Vefa Sosyal Destek Grupları: Pandemi Sürecinde Kamu Hizmeti ve Vatandaş Memnuniyeti

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 307 - 344, 28.03.2023

Gökhan Savaş Dilek Çakır Özbey

Öz

Pandemi sürecinde ortaya çıkan Vefa Sosyal Destek Grupları hem (sosyal) medyada hem de literatürde çoğunlukla sosyal dayanışma ve yardımlaşma üzerinden gündeme gelmektedir. Vefa gruplarının kamu idaresi koordinasyonunda faaliyet göstermesi ise faaliyetlerinin niteliği konusunda kafa karışıklığına sebep olmaktadır. Kimi zaman bir yardımlaşma pratiği ya da sorumluluk hareketi olarak kavramsallaştırılan Vefa grupları, bazen de tabandan örgütlenme pratiğine uygun bir yönetişim uygulaması ve/ya sosyal hizmet faaliyeti olarak da karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma, Vefa Sosyal Destek Gruplarının niteliğini ve nasıl kavramsallaştırılması gerektiğini tartışmaya açarak literatüre katkı yapmayı hedeflemektedir. Vefa Sosyal Destek Gruplarını kamusal bir aktör olarak tanımlayan bu çalışma, faaliyetlerini de salgın sürecinde sokağa çıkmalarının kısıtlanmasıyla temel ihtiyaçlarının sağlanması noktasında mağduriyet yaşayan vatandaşlara yönelik sunulan kamu hizmeti olarak kavramsallaştırmaktadır. Vefa gruplarının hizmetlerinin son dönemde sosyolojik açıdan üzerinde durulan ‘hastalık’ ve ‘yaşlılık’ üzerinden organize edilmesi, pandemi sürecinde dezavantajlı grupların yeniden tanımlanması ve bu gruplara yönelik ilgili kamu hizmetlerinin belirlenmesinde önemlidir. Çalışmanın ikinci kısmında söz konusu kamu hizmetine yönelik vatandaş memnuniyet anketi gerçekleştirilmiştir. Vatandaş memnuniyeti bağlamında (1) Vefa Sosyal Destek Gruplarının doğrudan hizmet sunduğu vatandaşların (2) bu faaliyetlerden yararlanmamış vatandaşların ve (3) Vefa Sosyal Destek Gruplarında yer almış kamu personelinin ilgili hizmete yönelik algıları ayrı ayrı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vefa Sosyal Destek Grupları, kamu hizmeti, memnuniyet anketi, dezavantajlı gruplar.

Vefa Social Support Groups: Public Service And Citizen Satisfaction During Pandemic

Öz

Vefa Social Support Groups, which emerged during the pandemic, is mostly discussed with reference to social solidarity and cooperation both in the (social) media and in the literature. In fact, since these groups are organized under the coordination of public administration, it causes confusion about how to conceptualize these groups and their activities. They are sometimes conceptualized as a solidarity movement while sometimes considered as a grassroots organization practice. This study aims to contribute to the literature by way of discussing how to conceptualize local Vefa Social Groups within public administration literature. This study defines Vefa Social Support Groups as a public actor and conceptualizes its activities as a public service for citizens who cannot meet basic needs because of lockdown measures during epidemic. The newly emerged disadvantaged groups of the epidemic are now defined on the basis of ‘disease’ and ‘old age’ categories. In the second part of the study, the result of the citizen satisfaction survey – which is conducted to measure the overall citizen satisfaction and perception – is discussed. Within this context, (1) the perceptions of the citizens to whom Vefa Social Support Groups serve directly, (2) the perceptions of the citizens who never need to call social support groups and (3) the perceptions of the group members who carries out the services are analyzed in detail.

Anahtar Kelimeler

Vefa Social Support Groups, public service, satisfaction survey, disadvanteged groups.

