CERRAHİ KLİNİKLERDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERDE İŞ STRESİNİN BAKIM DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 587 - 603, 20.06.2024

Sultan Selim Savcı , Semra Erdağı Oral

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1386260

Öz

Araştırma, cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerde iş stresinin bakım davranışlarına etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirildi. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı desende olan, araştırma cerrahi kliniklerde çalışan 447 hemşire ile yürütüldü. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Hemşire İş Stres Ölçeği” ve “Bakım Davranışları Ölçeği-24” çevrimiçi olarak uygulandı. Verilerin normallik dağılımını değerlendirmek için Kolmogorov-Smirnov Normallik Testi uygulandı. Veriler normal dağılmadığı için; değişkenler arası farklılıkları saptamak amacıyla ikili gruplarda Mann Whitney-U Testi, üç ve üzeri gruplarda Kruskal Wallis H Testi ve ölçekler arası ilişki durumunu tespit etmek için Spearman Rank korelasyon analizi kullanıldı. Araştırmada yer alan hemşirelerin %60.4’ü kadın, %67.3’ü lisans mezunu ve % 64.0’ünün mesleki deneyimi 0-5 yıldır. Hemşire İş Stres Ölçeği toplam puan ortalamaları 73.97±14.361 (Ölçek Puanı:34-136), Bakım Davranışları Ölçeği-24 toplam puan ortalamaları 5.07±775 (Ölçek Puanı:1-6) olarak tespit edildi. İki ölçeğin toplam puan ortalamaları arasında negatif yönde düşük düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulundu [r(447)= -.193; p<.05]. Çalışmada hemşirelerin iş streslerinin orta düzeyde, bakım davranışlarının yüksek düzeyde olduğu, iş stresinin bakım kalitesini olumsuz yönde etkilediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Bakım davranışı, Bakım kalitesi, Cerrahi klinik, Hemşire, İş stresi

The Effect of Job Stress on Care Behaviors of Nurses Working in Surgery Clinics

Öz

The research was carried out in order to examine the effect of job stress on care behaviors of nurses working in surgical clinics. The descriptive and correlational type research was conducted with 447 nurses working in surgical clinics. “Personal Information Form”, “Nurse Work Stress Scale (NSS)” and “Caring Behavior Scale-24 (CBI-24)” were applied online as data collection tools. Kolmogorov-Smirnov Normality Test was applied to evaluate the normality distribution of the data. Since the data were not normally distributed, in order to determine differences in variables; Mann Whitney-U Test was used in dual groups, Kruskal Wallis H Test was used in three or more groups, and Spearman Rank correlation analysis was used to determine the relationship between scales. Among the nurses in the study, 60.4% were female, 67.3% were bachelor's degree graduates and 64.0% had 0-5 years of professional experience. 25.3% of the nurses were working in the general surgery clinic and 59.5% wanted to continue working in the surgical clinic. The mean total score of nurses' “Nurse Work Stress Scale” has been determined as 73.97±14.361 (Scale Score:34-136) , and the mean total score of CBI-24 has been determined as 5.07±.775 (Scale Score:1-6). A negative and low-level significant correlation has been found between the total score averages of the two scales [r(447)= .193; p<.05]. In the study, it can be said that nurses' work stress was at a moderate level, care behaviours were at a high level, and work stress negatively affected the quality of care.

