Tarih ve Hafızanın Düğüm Noktası: Tarihi Dönemselleştirme Sorunu ve Le Goff’un Dönemselleştirme Görüşü

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 1 - 29, 12.06.2019

Faruk Karaarslan

Öz

Tarihi dönemselleştirmek, zamanın belirli dilimlere ayrılmasından daha fazlasını ifade eder. Bu açıdan bakıldığında dönemselleştirme yalnızca tarih alanı içerisinde bir tartışma alanı olarak görülmemelidir. Bazı yönleri ile sosyal bilimlerin diğer alanları için de bir tartışma alanını ifade etmektedir. Sosyoloji açısından düşündüğümüzde bu unsurlardan en önemlisi, hafıza ve hafıza inşasıdır. Tarih ve hafızanın düğüm noktası olan dönemselleştirme, daha özel bir anlam ifade edip tarih alanı için bir zorunluluk taşırken, ideolojik bir formasyonla birleştiğinde hafıza inşa edici bir role bürünmektedir. Yani dönemselleştirme aynı zamanda bir hafıza inşasıdır. Bu çalışmanın konusunu, Jacques Le Goff’un tarih yaklaşımı ve özel olarak dönemselleştirme konusundaki fikirleri ekseninde dönemselleştirmenin hafıza ile ilişkisi oluşturmaktadır. Le Goff’un Modern Batı Tarihi dönemselleştirmesi sorunu etrafında yürüttüğü tartışma ve bu tartışmanın içeriğine dair sorunsallaştırma, tarih ve hafıza arasında irtibat kurmaya ve dönemselleştirme ile ideoloji arasındaki ilişkiyi ifşa etmeye imkân tanımaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, dönemselleştirme sorununu Le Goff üzerinden okuyarak, dönemselleştirmenin, hafıza ve inşası arasındaki ilişkiye dair bir tartışma yürütmektir. Böyle bir tartışma ancak tarih-hafıza-sosyoloji ilişkisi gibi önemli güzergâhlar tartışmaya dâhil edilerek yürütülebilir. Bu bağlamda dönemselleştirmenin bir taraftan tarih alanı açısından zorunlu olduğu diğer taraftan hafıza inşa etme boyutuyla tahakküm mekanizması üretmek için zemin teşkil ettiği iddia edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Dönemselleştirme, Sosyoloji, Hafıza, Hafıza İnşası, Jacques Le Goff, İdeoloji, Tarih Yazımı.

The Vital Point of History and Memory: The Periodization Problem in History and Le Goff’s Periodization Conception

Öz

The periodization of history means more than dividing time into specific segments. In this respect, periodization must not be considered as only a matter of discussion inside the field of history. The fact that periodization implies characteristic factors makes it a problematic for other social sciences. In the context of sociology, the most important among these factors are memory and memory construction. Vital point of history and memory, periodization implies a more special meaning and – whilst actually it is essential to history – has a role of memory construction when coupled with an ideological formation. In other words, periodization is a memory construction. This work covers Jacques Le Goff’s approach of history and the relation between periodization and memory in regard to his concept of periodization. Le Goff’s discussion around the periodization of the modern western history issue and problematizing relative to the content of periodization allows history and memory’s connection and reveals the relation between periodization and ideology. In this context, the objective of this work is to run a discussion about the relation between periodization and memory (and its construction) through Le Goff’s conception of the periodization issue. That discussion can only be run by including relation paths such as history-memory-sociology. In this sense, we will suggest that, on the one hand, periodization is essential to history and, on the other hand, it gives ground to the production of a mechanism of dominance through its aspect of memory construction. In addition to this, we will put forward certain suggestion in order to overcome that barrier.

Anahtar Kelimeler

History, Periodization, Memory, Construction of Memory, Sociology, Jaques Le Goff, İdeology, Historiography

Kaynakça

• Alkan, N. (2009). Tarihin çağlara ayrılmasında “üç”lü sistem ve “Avrupa merkezci” tarih kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), ss. 23-42.
• Assmann, J. (2001). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik (Çev. A. Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Boreau, A. (2016). Jacques Le Goff. Tarihçiler (Ed. V. Sales; Çev. E. Bildirici) içinde (ss. 333-355). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Burke, P. ( 2005). Tarih ve toplumsal kuram (Çev. M. Tuncay). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Burke, P. (2002). Fransız tarih devrimi: Annales okulu (Çev. M. Küçük). Ankara: Doğu Batı Yayınları.