Aromatik ve Tıbbi Bitkilerin Aile Çiftçilerinin Sosyo-Ekonomik Kalkınmasındaki Rolü: Safran Örneği

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 18, 30.06.2017

Feriyal Farhadı Andarabı , Azize Tunç Hassan

Öz

Safran; aroması, tadı, kimyasal
özellikleri ile Eko Gastronomi, Turizm, Eczacılık, Sanat bilimlerinin
odaklandığı bir bitki olduğu için ulusal ve uluslar arası pazarın da ilgisini çekmektedir.
Safranın uluslararası ticari ürün olması nedeniyle, üretici ülkeye döviz
sağlamaktadır. Bu araştırmanın amacı; İran’ın”Güney Horasan”da yer alan “Gaen”
bölgesindeki aile çiftçilerinin Safran yetiştirme nedenlerini irdelemek ve
Safran yetiştirilmesi sonucunda oluşan sosyo ekonomik değişiklikleri
incelemektir. Ayrıca kurak iklimlerde aile çiftçilerinin, sürdürülebilir turizm
faaliyetleri açısından hangi türün gelişmesini istediklerine ilişkin konu da
araştırılacaktır. Araştırmada Safran yetiştiren aile çiftçilerin görüşlerini
belirlemek için anket uygulanmıştır. 
“Gaen” de bulunan 389 katılımcı soruları cevaplamıştır. Anketlerin
analizinde SPSS 16 kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda Safranın, aile
çiftçileri üzerinde olumlu sosyo ekonomik etkisi tespit edilmiştir. Nitekim
Safran yetiştiren aile çiftçileri; birikimlerinin artması, eğitim düzeylerinin
gelişmesi, sağlık hizmetlerinden kaliteli yararlanmaları, kadınların ekonomik
özgürlüklerini elde etmeleri gibi olumlu sonuçlara ulaşmıştır. Ayrıca aile
çiftçileri bölgede Çöl turizmi, Ekogastronomi turizmi ve kültürel turizm
faaliyetlerinin geliştirilmesi taraftarıdır. 

Anahtar Kelimeler

Aile çiftçiliği, sosyo-ekonomik etki, safran

Role of the Aromatic and Medical Plants on Social-Economic Development of Family Farms: Saffron Example

Öz

As the saffron crocus with its aromatic flavor and chemical properties is a plant which Eco gastronomy, tourism, pharmacy sciences and art focused on, it also attracts national and international markets’ attention. Producer provides foreign exchange to its country since saffron is an international merchandise. Aim of this study is to study reasons of saffron farming by family farmers within “Gaen” region in “Southern Khorasan” of Iran and to examine socio-economic changes resulting from the saffron farming.  Moreover, the topic that which species the family farmers want to grow in arid climates in terms of sustainable tourism activities shall also be researched. In this study, a questionnaire is applied to family farmers growing saffron, to determine their opinions. 389 attendants from “Gaen” answered the questionnaire. In the analysis of questionnaires, SPSS 16 is used. As a result of this research, it is found that saffron has a positive socio-economic effect on family farmers. Indeed, family farmers dealing with saffron farming reached very positive consequences such as improvement in their experiences, in their educational levels and having high – quality benefits from health services and women gaining their economic freedoms, etc. Furthermore, family farmers support desert tourism, eco gastronomy tourism, and cultural tourism activities to improve within the region. 

