Annelerin Problemli İnternet Kullanımı ve Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarının Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 648 - 667, 30.12.2022

Ali Özcan , Fatma Tezel Şahin , Tuğba Kanmaz

Öz

Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi dönemde çocuğu olan annelerin problemli internet kullanımı ve çocuklarının saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu temel amaç doğrultusunda alt amaç olarak annelerin problemli internet kullanımı ile çocuklarının saldırganlık düzeylerinin çeşitli demografik değişkenlere göre farklılıkların bulunup bulunmadığı araştırılmıştır. Bu çalışma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli özelliğine sahiptir. Araştırmanın örneklemini Denizli İli Pamukkale ve Merkezefendi İlçelerinde okul öncesi eğitime devam eden 36-72 aylık 208 çocuk ve anneleri oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Demografik Bilgi Formu, Problemli İnternet Kullanım Ölçeği-Kısa Formu (PİKÖ-KF) ve Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği (SYDD-30) kullanılmıştır. Annelerin problemli internet kullanımı ile çocuklarının saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı analizi yapılmıştır. Annelerin problemli internet kullanımı ile çocuklarının saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre farklılığı incelenirken t testi ve tek yönlü varyans analizi (OneWay ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda annelerin problemli internet kullanımı ile çocuklarının saldırganlık düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Problemli İnternet Kullanımı, Saldırganlık, Okul Öncesi Dönem

Kaynakça

• Alisinanoğlu, F., Kesicioğlu, O. S. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının davranış sorunlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Giresun ili örneği). Kuramsal Eğitimbilim Dergisi. 3(1), 93-110.
• Alisinanoğlu, F., Ulutaş, İ. (2003). Çocukların kaygı düzeyleri ile annelerinin kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 28(128).
• Altay, F. B. (2007). Okul öncesi kuruma (devlet-özel) devam Eden çocukların sosyal yeterlilikleri ve olumlu sosyal davranışları ile ebeveyn stilleri arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aylıkçı, Ç. (2018). Evli bireylerin problemli internet kullanımı ile evlilik doyumu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bakan; U., Bakan, U. (2017). Facebook’ta Aile İlişkileri ve Sosyal Medya Adanmışlığına Yönelik Bir İçerik Analizi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 54-68. https://doi.org/10.20875/makusobed.284457
• Baker, S., Sanders, M. R., Morawska, A. (2017). Who uses online parenting support? A cross-sectional survey exploring Australian parents’ internet use for parenting. Journal of Child and Family Studies, 26(3), 916-927.
• Beard, K. W., Wolf, E. M. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for Internet addiction. Cyberpsychology & Behavior, 4(3), 377-383. https://doi.org/10.1089/109493101300210286 Berkule-Silberman, S. B., Dreyer, B. P., Huberman, H. S., Klass, P. E., Mendelsohn, A. L. (2010). Sources of parenting information in low SES mothers. Clinical Pediatrics, 49(6), 560-568.
• Bireda, A. D., Pillay, J. (2018). Perceived parent–child communication and well-being among Ethiopian adolescents. International Journal of Adolescence and Youth, 23(1), 109-117. https://doi.org/10.1080/02673843.2017.1299016
• Broberg, M. (2012). Young children's well-being in finnish stepfamilies. Early child development and care, 182(3-4), 401-415. https://doi.org/10.1080/03004430.2011.646717
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Harvard university press.
• Büyükaslan, A., Kırık, A. M., (2013). Sosyal medya araştırmaları 1: “Sosyalleşen birey”. İstanbul: Çizgi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Campbell, S. W., Ling, R., Bayer, J. (2014). The structural transformation of mobile communication: Implications for self and society. In M. B. Oliver & A. Raney (Eds.), Media and social life (pp. 176–188). New York: Routledge
• Campbell, A., Shirley, L., Caygill, L. (2002). Sex‐typed preferences in three domains: Do two‐year‐olds need cognitive variables?.British Journal of Psychology, 93(2), 203-217.
• Candemir Karaburç, G. (2017). Evli bireylerin problemli internet kullanımı, evlilik uyumu, eş tükenmişliği ve temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanma düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Chesley, N. A., Slibak, A., Wajcman, J. (2013). Information and communication technology use and work-life integration. In D. Major & R. Burke (Eds.), Handbook of work-life integration of professionals: Challenges and opportunities (pp. 245–266). Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781781009291.00023
• Clayton, C. L. (2014). ‘With my parents I can tell them anything’: Intimacy levels within British Chinese families. International Journal of Adolescence and Youth, 19(1), 22-36. https://doi.org/10.1080/02673843.2014.884007
• Coie, J. D., Cillessen, A. H., Dodge, K. A., Hubbard, J. A., Schwartz, D., Lemerise, E. A., Bateman, H. (1999). It takes two to fight: a test of relational factors and a method for assessing aggressive dyads. Developmental Psychology, 35(5), 1179.
