Epidemic Diseases within Turkish Novel

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 28, 53 - 69, 01.04.2021

Hayrunisa Topçu

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.871977

Cited By: 1

Öz

The history of epidemics is as old as the emergence of humanity. Mass deaths, desperation and suffering become a rich source of material in terms of literature. In this study called Epidemic Diseases within Turkish Novel, works that have been about epidemic diseases in novels since Tanzimat have been tried to be identified. Among these works, in chronological order Felâtun Bey ile Râkım Efendi, Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat, Aşk-ı Memnu, Hakka Sığındık, Yeşil Gece, Salgın, Hüyükteki Nar Ağacı, 30 Şubat Bir Gülme Salgının Romanı, Sıcak Kafa, Y, Hastalık, Meraklı Adamın On Günü have been selected for evaluation. The purpose of evaluation these novels is to observe the shift in the epidemic theme in novels. As a matter of fact while tuberculosis disease stands out in the novels of Tanzimat and Servet-i Fünûn; the epidemic becomes a tool in referring to social problems in the novels of the Second Constitutional and Republic Period. In novels written in 2000s, the epidemic theme is shaped around dystopian / fantastic elements.

Anahtar Kelimeler

Disease, Epidemics, Turkish novel, Fantsatic novel, Distopian novel

Türk Romanında Salgın Hastalıklar

Öz

Salgın hastalıkların geçmişi, insanlığın ortaya çıkışı kadar eskidir. Toplu ölümler, insanların hastalık karşısındaki çaresizlikleri, ıstırapları edebiyat açısından zengin bir malzeme kaynağıdır. Türk Romanında Salgın Hastalıklar isimli bu çalışmada, Tanzimat’tan günümüze romanlarda salgın hastalıkları konu eden eserler tespit edilmeye çalışmıştır. Tespit edilen eserler içerisinden kronolojik sıralamayla Felâtun Bey ile Râkım Efendi, Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat, Aşk-ı Memnu, Hakka Sığındık, Yeşil Gece, Salgın, Hüyükteki Nar Ağacı, 30 Şubat Bir Gülme Salgının Romanı, Sıcak Kafa, Y, Hastalık, Meraklı Adamın On Günü isimli romanlar değerlendirmek üzere seçilmiştir. Bu romanları değerlendirmekteki amaç salgın temasının romanlardaki değişimini gözlemlemektir. Nitekim Tanzimat ve Servet-i Fünûn romanlarında verem hastalığı öne çıkarken, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi romanlarında salgın, toplumsal sorunların tespit edilmesinde bir araç halini alır. 2000’li yıllarda kaleme alınan romanlarda ise salgın teması distopik/fantastik unsurlar etrafında şekillenir.