Anahtar Kelimeler

Care behavior, Care quality, Surgical clinic, Nurse, Work stress

Kaynakça

• Afşar, F. Erdoğan, H., İbrahimoğlu, Ö., Şaylan, B. ve Köksal, Ö. (2021). COVİD-19 sürecinde sağlık çalışanlarının iş stresi ve örgütsel destek algıları. Gevher Nesıbe Journal of Medıcal And Health Scıences, 6(14), 89- 96, doi: https://doi.org/10.46648/gnj.275
• Aiken, L. H., Sloane, D. M., Bruyneel, L., Vanden, Heede, K. ve Sermeus, W. (2013). Nurses’ reports of working conditions and hospital quality of care in 12 countries in Europe. International Journal of Nursing Studies, 50(2), 143-153. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2012.11.009
• Altınöz, Ü. ve Demir, S. (2017). Yoğun bakımda çalışan hemşirelerde çalışma ortamı algısı, psikolojik distres ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(2), 95-101. https://doi.org/10.14744/phd.2017.03016
• Arbabisarjou, A., Ghoreishinia, G., Zare, S., Shahrakipou,r M. ve Chalileh, J. (2017). Study of job stress among nurses working in teaching hospitals. Der Pharmacia Lettre, 9(1), 37-42. http://scholarsresearchlibrary.com/archive.html
• Aty, YMVB., Herwanti, E., Mau, A., Ayatullah, MI. ve Asriwhardani, F. (2020). Factors Affecting Nurse Caring Behavior. Jurnal Info Kesehatan, 18(2), 171-181. https://doi.org/10.31965/infokes.Vol18.Iss2.396
• Aydın, G. Ç., Aytaç, S. ve Şanlı, Y.(2021). İşe ilişkin duygular, iş stresi ve tükenmişliğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: hemşireler üzerinde bir araştırma. In Journal of Social Policy Conferences, 80, 1-35, https://doi.org/10.26650/jspc.2021.80.0011
• Babapour, A. R, Gahassab-M. N. ve Fathnezhad, K. A. (2022). Nurses’ job stress and its impact on quality of life and caring behaviors: A cross-sectional study. BMC Nursing, 21(1), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12912-022-00852-y
• Bülbuloglu, S., Kapikiran, G. ve Saritas, S. (2021). Perceived and sources of occupational stress in surgical intensive care nurses. Proceedings of Singapore Healthcare, 30(3), 200-205. https://doi.org/10.1177/20101058209632
• Camci, G. ve Kavuran, E. (2021). Hemşirelerin iş stresi ve tükenmişlik düzeyleri ile meslek ve yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(2), 274-283.https://doi.org/10.17049/ataunihem.930846
• Carrillo-G.C, Ríos-R.M.I, Martínez, H. R. ve Noguera, V. P. (2016). Stress level assessment of the nursing staff in the Intensive Care Unit of a university hospital. Enfermeria Intensiva, 27(3), 89-95. https://doi.org/10.1016/j.enfi.2016.03.001
• Chana,, N., Kennedy, P. ve Chessell, Z. J. (2015). Nursing staffs' emotional well-being and caring behaviours. Journal of Clinical Nursing, 24, 2835-2848. https://doi.org/10.1111/jocn.12891
• Çınar, F, Es, M. ve Bülbüloğlu, S. (2021). COVID-19 hastalarına bakım veren cerrahi hemşirelerinin stres düzeyleri ve kaynaklarının incelenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi, 10(1), 85-93. https://doi.org/10.5505/ktd.2021.98958
• Daniel, C. O. (2019). Effects of job stress on employee’s performance. International Journal of Business, Management and Social Research, 6(2), 375-382. https://doi.org/10.18801/ijbmsr.060219.40
• Dığın, F., Özkan, Z. K. ve Şahin, A. D. (2022). Cerrahi hemşirelerinin merhamet yorgunluğu ile bakım davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 272-277. https://doi.org/10.26453/otjhs.1055157
• Erdağı-Oral, S. (2021) Cerrahi Hemşireliği. Çelik S, ed. Cerrahi Hemşireliğinde Güncel Uygulamalar (s. 1-16). Çukurova Nobel Tıp Kitabevi, Ankara.
• Evans, I., Thornton, H. ve Chalmers, I. (2011). Testing treatments: Better research for better healthcare. 2nd edition. London: Pinter & Martin. Chapter 5, Dealing with uncertainty about the effects of treatments. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK66195
• Eyi, S., Kanan, N., Akyolcu, N., Akın, M. L. ve Acaroğlu R. (2016). Ameliyat sırasında uygulanan hemşirelik bakımının hastalar tarafından değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(2), 159-170. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbusbed/issue/36337/411274
• Ghelichkhani, F., Mohammadi, A., Mohammadshahi, F., Khalili-Shomia S., Azadi, A. ve Bahrami-Vazir, E. (2022). The Association between sociodemographic characteristics, creativity and occupational stress among nurses working in Ilam Hospitals, Iran. Journal of Occupational Health and Epidemiology, 11(2), 129-137. ‎https://doi.org/10.52547/johe.11.2.129
• Gürkan, A., Dikmen, Aydın., Y. ve Aldemir., K. (2020). Cerrahi hastaların hemşirelik bakım kalitesi algıları ve bakımdan memnuniyetleri. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 12(3), 329-336. https://doi.org/10.5336/nurses.2020-74985.
• İnce, S. ve Bingöl, S. (2020). Acil serviste çalışan hemşirelerin hemşirelik bakım algıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(1), 23-30, https://doi.org/10.31125/hunhemsire.715049
• Jordan, T. R., Khubchandani, J. ve Wiblishauser, M. (2016). The impact of perceived stress and coping adequacy onthe health of nurses: A pilot investigation. Nursing Research and Practice. 2016, 5843256. https://doi.org/10.1155/2016/5843256