• Crick, N. R., Ostrov, J. M., Burr, J. E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 254-268.
• Çağatay, E. (2003). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 6, 9, 12 yaş çocuklarına verilen fiziksel cezanın ana baba tutumlarını algılamalarını ve çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyip etkilemediğinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan-Yalçın, D., Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal, davranışsal ve sosyal uyum taraması: Sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30 ölçeği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 63-74.
• Deligöz, S. (2022). Ebeveynlerin Problemli İnternet Kullanım Düzeyinin Çocuk İstismarı Potansiyeli İle İlişkisi. Yüksek lisans tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Demetrovics, Z., Király, O., Koronczai, B., Griffiths, M. D., Nagygyörgy, K., Elekes, Z., Domokos, T., Bernadette, K., Gyöngyi, K., & Urbán, R. (2016). Psychometric properties of the Problematic Internet Use Questionnaire Short-Form (PIUQ-SF-6) in a nationally representative sample of adolescents. PLoS One, 11(8), e0159409. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0159409
• Dizman, H. (2003). Anne-babası ile yaşayan ve anne yoksunu olan çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Doğan, U., Tosun, N. İ. (2016). Lise öğrencilerinde problemli akıllı telefon kullanımının sosyal kaygı ve sosyal ağların kullanımına aracılık etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.8(22). http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.66762
• Dworkin, J., Rudi, J. H., & Hessel, H. (2018). The state of family research and social media. Journal of Family Theory & Review, 10, 796–813. https://doi.org/10.1111/jftr.12295.
• Elphinston, R. A., Noller, P. (2011). Time to face it! Facebook intrusion and the implications for romantic jealousy and relationship satisfaction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(11), 631-635. https://doi.org/10.1089/cyber.2010.0318
• Erdinç, S. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarında görülen fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Fraenkel, J. R., Wallen,N.E. (2009). How to Design and Evaluate Research in Education. New York. McGraw-Hill Companies
• Göktaş, S., Aygar, H., Zencirci, S. A., Önsüz, M. F., Alaiye, M., Metintaş, S. (2018). Problematic internet use questionairre-short form-6 (PIUQ-SF 6): a validity and reliability study in Turkey. International Journal of Research in Medical Sciences, 6(7), 2354-60. https://dx.doi.org/10.18203/2320-6012.ijrms20182816
• Gültekin Akduman, G. (2012). Okul öncesi dönemde akran zorbalığının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 107-120.
• Gürsoy, F. (2002). Annesi çalışan ve çalışmayan çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Derg., 1(6-7), 7-15.
• Hazer, O. (2020). Yeni Medya ve İletişim Teknolojileri: Ailede Sosyal Etkileşim. Gençlik ve Dijital Çağ. Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırmaları ve Uygulama Merkezi. 92-102.https://hacettepekitap.hacettepe.edu.tr/openaccess/40_Genclik-ve-Dijital Cag.pdf#page=106
• Hertlein, K. (2012). Digital dwelling: Technology in couple and family relationships. Family Relations, 61, 374–387. https://doi.org/10. 1111/j.1741-3729.2012.00702.x.
• Hiniker, A., Sobel, K., Suh, H., Sung, Y. C., Lee, C. P., Kientz, J. A. (2015, April). Texting while parenting: How adults use mobile phones while caring for children at the playground. In Proceedings of the 33rd annual ACM conference on human factors in computing systems (pp. 727-736). https://doi.org/10.1145/2702123.2702199
• Jackson, L. A., Von Eye, A., Biocca, F. A., Barbatsis, G., Fitzgerald, H. E., Zhao, Y. (2003). Personality, cognitive style, demographic characteristics and Internet use-Findings from the HomeNetToo project. Swiss Journal of Psychology/Schweizerische Zeitschrift für Psychologie/Revue Suisse de Psychologie, 62(2), 79.
• Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul Öncesi Davranış Sorunları Tarama Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Katz, J. E., Aakhus, M. (2002). Perpetual contact: Mobile communication, private talk, public performance. New York, NY: Cambridge.
• Karaca, N., Gündüz, H., Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışının incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 4(2), 65-76.
• Kotler, J. C., McMahon, R. J. (2002). Differentiating anxious, aggressive, and socially competent preschool children: Validation of the Social Competence and Behavior Evaluation-30 (parent version). Behaviour research and therapy, 40(8), 947-959.