Anahtar Kelimeler

Hastalık, Salgın, Türk romanı, Fantastik roman, Distopik roman

Kaynakça

• Ahmet Mithat Efendi. Felâtun Bey ile Râkım Efendi. Haz. Mehmet Emin Agar. İstanbul: Enderun Kitabevi, 1994.
• Akaş, Cem. Y, İstanbul: Can Yayınları, 2018.
• Akça, Fatih. “Çağdaş Bir Kış Masalı: Tipi”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 127-130.
• Asiltürk, Bâki. Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Hastalık. İstanbul: İkarus Yayınları, 2009.
• Bulut, Faik, “Salgın ve Hastalıkların Edebiyat ve Sanata Yansımış Hikayeleri”. Indepent Türkçe. Erişim 26 Ocak, 2021. https://www.indyturk.com/node/162101/türkiyeden-sesler/salgın-hastalıkların-edebiyat-ve-sanata-yansımış-hikayeleri.
• Claeys, Gregory. Ütopya Edebiyatı. Çev., Zeynep Demirsü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018.
• Çeçen, Namık. “1933’ten Günümüze Lise Tarih Ders Kitaplarında Salgın Hastalıkların İşlenişine Genel Bir Bakış”. Milli Eğitim. 1 (2020): 919-946.
• Çıkla, Selçuk. Edebiyat ve Hastalık. İstanbul: Kapı Yayınları, 2016.
• Demir, Eda. “Philip Roth’un Nemesis’inde Ayarı Bozuk Terazi ve İlahi Adalet”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 131-135.
• Doğru, İsmail Cem. “Shelley’nin Kapanış Teorisi: Son İnsan”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 19-26.
• Domini, John. “Uyduruk Haberler, Aşırı Vatanseverlik ve Savaş: 1918’de Amerika”. Çev., Altay Ömer Erdoğan. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 56-62.
• Erdemir, Firdevs, Gülzade Uysal, Ahu Çırlak ve Arzu Akman. “Yeni ve Yeniden Tanımlanan Enfeksiyonlar ve Enfeksiyon Kontrolü II 21. Yüzyılda Yeniden Tanımlanan Enfeksiyonlar ve Enfeksiyon Kontrolü”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 27/1 (2020): 61-75.
• Erdoğan, Altay Ömer. “Korkunç Şeylerin Masumiyeti”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 145-151.
• Erk Görgülü, Hüma. “Cehennem: Şimdi Değilse, Ne Zaman?”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 136-140.
• Eroğlu, Mehmet. Meraklı Adamın On Günü. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güntekin, Reşat Nuri. Salgın & Madalyonun Ters Tarafı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2005.
• Güntekin, Reşat Nuri. Yeşil Gece. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2017.
• Gürleyen, Onur. Hastalık. İstanbul: NotaBene Yayınları, 2018.
• Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Hakka Sığındık. Haz., Emine Gürsoy Naskali. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2018.
• Kalkan, Melike Selcan. “19. Yüzyıl Türk Edebiyatında Verem Hastalığı”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2017.
• Kara, Esra. “Toplumsal Bir Olgu Olarak Sanat ve Edebiyat (Küçük Bir Sanatçının Omuzlarında Koca Bir Evren)”. Hece (Hayat Edebiyat Siyaset Özel Sayısı). 90/91/92 (2004): 138-139.
• Karakiraz, Erkan. “Edgar Allen Poe’nun Maskesi – Kızıl Ölümün Maskesi Üzerine”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 32-34.
• Kemal, Yaşar. Hüyükteki Nar Ağacı. İstanbul: YKY Yayınları, 2020.
• Kum, Afşin. Sıcak Kafa. İstanbul: April Yayınları, 2016.
• Okmeydan, Sefa Bitirim. “Postmodern Kültürde Gözetim Toplumunun Dönüşümü: ‘Panoptikon’dan ‘Sinoptikon’ ve ‘Omniptikon’a”. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology. 8/30 (2017): 45-69.
• Özlük, Nuran. Türk Edebiyatında Fantastik Roman. İstanbul: Hiperlink Yayınları, 2011.
• Parıldar, Hülya. “Tarihte Bulaşıcı Hastalık Salgınları”. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi. 30 (2020): 19-26.
• Sontag, Susan. Metafor Olarak Hastalık Aids ve Metaforları. Çev., Osman Akınhay. İstanbul: Can Yayınları, 2020.
• Şemsettin Sami. Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat. Haz., Özlem Nemutlu. İstanbul: Özgür Yayınları, 2015.
• Şenyer, Şebnem. 30 Şubat Bir Gülme Salgının Romanı. İstanbul: Can Yayınları, 2008.
• Uğurlu, Yavuz Selim. “Türk Romanında Verem Üzerine Bir İnceleme”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15 (2020): 57-69.
• Uraldı, Cem. “Edebiyat ve Sağlık”. Hece (Edebiyat ve Hastalık Dosyası). 225 (2015): 101-102.
• Uşaklıgil, Halit Ziya. Aşk-ı Memnu. Haz., Muharrem Kaya. İstanbul: Özgür Yayınları, 2015.
• Yalçın Çelik, Sıddıka Dilek. “Orhan Kemal’in Hikayelerinde İnce Hastalık: Verem ve Veremliler”. Doğumunun Yüzüncü Yılında Orhan Kemal Sempozyumu Kitabı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2016.
• Yalman, Neslihan. “Koronovirüsten Öncesi – Romandan Güne Bakmak ‘Salgın’ Notları: İzmir, Türkiye 1 Haziran 2020”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 93-100.
• Yenen, Zeynep. “Trump ve Bolsonaro Manzoni Okusaydı”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 27-31.
• Yılmaz, Medeni. “Venedik’te Ölüm: Şimdi Ben Gidiyorum, Phaidros, Sen Burada Kal!”. Roman Kahramanları (Salgın Edebiyatı Dosyası). 44 (2020): 35-40.