A Study on the Relationship between Adolescents’ Perception the Parental Attitudes and Their Social Competence Level

Yıl 2015, Cilt 3 (Özel Sayı 1), 73 - 88, 23.07.2015

Arzu Özyürek , İsa Özkan

https://doi.org/10.14486/IJSCS259

Öz

In this study, it is aimed to analyze how adolescents perceive the parental attitude and to what extent this perception affects their social competence. The study group has been composed of 613 high school students. Parental Attitudes Scale and Social Competence Inventory have been used as data collection tool. The data has been evaluated using SPSS 20.0 program. For the analysis of the data, Ki-Kare, Mann Whitney U test and Kruskall Wallis H Test have been used according to the results of the normality distribution test and uniformity test. As a result, it has been determined that the parental attitude that adolescents perceive is not affected by the variable of class level but it is significantly affected by the variable of sex; that adolescent girls perceive their parents as more democratic than adolescent boys perceive them. When social competence inventory scores have been analyzed, it has been determined that adolescent girls are good at conveying nonverbal and affective expressions when it is compared to the adolescent boys. Similarly, it has been determined that ninth-grader adolescents are less competent in terms of understanding and interpretation of non-verbal and affective expressions than upper classes. In general, it has been concluded that there is no meaningful relationship between adolescents’ perception of the parental attitudes and their social competence level.

Anahtar Kelimeler

Adolescence; Parental attitudes; Social competence

ERGENLERİN ALGILADIKLARI ANNE BABA TUTUMLARI İLE SOSYAL BECERİ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada, ergenlerin anne baba tutumlarını nasıl algıladıkları, anne baba tutum algılarının onların sosyal becerilerini ne derece etkilediğini araştırmak amaçlanmıştır. Çalışma grubunu, liseye devam eden 613 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Algılanan Anne Baba Tutum Ölçeği ve Sosyal Beceri Envanteri kullanılmıştır. Veriler bilgisayar ortamında SPSS 20.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde normallik dağılım testi ve homojenlik testi sonuçlarına göre Ki-Kare, Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis H Testi kullanılmıştır. Sonuç olarak; ergenlerin algıladıkları anne baba tutumlarının, sınıf düzeyi değişkeninden anlamlı ölçüde etkilenmediği, cinsiyet değişkeninden ise anlamlı ölçüde etkilendiği ve kız ergenlerin, erkeklere göre anne babalarını daha demokratik olarak algıları belirlenmiştir. Sosyal Beceri Envanteri puanları incelendiğinde, kız ergenlerin sözel olmayan duyuşsal mesajları iletebilme becerisinin erkeklerden daha iyi olduğu belirlenmiştir. Yine, 9.sınıf ergenlerin sözel olmayan duyuşsal mesajları anlama ve yorumlama becerisi ile diğerlerinin sözel iletişimlerini yorumlama becerisinin üst sınıflardan daha düşük olduğu belirlenmiştir. Genel olarak, ergenlerin algıladıkları anne baba tutumları ile sosyal becerileri arasında anlamlı düzeyde bir ilişki olmadığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Ergenlik; Anne baba tutumları; Sosyal beceri

