2000 Yılı Sonrası Türk Bilim Kurgu Filmlerindeki Kostümlerin Göstergebilimsel Analizi: “Gora”- “Arog”- “Arif V 216” Filmleri Örneği

Yıl 2021, , 98 - 119, 31.12.2021

Selda Güzel , Suna Durdu Zor

https://doi.org/10.46442/intjcss.1013014

Cited By: 1

Öz

Postmodernizmin yaygınlaşmasıyla birlikte her sanat dalının birbirinden etkilendiği, birbirini yinelediği bilinmektedir. Bu bağlamda kültür- sinema- kostüm arasında bağımlılık ilişkisi olduğu düşünülmektedir. Sinema kostümlerinde yer alan kodlar, içinde bulunulan toplumun kültürel yapısından, ideolojisinden, tarihinden, cinsiyetçiliğinden, dininden, ahlakından vs. etkilenmektedir. Bu değerler sistemi içinde mesajlar vermektedir. Tüm sanat dalları gibi, sinema da içinde doğduğu toplumsal koşulların, kültürün, değer yargılarının izlerini taşımaktadır.
Çalışma 2000 yılı sonrası Türk bilim kurgu filmlerindeki: Gora- Arog- Arif V 216 filmlerindeki ana karakterlerinin kostümlerini kapsamaktadır. Çalışmanın amacı; Gora, Arog ve Arif V 216 filmleri başkarakterlerinin kostümleri ile iletilmek istenen anlamları metinlerarasılık ve giysilerarasılık bağlamında göstergebilimsel olarak analiz etmektir. Çalışmanın amacı doğrultusunda, filmlerdeki kostümlerin taşıdıkları anlamlar göstergebilimsel analiz yöntemiyle incelenmiş, açıklanmış ve yorumlanmıştır. Giysilerin taşıdıkları anlamlar araştırılmıştır. Çalışmanın örneklemini oluşturan Gora Arog ve Arif V216 filmlerinden kasti olarak belirlenen örneklem grubunda 23 kostümün analizi yapılmıştır. Giysilerarası analizde içerik incelemesinde; filmlerde kullanılan ana karakterlerin giysilerinin renk, kesim, biçim ve süsleme özellikleri açısından seçilen giysilerin içerik analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler doğrultusunda filme konu olan giysilerle, filmde gönderme yapılan diğer giysiler karşılaştırmalı olarak renk, kesim, biçim ve süsleme özellikleri açısından analiz edilmiştir. Kostümlerdeki metinlerarası ilişki değerlendirildiğinde; üç film arasında karşılaştırmalı içerik analizi yapılmıştır. Üç filmdeki aynı karakterlerin giydikleri farklı giysiler analiz edilmiştir. Kostümlerin göstegelerarası ilişkisi incelendiğinde; Barthes’in “anlam bütünlüğü temel yöntemi” ne göre çözümleme yapılmıştır. Ana karakterlerinin giysi göstergeleri belirlendikten sonra göstergelere ait, yan anlamsal kodlar, kültürel kodlar ile giysiler değerlendirilmiştir. Son olarak çalışma sonucunda ulaşılan bulgular doğrultusunda kostüm çözümlemesi ve kostümlerin imgelerinin algılanması ve anlamlandırılması konusunda ileride yapılabilecek bilimsel araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kostüm, sinema, metinlerarasılık, giysilerarasılık, göstergebilim.

Semıotıc Analysıs Of Costumes In Turkısh Scıence Fıctıon Movıes After 2000: Example Of Gora- Arog- Arif V 216 Movıes

