldon, S., McKee, M.D. (2016). The Burden of Sleep Problems: A Pilot Observational Study in an Ethnically Diverse Urban Primary Care Setting. J Prim Care Community Health, 7(4), 276-80.
• Referans47 Shim, J., Kang, S.W. (2017). Behavioral factors related to sleep quality and duration in adults. J Lifestyle Med, 7(1), 18-26. Referans48 Small, S., Lamb, M. (1999). Fatigue in chronic illness: the experience of individuals with chronic obstructive pulmonary disease and with asthma. J AdvNurs, 30, 469–478.
• Referans49 Stuijfzand, S., Deforges, C., Sandoz, V., Sajin, C.T., Jaques, C., Elmers, J., Horsch, A. (2020). Psychologicalimpact of an epidemic/pandemic on the mental health of health care professionals: a rapid review. BMC PublicHealth, 20(1), 1230.
• Referans50 Şalva, T., Güllüoğlu, M., Kaya, M., Özdemir, K. (2020). Maltepe Üniversitesi tıp fakültesi 1. ve 6. sınıf öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Maltepe Tıp Dergisi, 12(2),27-33.
• Referans51 Tang, J., Liao, Y., Kelly, B. C., Xie, L., Xiang, Y. T., Qi, C., ... & Chen, X. (2017). Gender and regional differences in sleep quality and insomnia: a general population-based study in Hunan Province of China. Scientific reports, 7(1), 1-9.
• Referans52 Tasnim, S., Rahman, M., Pawar, P., Chi, X., Yu, Q., Zou, L., ... & Hossain, M. M. (2020). Epidemiology of sleep disorders during COVID-19 pandemic: A systematic scoping review. MedRxiv.2-49.
• Referans53 Taylor, S. (2019). The Psychology of Pandemics: Preparingfor the Next Global Outbreak of Infectious Disease. New castleuponTyne: Cambridge Scholars Publishing.
• Referans54 Troxel, W.M., Buysse, D.J., Matthews, K.A., Kip, K.E., Strollo, P.J., Hall, M., D., ... Reis, S.E. (2010). Sleep symptoms predict the development of the metabolic syndrome. Sleep, 33, 1633-1640.
• Referans55 Tural, E. (2020). Covid-19 Pandemi Dönemi Ev Karantinasında Fiziksel Aktivite Düzeyinin Yaşam Kalitesine Etkisi. Van Sağ Bil Derg ,13(Özel Sayı), 10-18.
• Referans56 Uysal, H., Ayvaz, M.Y., Oruçoglu, H.B., Say, E. (2018). Universite ögrencilerinin beslenme durumu ve uyku kalitesinin değerlendirilmesi. Journal of Turkish Sleep Medicine, 5(2),31-40.
• Referans57 Wang, W., Song, W., Xia, Z., He, Y., Tang, L., Hou, J., & Lei, S. (2020). Sleep disturbance and psychological profiles of medical staff and non-medical staff during the early outbreak of COVID-19 in Hubei Province, China. Frontiers in psychiatry, 11, 733.
• Referans58 West, S.D., Nicall, D.C., Stradling, J.R. (2006). Prevalence of obstructive sleep apnoea in men with type 2 diabetes. Thorax, 61, 945- 950.
• Referans59 Yao, Y., Pan, J., Liu, Z., Meng, X., Wang, W., Kan, H., Wang, W. (2020). No association of COVID-19 transmission with temperature or UV radiation in Chinese cities. European Respiratory Journal, 55(5).
• Referans60 Yılmaz Dinç, S., Koçhan, K., Zat, Z. (2016). The validity and reliability of the bed time procrastination scale. International Journal of Humanities and Social Science, 5(9), 57-62.
• Referans61 Yılmaz, E., Güner, B., Mutlu, H. Arın Yılmaz, D. (2020). Farklı Öğrenim Kademelerindeki Öğrencilere Verilen Uzaktan Eğitim Hizmetinin Veli Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 49(1), 477-503.
• Referans62 Yoldaş, G.(2017). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, uyku kalitesi ve akademik başarıları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi, Hemşirelik Anabililm Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Referans63 Yu, F., Somerville, D., King, A. (2019). Exploring the impact of 12-hour shifts on nurse fatigue in intensive care units. Applied Nursing Research, 50, 151191.