Kaynakça

• Aktaş, Ö. (2021). Pandemi sürecinde idare tarafından uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasının Anayasa’ya uygunluğunun değerlendirilmesi. Hukuk Gündemi, 2021(1), 20-25.
• Anayasa Mahkemesi. (1995). 28/06/1995 tarihli ve E: 1994/71, K:1995/23, sayılı kararı (RG: 20.03.1996/22586).
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi. (1950). https://www.echr.coe.int/documents/convention_tur.pdf adresinden 12.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Bilge, M. (2020). Türkiye’de Covıd-19 pandemi sürecinde dezavantajlı bireylere yönelik uygulamaların incelenmesi: “Vefa Sosyal Destek Grubu” örneği (derleme). Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 16, 101-114.
• Can, H. B. (2020). Olağanüstü durumlarda geliştirilen sosyal politikaların dezavantajlı gruplar üzerindeki etkisinin sosyal hizmet perspektifinden değerlendirilmesi: Covid-19 pandemisi Türkiye örneği. Sosyal Hizmet Dergisi, Temmuz-Aralık 2020, 47-63.
• Çal, S. (2007). Kamu hizmeti: Bir tanım denemesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1-2), 599-655.
• Gencer, N. (2020). Covid-19 sürecinde yaşlı olmak: 65 yaş ve üstü vatandaşlar için uygulanan sokağa çıkma yasağı üzerine değerlendirmeler ve manevi sosyal hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, Covid-19 Özel Sayısı, 35-42.
• Avrupa Sosyal Şartı. (2007). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/04/20070409-1.htm adresinden 04.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Gözler, K. (2020). Türk anayasa hukuku dersleri. Ekin Kitabevi.
• Gözübüyük, Ş. (1978). Türkiye'nin yönetim yapısı. S Yay.
• Güler, B. (2020). İdarenin Covid-19 pandemisine ilişkin sokağa çıkma yasağı kararlarının kanuni idare ilkesi kapsamında değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Covid-19 Hukuk Özel Sayısı, 180-201.
• Günday, M. (2004). İdare hukuku. İmaj Yay.
• İç İşleri Bakanlığı. (2021a). 81 il valiliğine tam kapanma tedbirleri genelgesi gönderildi. https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-tam-kapanma-tedbirleri-genelgesi-gonderildi adresinden 01.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İç İşleri Bakanlığı. (2021b). Vefa Sosyal Destek Grupları 6.649.461 haneye ulaştı. https://www.icisleri.gov.tr/vefa-sosyal-destek-gruplari-6649461-haneye-ulasti adresinden 07.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İç İşleri Bakanlığı. (2021c). Bakanımız Sn. Soylu açıkladı “Vefa Sosyal Destek Grupları 21 milyonu aşkın hizmet ulaştırdı”. https://www.icisleri.gov.tr/bakanimiz-sn-soylu-acikladi-vefa-sosyal-destek-gruplari-21-milyonu-askin-hizmet-ulastirdi. adresinden 02.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İller İdaresi Genel Müdürlüğü. (2020). https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/tum-haberler adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İller İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021). https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/tum-haberler adresinden 06.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Lancet, T. (2020). Redefining vulnerability in the era of COVID-19. Lancet, 395(10230), 1089.
• Le Couteur, D. G., Anderson, R. M., & Newman, A. B. (2020). COVID-19 is a disease of older people. The Journals of gerontology. Series A: Biological Sciences and Medical Sciences, 75(9), e119-e120.
• Onar, S. S. (1996). İdare hukukunun umumi esasları. Hak Kitapevi.
• Ott, M., Shaw, S. F., Danila, R. N., & Lynfield, R. (2007). Lessons learned from the 1918-1919 influenza pandemic in Minneapolis and St. Paul, Minnesota. Public Health Reports, 122(6), 803-810.
• Ökmen, M., Baştan, S. & Yılmaz, A. (2004). Kamu yönetiminde yeni yaklaşımlar ve bir yönetişim faktörü olarak yerel yönetimler. A. Yılmaz ve M. Ökmen (Ed.). Kamu yönetimi içinde (ss. 23-80). Gazi Kitabevi.
• Özel, M. & Dönmez, D. (2021). Türkiye'de Covıd-19 salgını ile mücadele sürecinde bir yönetişim modeli olarak Vefa sosyal destek gruplarının incelenmesi. Türk İdare Dergisi, 492, 263-290.
• Özdoğru, M. & Sarıer, Y. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde bir kurumsal sosyal sorumluluk örneği. Current Debates on Social Sciences, 5, 66-76.
• Özdoğru, M. (2021). Öğretmenlerin Vefa Sosyal Destek Ekipleri’nde görev alma nedenlerine ilişkin görüşleri. Temel Eğitim, 3(1), 6-14.
• Rhodes, R. A. W. (1996). The new governance: Governing without government. Political Studies, 44(4), 652-667.
• Sezer, Ö. & Vural, T. (2010). Kamu hizmetlerinin sunumunda devletin değişen rolü ve merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında yetki ve görev paylaşımı. Maliye Dergisi, 159, 203-219.
• Sunay, M. M. (2020). Karantina toplumuna dönüşme süreci ve bu süreçte belediyelerin sosyal desteği: Bursa ili örneği. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1092-1100.
• Türk, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sürecinde yaşlılara yönelik uygulamalar ve yaşlıların psiko-sosyal durumu üzerine bir değerlendirme. Sosyal Hizmet, Pandemi ve Sosyal Hizmet Sayısı, (2), 35-46.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf adresinden 01.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Umumi Hıfzı Sıhha Kanunu. (1930). İkinci BAP: Sari ve salgın hastalıklarla mücade. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.1593.pdf adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.