Sömürge Dönemi Malay Dünyasında Sekülerleştirici Güçlerin Eğitim ve Yönetimdeki Girişimleri

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 4, 157 - 180, 01.12.2012

Mehmet Özay

Öz

Bu makalede, sahip olduğu Müslüman nüfus ve tecrübe ettiği tarihsel dönemler dikkate alındığında Güneydoğu Asya’da Malay dünyasını temsil kabiliyeti olan bugünkü Malezya ve Endonezya topraklarında sömürge dönemi bağlamında sekülerleşme olgusu üzerinde durulacaktır. Sekülerleşme ve modernleşme ilişkileri dikkate alındığında sekülerleşmenin, bir dizi tarihî süreçler muvacehesinde nüfusunun yarıya yakını Müslüman olan Güneydoğu Asya coğrafyasına intikal etti/ril/diğini ileri sürebiliriz. Bu bağlamda, aşağıda değinileceği üzere ilgili Batılı güçler sekülerleştiricilik rollerini icra ederken bunu devrimsel boyutta değil, evrimsel düzeyde gerçekleştirdikleri dikkate alındığında, değişik katmanları ile görece uzun erimli bir sürece yayılan sekülerleşme olgusundan bahsedebiliriz. Burada dikkat çekilmesi gereken husus, Avrupa sekülerleşmesi ile modernleşmesinin eş zamanlılığının diğer coğrafyalarda, özellikle de Güneydoğu Asya’da ortaya çıkışı bir tür zorunlu ilişkinin, yani sömürgeleştirmenin sonucu olarak gündeme geldiği yönündedir. Bu nedenledir ki Güneydoğu Asya Müslüman dünyasının sekülerleşme süreçlerinde sömürge dönemi girişimlerinin belirleyiciliği dikkat çeker. Sömürgeci Batılı unsurlar, sadece ekonomik güç sergilemekle kalmamışlar, aynı zamanda siyaset ve eğitim kurumları vasıtasıyla Malay toplumlarını sekülerleştirmeye çalışmışlardır. Ancak, bunu devrimsel boyutta değil, evrimsel düzeyde gerçekleştirdikleri dikkate alındığında değişik katmanları ile görece uzun erimli bir sürece yayılan sekülerleşme olgusundan bahsedebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Sekülerleşme, Sömürge, Eğitim, Malaya, Endonezya.

A Brief Note on the Attempts of the Secularizing Powers in the Domains of Education and Administration during the Colonial Era in the Malay World

Öz

In this article, the phenomenon of secularization will be examined briefly in the context of the colonization process in British Malaya and the Dutch East Indies (Indonesia). Given the relationship between secularization and modernization, it is argued that secularization was brought to and implemented in Southeast Asia, whose population is nearly half Muslim, as a result of different historical processes. In this context, as dealt with in detail in subsequent pages, while the related Western powers functioned as secularizing powers, they did not do so in a revolutionary way, and instead adopted an evolutionary method. As such, it may be remarked that the process extended over a longer period of time and with different layers. It should be underlined here that the fact that modernization occured simultaneously with the adoption of secularization in Europe is also reflected in other geographies, particularly in Southeast Asia due to the colonization process. The Western colonial elements not only constituted economic power, but also attained a crucial role through political and, more particularly educational institutions which led to the secularization of Malay communities, either implicitly or explicitly. Nevertheless, by taking this process into consideration, although it might not have been realized in a revolutionary manner can be argued that the secularization was imposed over a long process while encompassing various layers of Malay societies.

Anahtar Kelimeler

Secularization, Colonialism, Education, Malaya, Indonesia

Kaynakça

• Kennedy, J. (1970). A history of Malaya (2nd edt.). London: Macmillan, St Martin’s Press.
• Kim, K. K. (2001). Malay society: Transformation and democratization. Kuala Lumpur: Pelanduk.
• Kim, K. K. (1974). Malay society: 1874-1920s. Journal of Southeast Asian Studies, 5(1).
• Laffan, M. F. (2003). Islamic nationhood and colonial Indonesia: The umma below the winds. London: Routledge.