• Lacourse, E., Boivin, M., Brendgen, M., Petitclerc, A., Girard, A., Vitaro, F., Paquin, S., Dionne, G., Tremblay, R. E. (2014). A longitudinal twin study of physical aggression during early childhood: evidence for a developmentally dynamic genome. Psychological Medicine, 44(12), 2617-2627. https://doi.org/10.1017/S0033291713003218
• Lafreniere, P. J., Dumas, J. E. (1996). Social competence and behavior evaluation in children ages 3 to 6 years: the short form (SCBE-30). Psychological assessment, 8(4), 369.
• Marcone, R., Affuso, G., Borrone, A. (2020). Parenting styles and children’s internalizing-externalizing behavior: The mediating role of behavioral regulation. Current Psychology, 39(1), 13-24. https://doi.org/10.1007/s12144-017-9757-7
• Martin, S. P., Robinson, J. P. (2007). The income digital divide: Trends and predictions for levels of Internet use. Social problems, 54(1), 1-22.
• McDaniel, B. T. (2019). Parent distraction with phones, reasons for use, and impacts on parenting and child outcomes: A review of the emerging research. Human Behavior and Emerging Technologies, 1(2), 72-80. https://doi.org/10.1002/hbe2.139
• McDaniel, B. T., Coyne, S. M., Holmes, E. K. (2012). New mothers and media use: Associations between blogging, social networking, and maternal well-being. Maternal and child health journal, 16(7), 1509-1517. https://doi.org/10.1007/s10995-011-0918-2
• McDaniel, B. T., Coyne, S. M. (2016). Technology interference in the parenting of young children: Implications for mothers’ perceptions of coparenting. The Social Science Journal, 53(4), 435-443. https://doi.org/10.1016/j.soscij.2016.04.010
• McDaniel, B. T., Radesky, J. S. (2018a). Technoference: Parent distraction with technology and associations with child behavior problems. Child Development, 89(1), 100-109. https://doi.org/10.1111/cdev.12822
• McDaniel, B. T., Radesky, J. S. (2018b). Technoference: longitudinal associations between parent technology use, parenting stress, and child behavior problems. Pediatric Research, 84(2), 210-218. https://doi.org/10.1038/s41390-018-0052-6
• McHale, S. M., Dotterer, A., Kim, J. Y. (2009). An ecological perspective on the media and youth development. American Behavioral Scientist, 52(8), 1186-1203. https://doi.org/10.1177/0002764209331541.
• Mendes, D. D., Mari, J. D. J., Singer, M., Barros, G. M., Mello, A. F. (2009). Study review of biological, social and environmental factors associated with aggressive behavior. Brazilian Journal of Psychiatry, 31, 77-85.
• Miller, L. S., Koplewicz, H. S., Klein, R. G. (1997). Teacher ratings of hyperactivity, inattention, and conduct problems in preschoolers. Journal of Abnormal Child Psychology, 25(2), 113-119.
• Monks, C. P., Palermiti, A., Ortega, R., Costabile, A. (2011). A cross-national comparison of aggressors, victims and defenders in preschools in England, Spain and Italy. The Spanish Journal of Psychology, 14(1), 133-144.
• Morahan-Martin, J., Schumacher, P. (2000). Incidence and correlates of pathological ınternet use among college students. Computer-Human Behaviour, 16, 13-29. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(99)00049-7
• Oktan, V. (2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, yalnızlık ve algılanan sosyal destek. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 281-292.
• Olcay, O. (2008). Bazı Kişisel ve Ailesel Değişkenlere Göre Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Sosyal Yetenekleri ve Problem Davranışlarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ostrov, J. M., Bishop, C. M. (2008). Preschoolers aggression and parent-child conflict A multiinformant and multimethod study. Journal of Experimental Child Psychology, 99(4), 309-322. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2008.01.001
• Ostrov, J. M., Keating, C. F. (2004). Gender differences in preschool aggression during free play and structured interactions: An observational study. Social development, 13(2), 255-277. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2004.000266.x
• Öz, İ. (1997). Çocukta uyum ve davranış bozuklukları. Ankara, Kök Yayıncılık.
• Özbey, S., Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60–72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 493-517.
• Özdemir, S., Tepeli, K. (2015). Okul öncesi çocuklarda görülen fiziksel ve ilişkisel saldırganlık davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 229-245.
