Kadınlar Dünyâsı Çerçevesinde Hukûk-ı Nisvân’ın Alımlanmasına Bakış

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 121 - 134, 31.12.2024

Leyla Taner , İlknur Tatar Kırılmış

https://doi.org/10.51533/insanbilimleri.1594855

Öz

Tanzimat döneminden itibaren eğitim hayatının yaygınlaştırılmasına dair alınan tedbirlerin toplum hayatına kazandırdığı imkanlar ile II. Meşrûtiyet döneminin dergi¬cilik faaliyetine getirdiği zenginlik birleştiğinde kadınların yazabilecekleri elverişli bir ortam oluşur. Nuriye Ulviye Mevlan’ın yönetiminde çıkan Kadınlar Dünyası dergisi, is¬minden de anlaşılacağı üzere kadınları sosyal hayatta bilinçlendirme görevini üstelen¬miş bir yayın organıdır. Bu misyon derginin ilk sayısında ilan edilir ve yayın hayatı bo-yunca zenginleşerek devam ettirilir. Bu araştırmada, bahsi geçen dergide on iki sayı devam eden “Hukûk-ı Nisvân” yazılarına odaklanılarak 1913’te kadın hakkı kavramın¬dan anlaşılan hususları ortaya çıkarma, dergideki bu yazıların Millî Edebiyat Dönemi ile kesişen özelliklerini keşfetme ve Batılılaşma düşüncesine kadınca bakışın bilgi düzeyine dikkat çekme hedeflendi. Kadınların bilgiyle bir araya gelmesi ve bilgiyi yo¬rumlaması açısından bu yazıların dönemine ışık tuttuğunu belirtmek mümkündür. “Hukûk-ı Nisvân” serisindeki yazıların dünya kadın hakları hakkında bilgi vererek Os¬manlı kadınının İslam’la geldiği seviyeye işaret etmesi ve olumlu referansları kendi kültürüne hasretmesi açısından dönemini millî bir çehrede yansıtır. Bu yazı serisin¬deki bilgiler, Osmanlı toplumundaki kadın haklarına yönelik görüşlerin farklı araştır¬malarda iddia edildiği üzere tamamen Batı eksenli olduğu görüşünün tartışılabilir ol¬duğunu göstermesi açısından da önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Kadınlar Dünyası, Hukuk-ı Nisvân, Kadın Hakları, İslamcılık

Overview of the Reception of Hukûk-ı Nisvân from the Perspective of the Kadınlar Dünyası

Öz

Since the Tanzimat period, the measures taken to expand the education life brought women into social life. II. The Constitutional Monarchy provided a favorable environ¬ment for women to write as writers. Women's World, a magazine published under the presidency of Nuriye Ulviye Mevlan, is a publication that undertakes the task of rai¬sing awareness of women in social life, as the name suggests. This mission is announ¬ced in the first issue of the journal and continues throughout its publication life. In this research, it is aimed to reveal the subjects understood from the concept of women's rights in 1913 by focusing on the articles "Hukuk-ı Nisvân", which continues twelve issues. It is to draw attention to the level of knowledge of the womanly approach to the idea of Westernization, which intersects with the National Literature Period. It is possible to say that these articles shed light on the period in terms of women coming together with knowledge and interpreting knowledge. The articles in the "Hukuk-ı Nisvân" series reflect the period on a national scale in terms of providing information about women's rights in the world, pointing to the point Ottoman women have reac¬hed with Islam, and making positive references to their own culture. The information in this series of articles is also important in terms of showing that it is debatable that the views on women's rights in Ottoman society are completely Western, as claimed in different studies.

Anahtar Kelimeler

Kadınlar Dünyası, Hukuk-ı Nisvân, Women, Islamism

Kaynakça

• Ahmet Mithat Efendi, (2001). Felsefe-i Zenan. Letaif-i Rivayat. İstanbul: Çağrı Yayınları, 56-86.
• Argunşah, H. (2020). “Türk Edebiyatında Kadın Yazarlık Konumu (20.Yüzyıl Başına Kadar)”. Disiplinler Arası Kadın Erkek Eşitliği. (Editör: Asuman Gölgelİ, Elif Deniz Şafak, Emel Tanyerİ Mazici Hülya Argunşah Jale Metİn KIyicI, Masreka Khan, Zeynep Ölçü Dinçer) İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Çakır, S. (2011). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Fatma Aliye (2009). İslam Kadınları. İstanbul: İnkılab Basım Yayım.
• Gülcü, E. & Tunç, S. (2012). Osmanlı Basın Hayatında Kadınlar Dünyası Dergisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 155-176. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25910/273079 (11.07.2022’de erişildi).
• Hartmann, M. (1919). Dichter der Neun Turkei, Berlin: Verlag Yayıncılık.
• Kırılmış, İ. T. (2012). Şair Bir Halk Kızı Yaşar Nezihe Bükülmez. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1 (4), 70-84.
• Kurt Keçeci, S. (2015). Osmanlı Kadın Dergilerinde Aile ve Evlilik Algısı. Belleten, C. LXXIX, S.286, 1073-1099.
• Küçük, C. (1988). Abdulhamid II. TDV İslam Ansiklopedisi, 1.C. s.216-224.
• Mevlan, N. U. (1913). Terakkiye Doğru. Kadınlar Dünyası. 8 Nisan 1329 (1913), no. 5, s. 2-3, günümüz Türkçesine aktaran Meral Akkent.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.1, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.3, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.4, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.5, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.6, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.7, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.8, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.9, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.10, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.11, s.1.
• Mevlan, N. U. (1329/1913 a). Hukûk-ı Nisvân. Kadınlar Dünyası. S.12, s.1.
• Mevlan, N. U. (1918). Düşünüyorum. Kadınlar Dünyası. S. 166, s. 2. (Akt. Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul, 2011, 3. Baskı, ss. 373-374.).
• Namık Kemal (1862). Terbiye-i Nisvan Hakkında Bir Layihadır. Tasvir-i Efkâr, 457, 1-2.
• Şemsettin Sami (1990) Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Şeyda, A. (2003). Hanımlara Mahsus Gazete (100-200). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.