Öz

It is known that with the spread of Posmodermism, each branch of art is influenced by each other and repeats each other. In this context, it is thought that there is a dependency relationship between culture, cinema and costume. The codes in the cinema costumes are affected by the cultural structure, ideology, history, sexism, religion, morality, etc. of the society. These values give messages within the system. Like all branches of art, cinema also bears the traces of the social conditions, culture and value judgments it has been born in. The study covers the costumes of the main characters in the Turkish science fiction films: Gora- Arog- Arif V 216 after 2000. The aim of the study is to semiotically analyze the meanings conveyed by the costumes of the main characters of Gora, Arog and Arif V 216 in the context of intertextuality and interclothing. In line with the purpose of the study, the meanings of the costumes in the films were examined, explained and interpreted with the semiotic analysis method. The meanings of the clothes were investigated. 23 costumes were analyzed in the sample group determined intentionally from the films Gora Arog and Arif V216, which constitute the sample of the study. In the content analysis of the clothing analysis, the content analysis of the selected clothes in terms of the color, cut, shape and ornament features of the clothes of the main characters used in the films were made. In line with the analyzes made, the clothes that are the subject of the movie and the other clothes that are referred to in the movie are comparatively analyzed in terms of color, cut, shape and ornamental features.When the intertextual relationship in the costumes was evaluated, a comparative content analysis was made between the three films.The different clothes worn by the same characters in the three films were analyzed. When the inter-symbol relationship of the costumes was examined, the analysis was made according to Barthes's "meaning integrity basic method".After determining the clothing indicators of the main characters, the connotative codes, cultural codes and clothing belonging to the indicators were evaluated.Finally, in line with the findings obtained as a result of the study, suggestions for future scientific research on costume analysis and perception and interpretation of the images of costumes are presented.

Anahtar Kelimeler

Costume, cinema, intertextuality, interdress, semiology.

