Muhafazakâr Sermayeye Sahip İşletmelerde Çalışan Uzman Meslek Sahibi Başörtülü Çalışanlar

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 5, 111 - 133, 01.06.2013

Meryem Karaca

Öz

Bu makalede, kamuda uygulanmakta olan başörtüsü yasağı bağlamında muhafazakâr sermayedarlar ve uzman meslek sahibi başörtülü çalışanlar ilişkisinin işveren çalışan boyutu araştırılmıştır. Çalışma; yazılı literatüre, çeşitli kurum ve derneklerin araştırma raporlarına, yazar, sosyolog ve sermayedarların tebliğlerine ve katılımcılarla yapılan mülakatlara dayanmaktadır. Mülakatlar esnasında derinlemesine görüşme metodu kullanılmıştır. Çalışmada on biri uzman meslek sahibi başörtülü çalışan ve dokuzu muhafazakâr sermayedar olmak üzere toplamda yirmi katılımcı ile görüşüldü. Uzman meslek sahibi başörtülü çalışanlardan üçü üst düzey yönetici iken sekizi orta seviye çalışan grubundandılar. Görüşmeler sırasında bir katılımcı için kayıt cihazı diğer katılımcılar içinse not alma yöntemi kullanıldı. Görüşmelerin süresi arasız yaklaşık 2-2,5 saatti. Çalışmada yasağın tarihçesi, kişiler üzerindeki etkisi, “başörtüsü”nün 1960’lardan 2000’lere kadar olan kavramsal dönüşümü, kamusal alandaki başörtüsü yasağının iş yaşamına dolaylı ve direkt etkisi ve muhafazakâr sermayedarların başörtüsüne yaklaşımı incelenmiştir. Sonuç olarak başörtülü uzman meslek sahiplerinin sektörel anlamda birçok alanda ayrımcılığa maruz kaldıkları saptanmıştır. Bunun örnekleri, işe girişte ve iş yaşamında kendisini göstermekle beraber sebepleri çeşitlilik arz etmektedir. İş başvuru sürecinde kurum tercihinin sınırlı olması, iş hayatında da muhataba göre var olma durumu, düşük ücretlendirme ve terfi problemleri, bu problemlerin temelini teşkil etmektedir. Başörtülü uzman meslek sahibi kadınların bu konu hakkındaki algıları ise yaşadıkları tecrübelere göre değişmektedir.

Anahtar Kelimeler

Başörtüsü, Uzman Meslek Sahibi, Muhafazakâr Sermaye, Başörtüsü Yasağı ve İş Hayatı

Expert-Employees Wearing Headscarves Work in Businesses with Conservative Capital

Öz

In this article, the impact on business life of the ongoing issue of the headscarf ban in the public sector will be examined, with particular attention to the relationship between employer and employee. More specifically, this article will focus on expert-employees and on conservative investorexpert- employees who wear headscarves This article is based on written literature, research reports by a number of foundations and associations, writers, observations by sociologists and investors, and interviews with participants. made up of expert-employees who wear the headscarf and conservative investors.An “in-depth” method was used when conducting interviews in which there were twenty participants; eleven of which were expert-employees who wear headscarves, and nine were conservative investors. Three of the expert-employees were top level managers, while the other eight were middle level workers. During the interviews, a recording device was used for only one of the participants and notes were taken for the others. The duration of the interviews ranged from approximately two to two and a half hours without break. The history of the headscarf ban, its impact on people, how people’s notions and attitudes toward the headscarf have changed between the 1960s and 2000s, the direct and indirect effects of the headscarf ban in public places on the business life, and the perspectives held toward the headscarf by conservative-investors will be examined in this paper. As a result, it has been found that expert employees have been discriminated against in various areas and aspects of the professional world. Although their reasons may vary, examples can be seen in the job application process and in business life. The basic challenges expert-workers who wear headscarves face are restrictions in the amount of companies who will even consider hiring them, being assigned lower wages, and facing greater obstacles toward promotion.

Anahtar Kelimeler

Headscarf, Expert-Employed Workers, Conservative Investors, Headscarf Ban, and Business Life.

Kaynakça

• Akturan, U. ve Baş, T. (2008). Nitel araştırma yöntemleri nvivo 7.0 ile nitel veri analizi. Ankara: Seçkin.
• Ayrımcılığa Karşı Kadın Hakları Derneği. (2010). Toplumsal cinsiyet, eşitlik & başörtüsü yasakları. http:// www.ak-der.org/toplumsal-cinsiyet-esitlik--basortusu-yasaklari-2010.gbt adresinden 16 Ekim 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Bakanlar Kurulu. (1984). Özel finans kurumları kurulması hakkında 83/7506 sayılı kararname eki karara ilişkin tebliğ. Resmî Gazete, sayı: 18323, s. 4-13. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18323.pdf&main=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18323.pdf adresinden 19 Mart2013 tarihinde edinilmiştir.
• Barbarosoğlu, F. (2006). Şov ve mahrem. İstanbul: Timaş.
• Barbarosoğlu, F. (2008). Başörtüsü serbestisi modernleşmeyi hızlandırır. http://nn-no.facebook.com/topic. php?uid=78903525149&topic=5089 adresinden 15 Haziran 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Barbarosoğlu, F. (2010). İki dil bilen, doktorasını tamamlamış, başörtülü tezgâhtarlar aranıyor. http:// yenisafak.com.tr/Yazarlar/?i=24866&y=FatmaKBarbarosoglu adresinden 10 Ekim 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Cindoğlu, D. (2010). Başörtüsü yasağı ve ayrımcılık: Uzman meslek sahibi başörtülü kadınlar. İstanbul: TESEV.
• Çakır, F. (2001). Başörtüsü mağdurları. İstanbul: Yeni Asya.