• Karayurt, Ö, Ursavaş, F. E. ve İşeri, Ö. (2018). Hemşirelerin bireyselleştirilmiş bakım verme durumlarının ve görüşlerinin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 163-169. https://doi.org/10.31067/0.2018.8
• Kersu, Ö, Boğa, S. M., Köşgeroğlu, N., Sayılan, A. A., İlter, G. ve Baydemir, C. (2020). Cerrahi servislerinde yatan hastaların hemşirelik bakım kalitesi algılamaları ile memnuniyet durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(1), 32-39. https://doi.org/10.5222/HEAD.2020.032
• Khamisa, N., Peltzer, K., Ilic, D. & Oldenburg, B. (2017). Effect of personal and work stress on burnout, job satisfaction and general health of hospital nurses in South Africa. Health Sa Gesondheid, 22, 252-258. https://doi.org/10.1016/j.hsag.2016.10.001
• Kurşun, Ş. ve Kanan, N. (2012). Bakım davranışları ölçeği-24’ün Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(4), 229-235.
• Lee, K., Choi, J. O. ve Hyun, S. S. (2022). A Study on job stress factors caused by gender ratio ımbalance in a female-dominated workplace: Focusing on male airline flight attendants. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(15), 9418. https://doi.org/10.3390/ijerph19159418
• Lee, T., Kang, K. H., Ko, Y. K., Cho, S. H. ve Kim, E. Y. (2014). Issues and challenges of nurse workforce policy: A critical review and implication. Journal of Korean Academy of Nursing Administration, 20(1), 106-116. https://doi.org/10.11111/jkana.2014.20.1.106
• Lin, S. H., Liao, W.C., Chen., M. Y. ve Fan., J. Y. (2014). The impact of shift work on nurses' job stress, sleep quality and self‐perceived health status. Journal of Nursing Management, 22(5), 604-612. https://doi.org/10.1111/jonm.12020
• Mert, S., .Sayılan, A. A. ve Baydemir, C. (2021). Nurse stress scale (nss): Reliability and validity of the Turkish version. Perspectives in Psychiatric Care, 57(2), 443-454. https://doi.org/10.1111/ppc.12606
• Najimi, A., Goudarzi, A. M. ve Sharifirad, G. (2012). Causes of job stress in nurses: A cross-sectional study. Iranian Journal Of Nursing And Midwifery Research, 17(4), 301. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3702151/
• Özşaker, E., Sevilmiş, H., Özcan, Y. ve Samast, M. (2021). Cerrahi hastalarının hemşirelik bakımını algılayışı ve memnuniyet düzeyleri. Çağdaş Tıp Dergisi, 11(1), 1-9. https://doi.org/10.16899/jcm.711131
• Pačarić, S., Nemčić, A. ve Farčić, N. (2018) Work-related stress and most common stressors for surgical nurses. Southeastern European Medical Journal: SEEMEDJ, 2(2), 48-58. https://doi.org/10.26332/seemedj.v2i2.71
• Qattan, A. (2017). The effect of work-related stress and burnout on nursing performance and job satisfaction: A study of hospitals in saudi arabia. university of Sheffield. (Doktora Tezi). Sheffield.
• Rizkianti, I. ve Haryani, A. (2020). The relationship between workload and work stress with caring behavior of nurses in inpatient rooms. Jurnal Aisyah: Jurnal Ilmu Kesehatan, 5(2), 159-166. https://doi.org/10.30604/jika.v5i2.338
• Sarafis, P., Rousaki, E., Tsounis, A., Malliarou, M., Lahana, L., Bamidis, P. ve Papastavrou, E. (2016). The impact of occupational stress on nurses’ caring behaviors and their health related quality of life. BMC Nursing, 15, 1-9. https://doi.org/10.1186/s12912-016-0178-y
• Sayılan, A. A. ve Boğa, S. M. (2018). Hemşirelerin iş stresi, iş yükü, iş kontrolü ve sosyal destek düzeyi ile tıbbi hataya eğilimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 20(1), 11-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hemarge/issue/52754/696142
• Sillero, A. ve Zabalegui, A. (2018). Organizational factors and burnout of perioperative nurses. Clinical Practice And Epidemiology in Mental Health: CP & EMH, 14, 132. https://doi.org/10.2174/1745017901814010132
• Szalma, J. ve Hancock, P. A. (2017). Performance under stress. CRC Press, London.
• Tuna, R. ve Baykal, Ü. (2013) Onkoloji hemşirelerinde iş stresi ve etkileyen faktörler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(2), 92-100. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fnjn/issue/9010/112441
• Walker, J. L., Slavish, D.C., Dolan, M., Dietch, J.R., Wardle-Pinkston, S. Messman, B. ve Taylor, D.J. (2021). Age dependent associations among insomnia, depression, and inflammation in nurses. Psychology & Health, 36(8), 967-984. https://doi.org/10.1080/08870446.2020.1805450
• Wazqar, D. Y. (2019). Oncology nurses’ perceptions of work stress and its sources in a university‐teaching hospital: A qualitative study. Nursing Open, 6(1), 100-108. https://doi.org/10.1002/nop2.192
• Wu, Y., Larrabee, J. H. ve Putman, H. P. (2006). Caring behaviors inventory: A reduction of the 42-ıtem instrument. Nursing Research, 55(1), 18-25. https://doi.org/10.1097/00006199-200601000-00003
• Yılmaz, F. T., Yıldız, E. ve Çevik, B.E. (2021) Hemşirelerin iş stresi ile damgalama eğilimleri arasındaki ilişki. Pearson Journal, 6(12), 190-203. https://doi.org/10.46872/pj.256
• Yuwanich, N., Akhavan, S., Nantsupawat, W., Martin, L., Elfström. M. L. ve Sandborgh, M. (2018). Development and psychometricproperties of the stressor scale for emergency nurses. International Emergency Nursing, 39, 77-88 pii: S1755-599X(18)30011-9. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2018.01.005