Kaynakça

• Aktulum, K. (2020). Moda ve metinlerarasılık Alexander Mcqueen ve üstgiysisellik. Ankara: Çizgi Yayınevi.
• Aktulum, K. (2019). Moda ve metinlerarasılık: Roland Barthes’ın moda dizgesi. Frankofoni, Sayı: 35, s.53-62.
• Aktulum, K. (2018). Sinema ve metinlerarasılık filmlerarası etkileşimler ve aktarımlar. Ankara: Çizgi Yayınevi.
• Alphan, M. (2008). Moda moda dedikleri. Ankara: Ayraç Kitap Evi.
• Arslantepe, M. (2012). Sinema okuryazarlığı. Kacaeli: Umuttepe Yayınları.
• Atik, Ş. (2017). Metinlerarasılık ve kurmacada gerçeklik üzerine. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık.
• Batu, B. (2011). Sanat eğitimi alanında yapıt incelemelerinde bir yöntem olarak görsel gösterge çözümlemesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bellman, F. Wıllard. (1983).Scene design, stage lighting, sound, costume &makeup. New York: Harper &Row Publishers.
• Berger, A. A. (2018). Medya çözümleme teknikleri, Çev. Nilüfer Pembecioğlu. Ankara: Nobel Yayınları.
• Birol, M., Güdekli, A. (2017). Moda ve iletişim: erkeklik modası bağlamında pinterest uygulaması üzerinden göstergebilimsel bir analiz. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4):1615-1639.
• Bordwell, D., Thompson, K. (2009). Film sanatı. Çev. Ertan Yılmaz ve Emrah Suat Onat. Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Dönmez Öztürk, F. (2016). Sahne kostümünde temel uygulamalar. İstanbul: Mitos-Boyut, Tem Yayıncılık.
• Ertan, G., Sansarcı, E. (2020). Görsel sanatlarda anlam ve algı. İstanbul: Alternatif Yayıncılık.
• Evecen, A. (2014). Modada giysilerarasılık. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Isparta.
• Evren, B. (2014). Türk sinemasının 100 yılı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. Çev. Süleyman İvran. Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Gürcüm, H. B. (2010). Tekstil malzeme bilgisi. 1. Basım, İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Jones, Jenkly, S. (2009). Moda tasarımı. Çev. Hüseyin Kılıç. İTKİB. İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Karasar, N. (2014) Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ve ilkeler. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kılıç, S. (2010). Türk şaman giysilerine semantik yaklaşım. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks ZfWT Vol. 2, No. 1 s:313-334.
• Kırkıncıoğlu, Z. (2015). Ege bölgesi kadın giyim-kuşamının göstergebilimsel yöntem ile çözümlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koca, S. (2002). Eski türklerde bayram ve festivaller. Türkler. Ed. Hasan Celal Güzel vd. Ankara: Yeni Türkiye Yay. C.3.s. 51-57.
• Mazlum, Ö. (2011). Rengin kültürel çağrışımları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 31 S.125-138.
• McDonald, T. J. (2010). Hollywood catwalk exploring costume and transformation in american film. London: I.B.Tauris & Co. Ltd Publıshed.
• Nasiriaghdam, A. (2016). 1960-1970 Dönemi Türk Sinemasında Kadın Karakterlerin Giysi Çözümlemeleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Nutku, Ö. (1989). Sahne bilgisi. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Parlayandemir, G. (2015). Türlerle türk sineması. Ed. Yelda Özkoçak. İstanbul: Derin Yayınları.
• Porterfield, A., Lamar Traci A.M. (2021) A Framework for incorporating virtual fitting into the costume design and production process. International Journal of Fashion Design, Technology and Education, vol. 14, No. 1, 91–100. DOI: 10.1080/17543266.2020.1864484
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ruşan, T. C. (2019). Bir iletişim dizgesi olarak giyim ve giyime yönelik göstergebilimsel çözümlemelerdeki değişkenler. Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 6, s. 1, 81-96.
• Şengezer, O. (1999). Bence dekor ve kostüm. Ankara: Artshop Yayıncılık.
• Tez, Z. (2009). Tekstil ve giyim kuşamın kültürel tarihi. İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Uğur, U. , Altay, S. (2018). Metinlerarasılık bağlamında fantastik Türk ve Amerikan sineması: Drakula Örneği. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 40, s.89-116.
• Yerdelen, Kulluk,. S. (2014). Tiyatro sanatında kostüm tasarımı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Yücel, A. (2019). Andy Warholl çalışmalarının metinlerarasılık bağlamında incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 1-10.
• Waquet, D., Marion. L. (2011). Moda. 1. Baskı, Çev. Işık Ergüden, Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Wollen, P. (2004). Sinemada göstergeler ve anlam. Çev. Aracagök, Zafer ve Doğan, Bülent. Genişletilmiş 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Zeybek, I. (2007). Moda dergilerinden moda ansiklopedisine, Ronald Barthes’ın yazılı göstergelerinden görüntü göstergelere işlevsel bakış. Journal of İstanbul Kültür Üniversity. Sayı 3. s. 93-102.
• Ziaei, M., Öztürk, F. (2015). Sinemada kostüm tasarım ve uygulama Süreci. Atatürk Üniversitesi GSF Sanat Dergisi. Sayı 27. s.97-108.
• URL1: https://tr.wikipedia.org/wiki/G.O.R.A.#/media/Dosya:Gora_afi%C5%9F.jpg Erişim Tarihi: 28.04.2021
• URL2: https://www.cinemablend.com/news/2490306/the-matrix-4-is-now-filming-so-watch-this-impressive-but-terrifying-wire-stunt Erişim Tarihi: 05.02.2021
• URL3: https://www.youtube.com/watch?v=J5ylMh7tnSM&t=3092s
• URL4: https://www.esquire.com/entertainment/music/a31830/reasons-to-love-bob-marley/ Erişim Tarihi: 04.02.2021
• URL5: https://tr.411answers.com/a/ingiliz-askerleri-neden-kirmizi-ueniforma-giydi.html Erişim Tarihi: 22.04.2021
• URL6: https://tr.wikipedia.org/wiki/A.R.O.G Erişim Tarihi: 22.04.2021
• URL7: https://www.milliyet.com.tr/skorer/milli-takim-maclari-2.0.21-ne-zaman-norvec-turkiye-maci-hangi-gun-saat-kacta-nerede-oynanacak-6464529 Erişim Tarihi: 08.06.2021
• URL 8: (https://www.sinemalar.com/film/240824/arif-v-216).
• URL9: https://tr.pinterest.com/pin/2674081016892241/ Erişim Tarihi: 04.02.2021
• URL 10: https://www.youtube.com/watch?v=-o4t1CfO4m0
• URL 11:https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40653666