Anahtar Kelimeler

Family farming, socio-economic effect, saffron

Kaynakça

• Başer, K. H. C. (1990). Tıbbi bitki ve baharatların dünyada ve türkiye’de ki ticareti ve talep durumu. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, (53): 18-22.
• Başer, K. H. C. (1997). Tıbbi ve aromatik bitkilerin ilaç ve alkollü içki sanayinde kullanımı. İstanbul Ticaret Odası Yayın, (39): 1-39.
• Başer, K. H. C. (1998). Tıbbi ve aromatik bitkilerin endüstriyel kullanımı. Anadolu Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi Bülteni (TAB), 19-43.
• Basker, D., Negib, M. (1983). Uses of saffron crocus sativus. Econ Bot, (37): 228-236.
• Baytop, T. (1999). Türkiye’de bitkiler ile tedavi geçmişte ve bugün. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Bryant, D., Nielsen, D., Tangley, L. (1997). The last frontier forests: Ecosystems and economies on the edge. Washington DC, World Resources Institute.
• Çavuşoğlu, A., Erkel, E. İ. (2005). Kocaeli ili koşullarında safran (Crocus Sativus L.) yetiştiriciliğinde yetişme yeri ve korm çapı’nın verim ve erkencilik üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 179-184.
• CONSEA (2011). Erişim tarihi: [21.12.2016] http://www.brasil.gov.br/@@search?Subject %3Alist=Consea Demirtürk, Y. (1990). Tıbbi bitkilerimizin değerlendirilmesi. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, (53): 12-16.
• Economic Policy and Planning Department Addis Ababa, (2003). Erişim tarihi: [21.12.2016] http://gafspfund.org/sites/gafspfund.org/files/Documents/Ethiopia_4_of_6_ARD%20policy.pdf
• Erdemir, D. A. (2001). Sifalı bitkiler. İstanbul: Alfa Yayınları.
• EsmaeilPour, A., Kardavani, P. (2011). Saffron (Crocus sativus) potentials for sustainable rural development: A case study of Balavelayat village in Kashmar, North Eastern Iran. African Journal of Agricultural Research, 6(13): 3149-3160.
• European Commission Agriculture and Rural Development, (2005). Erişim tarihi: [21.12. 2016]http://www.abgs.gov.tr/tarama/tarama_files/11/SC11EXP_rural%20development .pdf
• FAO Orman Komitesi, (2014). Report of the 22nd session of the committee on forestry. Erişim tarihi: [21.12.2016] http://www.fao.org/3/a-ML214e.pdf.
• FAO Tarım Komitesi, (2015). Report of the 24th session of the committee on agriculture. Erişim tarihi: [21.12.2016] http://www.fao.org/3/a-ML895e.pdf.
• FAO, (2014). The state of food insecurity in the world 2014. Erişim tarihi: [21.12.2016] http://www.fao.org/3/a-i4030e.pdf
• Farshad, A., Zinck, J. A. (1993). Seeking agricultural sustainability agriculture.Ecosystem & Environment, 47(1): 1–12.
• Faydaoğlu, E., Sürücüoğlu, M. S. (2011). Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1): 52-67.
• Golmohammadi, F. (2012). Investigating knowledge, attitude and skills of elite farmers about of importance and effects of climate changes in agriculture and extension education activities in confronting them (in South Khorasan Province-Iran). International Journal of Science and Engineering Investigations, 1(6): 46-54.
• Greening the Blue. (2016). Erişim tarihi: [20.12.2016] http://www.greeningtheblue.org/about greening-blue.
• Gül, V. (2014). Rize yöresine ait tıbbi ve aromatik bitkilere genel bir bakış. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(4): 97-107.
• Jagger, P. And Pender, J. (2003). The role of trees for sustainable management of less-favored lands: the case of eucalyptus in Ethiopia. Forest Policy and Economics, (5): 83–95.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kazemi, M., Talebifer, M., Abedin, E., Seffaryan, A. (2010). Safran. Tahran: Ayej Yayınevi.
• Kendir, G., Güvenç, A. (2010). Etnobotanik ve Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmalara genel bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(1): 49-80.
• Koç H., (2001). Yumrulu-soğanlı ve kokulu bitkiler. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, (48): 180-186.
• Kunkel, G. (1984). Plants for human consumption: an annotaded checklist of the edible phanerogams and ferns. Koenigstein, Australia.
• Lange, D. (2006). International trade in medicinal and aromatic plants. Medicinal and Aromatic Plants, 155-170.
• Levey, M. (1973). Early Arabic pharmacology: an introduction based on ancient and medieval sources. Brill Academic Pub.
• Lindenmayer, D. B., Franklin, J. F., Fischer, J. (2006). General management principles and a checklist of strategies to guide forest biodiversity conservation. Biological Conservation, (131): 433-445.
• Mashayekhan, A., Jalilvand, H., Pourmajidian, M. R., Gholami, M. R., Sabet Teimouri, M. (2015). Potential cultivation areas of Saffron and its economic effects on forest dwellers welfare. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 65(1): 1-6.
• Molina, R. V., Valero, M., Navarro, Y., Guardiola, J. L., Garcı´a-Luis, A. (2005). Temperature effects on flower formationin saffron (Crocus sativus L.), Scientia Horticulturae, (103): 361-379.
• Mousavi S., Bathaie, Z. (2011). Historical uses of saffron: identifying potential new avenues for modern research. Avicenna Journal of Phytomedicine, 1(2): 57-66.
• Negbi, M., Dagan, B., Dror, A., Basker, D. (1989). Growth, flowering, vegetative reproduction and dormancy in the saffron crocus (Crocus sativus L.). Israel Journal of Botany, (38): 95-113.
• Özdemir, Ü. (2001). Safranbolu ve safran tarımı. Doğu Coğrafya Dergisi, (5): 296-308.
• Palmer, J. (1983). Saffron. Annual journal of the Royal New Zealand Institute of Horticulture, (11): 93-97.
• Paşayeva, L., Tekiner, H. (2014). Türk-İslam tıbbında safranın yeri. Lokman Hekim Journal, 4(3): 11-15.
• Rees, A. R. (1988). Saffron- an expensive plant product. Plantsman, 9(4): 210-217.
• Saber, A. H. (1982). Chronological notes on medicinal plants. Hamdard 25, Tahran.
• SID. (2013). Journals.sid. Erişim tarihi: [24.9.2016] http://www.sid.ir/fa/ VEWSSID/J_ pdf/ 5003313920204.pdf
• T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, (2014). Erişim tarihi: [22.9.2016] http://kkp. tarim.gov.tr/ADMIN/App_Upload/UKKS.pdf
• Walter, S., Vantomme, P., Killmann, W., Ndeckere, F. (2003). Benefit sharing arrangements in the field of non-wood forest products. Sustainable Production of Wood and Non-Wood Forest Products. Proceedings of the IUFRO Division 5 Researcg Groups 5.11 and 5.12, Rotorua, New Zealand.
• Yaman, K., Akyıldız, M. H. (2008). Kastamonu’da yetişen bazı odun dışı orman ürünlerinin toplama, işleme ve pazarlama maliyetleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8(1): 26-36.
• Yoğunlu, A. (2011). Tunceli ekonomik değeri olan bitkiler raporu. Fırat Kalkınma Ajansı, Sektörel Araştırmalar Serisi, (5): 1-45.
• Zavareh, P., Hosseini, M. A., Nabizadeh, A., Mohebi, H, R. (2009). Export capacity and target markets of Iran saffron. Journal of Business Research, (51): 59-95.