• Radesky, J. S., Kistin, C. J., Zuckerman, B., Nitzberg, K., Gross, J., Kaplan-Sanoff, M., Marilyn, A., Silverstein, M. (2014). Patterns of mobile device use by caregivers and children during meals in fast food restaurants. Pediatrics, 133(4), 843-849. https://doi.org/10.1542/peds.2013-3703
• Radesky, J. S., Schumacher, J., Zuckerman, B. (2015). Mobile and interactive media use by young children: The good, the bad, and the unknown. Pediatrics, 135(1), 1–3. https://doi.org/10.1542/peds.2014-2251
• Reisoğlu, İ., Gedik, N., Göktaş, Y. (2013). Öğretmen adaylarının özsaygı ve duygusal zekâ düzeylerinin problemli internet kullanımıyla ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 38(170).
• Rothbaum, F., Martland, N., Jannsen, J. B. (2008). Parents' reliance on the Web to find information about children and families: Socio-economic differences in use, skills and satisfaction. Journal of Applied Developmental Psychology, 29(2), 118-128.https://doi.org/10.1016/j.appdev.2007.12.002
• Sarkadi, A., Bremberg, S. (2005). Socially unbiased parenting support on the Internet: a cross‐sectional study of users of a large Swedish parenting website. Child: care, health and development, 31(1), 43-52. https://doi.org/10.1111/j.1365-2214.2005.00475.x
• Spada, M. M. (2014). An overview of problematic Internet use. Addictive behaviors, 39(1), 3-6. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2013.09.007
• Shaw, D. S. (2006). The development of aggression in early childhood. The Crisis Youth Mental Health: Criticial Issues and Effective Programs, 1, 1-30. Retrieved from http://www.pitt.edu/~momchild/publications/Fitzgerald%20edits%20Chapter%20Shaw%20Jan%2 02005.pdf
• Sim, T. N., Ong, L. P. (2005). Parent Physical Punishment and Child Aggression in a Singapore Chinese Preschool Sample. Journal of Marriage and Family, 67, 85–99
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Tamis‐LeMonda, C. S., Shannon, J. D., Cabrera, N. J., Lamb, M. E. (2004). Fathers and mothers at play with their 2‐and 3‐year‐olds: Contributions to language and cognitive development. Child development, 75(6), 1806-1820. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00818.x
• Tong, S. T., Hancock, J. T., Slatcher, R. B. (2016). The influence of technology on romantic relationships: Understanding online dating. In International Conference on Social Computing and Social Media (pp. 162-173). Springer, Cham.
• Tufan Yeniçıktı, N. (2014). İletişimsel eylem ve facebook: Gezi parkı olaylarında sosyal medyanın gücü. Selçuk İletişim, 8(2), 263-284.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2021). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. (Yayım no. 37437). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437
• Uçar, E. (2017). Okul öncesi dönem (48-72 ay) çocuklarında ilişkisel ve fiziksel saldırganlığın mizaç ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uysal, H., Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(169), 328-345.
• Ünver, H., Koç, Z. (2017). Siber zorbalık ile problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 117-140.
• Vaterlaus, J. M., Beckert, T. E., Tulane, S., Bird, C. V. (2014). They always ask what I'm doing and who I'm talking to: Parental mediation of adolescent interactive technology use. Marriage & Family Review, 50(8), 691-713. https://doi.org/10.1080/01494929.2014.938795.
• Vaterlaus, J. M., Tulane, S. (2015). Digital generation gaps in parent-adolescent relationships. In C. J. Bruess (Ed.), Family Communication in the Digital Age (pp. 426–446). New York: Peter Lang Publishing.
• Vural, Z. B. A., Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine yönelik bir araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(20), 3348-3382.
• Webster-Stratton C. (2010). How to promote children’s social and emotional competence. London: Sage Publications
• We Are Social Special Reports (2021, 27 Ocak). Dıgıtal 2021: The Latest Insights Into the ‘State of Digital. https://wearesocial.com/uk/blog/2021/01/digital-2021-the-latest-insights-into-the-state-of-digital/
• Yavuzarslan Gök, A. (2017). Ergenlerde problemli internet kullanımı, kişilik özellikleri ve sosyal beceri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yeşilyurt, Y. (2021). Aydın gençlik ve spor il müdürlüğü çalışanlarının iş stresi ve tükenmişlik düzeylerinin internet bağımlılığına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın
• Zickuhr K., Smith A (2012) Digital Differences. Washington, DC: Pew Research Center. https://www.ris.org/uploadi/editor/1339774693PIP_Digital_differences_041312.pdf
• Zupan,M., Gril,A., Kav,T.(2000) The Slovenian version of the Social Competence and Behavior Evaluation Scale Preschool Edition (OLSP): The Second Preliminary Validation. Horizons of Psychology, 9(4) 7-23