Kant ve Heidegger Felsefelerinde Bireyin Konumu: Otonom ve Otantik Birey İdealleri

Yıl 2023, , 165 - 183, 23.07.2023

Hatice Durna

https://doi.org/10.55543/insan.1265175

Öz

Aydınlanma, Kant’ın deyimi ile ön yargılardan arınmak, aklı kullanma cesaretine sahip olmak ve kendi için düşünebilmektir. Hobbes’ a göre toplum dışı, Aristoteles’ e göre ise toplumsal bir varlık olarak nitelendirilen insan, Kant’ın felsefesinde bir sentez varlığı haline gelerek otonom bir bireye dönüşmektedir. Kendi başına düşünme edimi gerçekleştirilirken ‘öteki’ diye işaret edilen başkalarının varlığına duyulan gereksinim, ‘kamuya açıklık’ ilkesini de beraberinde getirmekte ve otonom olarak eyleyen bireyin, eylemlerinde evrensel maksimi yakalamaya çalışmasına zemin hazırlamaktadır. Çünkü insanı insan yapan şey, kamusallık içerisinde kendini ortaya koyma olanaklarına sahip olmasıdır. Otantik olmayan bir yaşantı şekline direnmeden kapılıp gittiğimizi söyleyen Heidegger’e göre otantiklik, kamusal alanda yitip gitmek yerine kendine has bir varoluş şekli aramaktadır. Dünyaya fırlatılmışlığımızı inkar edemeyeceğimiz gibi, dünyadan bağımsız bir varlık olduğumuzu da iddia edemeyiz. İnsan hem dünyada olması hem de diğer insanlarla ilişki içerisinde olması dolayısıyla varlıkla bağlantı kurmaktadır. Moderniteyle beraber varlık unutulmuş, insan otantiklikten uzaklaşmıştır. Oysa dünyada olmak varoluşsal akış içerisinde kendi varlığının farkında olmayı ve otantikliği elde etmeyi gerektirmektedir. Bu çalışmada gerek yaşadıkları dönemde gerekse günümüzde fikirleri dikkat çekici olan iki önemli filozof Kant ve Heidegger felsefelerinde bireyin sahip olduğu konum ele alınmaktadır. Bu bağlamda güncelliğini koruyan insanın neliği sorununa Kant ve Heidegger’in öne sürdüğü birey idealleri üzerinden karşılaştırmalı bir perspektif sunulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kant, Otonom, Özgürlük, Birey, Heidegger, Otantiklik, Varlık

Kaynakça

• Balcı, E. Ç. (2017). Özgürlük Kavramını Yeniden Düşünmek: Kant ve Arendt’te Etik ve Politik Bir Sorun Olarak Özgürlük. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Balcı, E. Ç. (2017). Özgürlük Kavramını Yeniden Düşünmek: Kant ve Arendt’te Etik ve Politik Bir Sorun Olarak Özgürlük. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Cassirer, E. (1996). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Cassirer, E. (1996). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Çüçen, A. (2015). Martin Heidegger: Varlık ve Zaman. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Çüçen, A. (2015). Martin Heidegger: Varlık ve Zaman. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Doğan, S. (2018). Kant ve Aristoteles’te Faillik Sorunu. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Doğan, S. (2018). Kant ve Aristoteles’te Faillik Sorunu. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Er, S. E. (2014). Heidegger Paris’te Fransızların Heidegger Okuması. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Er, S. E. (2014). Heidegger Paris’te Fransızların Heidegger Okuması. İstanbul: Otonom Yayıncılık.