Mekan, İnsan, Edebiyat

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 1, 71 - 83, 24.05.2018

İsmail İşcen

Öz

Her sanat yönelimi, içinden çıktığı mekânsal ve zamansal ‘iklimin” dokusunu taşır. Ne denli net ve saydamsa bu doku, o oranda kalıcı ve yüksek sanat olma özelliğine erişmektedir. Bu kabule “profil” kavramı üzerinden yaklaşınca bu profilin ancak belli bir ‘iklim’ (mekan insan ilişkisi) içinde oluşagelen bir değer, velhasıl “iklim” ile “profil”in birbirini besleyen iki etken olduğu açığa çıkmaktadır. Bildirinin bu kontekstinde, zemin oluşturma adına başta genel bir temellendirme olarak edebiyat ve sanat-kuramsal bir tartışmada “duyusallık” kavramı irdelenecek; çeşitli örneklendirmelerle somutlaştırılacaktır.
Bu poetik-kuramsal bazlı çerçeve çiziminin ardından bildirinin ana omurgasını oluşturan “mekân, insan, edebiyat” ilişkisi çeşitli düzlem ve denklemlerde örneklendirilecek; dünya edebiyatından bu minvalde belirginleşen eserlere değinilecektir. Bu yönde şu sorular belirleyici olacaktır: Edebiyat için “mekansallık” ne demek, insanın mekan kavrayışı, bireysel ve toplumsal yaşantısına ve üretimine hangi boyutlarda yansır, bu etkileşim örneklerde (şiir, roman içerikleri, öykücülük gelenekleri) nasıl tezahür etmektedir?
Bildirinin sonunda zihinsel ve mekânsal iklim olarak Akdeniz ile Mersin arasındaki etkileşimin olası “profili” sorgulanacak; günümüz Mersin’in bir Akdeniz mekânı olarak edebiyatta bir profile zemin hazırlayıp hazırlayamayacağı çeşitli görsellerle tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, iklim, edebiyat, Akdeniz kültürü

Kaynakça

• Adorno, Theodor. (2003) Ästhetische Theorie. Berlin: Suhrkamp Taschenbuch Wissenschaft.
• Aristoteles. (1994) Poetik. (Griechisch/Deutsch, Manfred Fuhrmann çevirisi ile) Stuttgart: Reclam Verlag.
• Eco, Umberto. (2000) Açık Yapıt. İstanbul: Can Yayınları; çev. Nilüfer Uğur Dalay.
• Fridell, Egon. (2012) Kulturgeschichte der Neuzeit. München: C.H. Beck Verlag.
• Friedrich, Hugo. (1967) Die Struktur der modernen Lyrik. Berlin: Rohwolt – Taschenbuch Verlag.
• Schopenhauer, Arthur. (1971) Zürcher Ausgabe. (Toplu eserler, 10 cilt; 7. Ve 8. Ciltlerde) Zürih: Diogenes Verlag.
• Staiger, Emil. (1951) Grundbegriffe der Poetik. Zürih: Atlantis Verlag.