Kaynakça

• Aktaş, S. (2011). 9. sınıfta anne baba tutumları ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Avşar, A.H.(2013). Ergen bireylerde sosyal beceri düzeyinin kardeşli ve tek çocuk olma açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Attili, G., Vermigli, P. ve Roazzi, A. (2011). Rearing styles, parents’attachment mental state, and children’s social abilities the link to peer acceptance. Child Development Research, Artikel ID 267186.
• Bacanlı, H. (1999). Sosyal Beceri Eğitimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bacanlı, H. (2012). Sosyal Beceri Eğitimi (4.baskı), Ankara: Pegem
• Akademi.
• Balyan, M., Yerlikaya Balyan, K., Kiremitçi, O. (2012). Farklı sportif etkinliklerin ilköğretim 2. kademe öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutum, sosyal beceri ve öz yeterlik düzeylerine etkileri, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2012; 14 (2): 196-201
• Çağdaş, A. ve Şahin Seçer, Z. (2011). Anne Baba Eğitimi, Ankara: Eğiten Kitap.
• Çivitçi, A., & Çivitçi, N. (2009). İlköğretim öğrencilerinde algılanan sosyal beceri ve mantıkdışı inançlar. İlköğretim Online, 8(2).
• Damarlı, Ö. (2006). Ergenlerde Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Bağlanma Stilleri ve Benlik Kavramı Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tez. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deniz, M. E. (2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejileri ve sosyal beceri düzeylerinin ta-baskın ben durumları ve bazı özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deniz, M. E. (2003). Üniversite öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9: 501-522.
• Ersoy, E. (2013). Ortaokul öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları ile benlik saygısı ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eylen Özyurt, B. (2007). Gelişim konularına genel bakış. İçinde A. Kaya (Ed.) Eğitim Psikolojisi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Gökçe, F. (2013). 5-6 yaş çocukların sosyal-duygusal uyumları ile annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güdük, A. H., Aksoy, A. B. (2012). Farklı eğitim programlarına devam eden lise II.sınıf öğrencilerinin algıladıkları anne-baba davranışları ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yalova Sosyal Bilimler dergisi, 3, 47-62.
• Güngör Aytar, A. ve Kaytez, N. (2014). Ailede iletişim ve çocuk üzerindeki etkileri. İçinde A. Güngör (Ed.), Etkili İletişim, Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Findlay, L. C., Girardi, A. & Coplan, R. J. (2006). Links between emphaty, social behavior and social understanding in early childhood, Early Childhood Research Quarterly, 21: 347-359.
• Hamarta, E. (2000). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal beceri düzeylerinin öğrencilerin özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Hilooğlu, S., ve Cenkseven-Önder, F. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde zorbalığı yordamada sosyal beceri ve yaşam doyumunun rolü. İlköğretim Online, 9(3).
• Kırımoğlu, H., Parlak, N., Dereceli, Ç. ve Kepoğlu, A. (2008). Lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin spora katılım düzeylerine göre incelenmesi, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 147-154.
• Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Maccoby, E., & Martin , J. (1983). Socialization in the context of the family: Parent–child interaction. P. H. Hetherington içinde, Handbook of child psychology (s. 1-101). New York: Wiley.
• Ogelman, H. G., Önder, A., Seçer, Z., & Erten, H. (2013). Anne tutumlarının 5-6 yaş çocuklarının sosyal becerilerini ve okula uyumlarını yordayıcı etkisi. Selcuk University Social Sciences Institute Journal, (29).
• Özabacı, N. (2006). Çocukların sosyal becerileri ile ebeveynlerin sosyal becerileri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 163-179.
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., Çakan, M., Kılıç Çakmak, E., Özyürek, A., Gültekin Akduman, G., Günindi, Y., Kutlu, Ö., Çoban, A., Yurt, Ö., Koğar, H.,Karayol, S. (2014). Sosyal beceri eğitici eğitim programının etkililiği, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), Mayıs 2014. [Erişim: file:///C:/Users/pc30/Downloads/15-145-1-PB.pdf].
• Keçialan, R. (2013), Ergenlere yapılan sosyal beceri eğitiminin iletişim ve öfke kontrolüne etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kocabaş E, Akkök F. (2007). Uluslararası Bakolarya ve Normal liseye devam eden öğrencilerin aile içi iletişimleri sosyal becerilerinin karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. Cilt: III Sayı:27
• Kocayörük, E. (2010). Ergen gelişiminde aile işlevleri ve baba katılımı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4(33), 37-45
• Özçep, C. (2007). İlköğretimde görev yapan beden eğitimi ve sınıf öğretmenlerinin sosyal beceri düzeylerini çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkan, İ. (2014). Ergenlerde anne baba tutumu ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Parish, T. S. & Parish. J. G. (1991). The effects of family configuration and support system failures during childhood and adolescence on collage students, self concept and social skills, Adolescence, 26(102), 441-447.
• Pasternak, R. & Guy, A. (2015). The effect of parental discipline stly on mothers’perceptions of social skills and learning motivation, British Journal of Education, Society & Behavioural Science, 6(2), 108-121.
• Samancı, O. ve Diş, O. (2014). Sosyal becerileri zayıf olan ilkokul öğrencilerinin tutum ve davranışlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2): 573-590.
• Santrock, J. W. (2005). Adolescence. Boston: McGraw-Hill.
• Schneider, B. H. (1993). Children's social competence in context: The contributions of family, school and culture (Vol. 26). Psychology Press.
• Seven, S. (2010). Saldırganlık Eğilimi Ölçeği’nin Türk çocuklarına uyarlanması, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (1), 75-84.
• Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-19.
• Süt, M. A. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin spor yapma düzeylerine göre sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Şentürk, S.S.(2010).Liseli ergenlerin yalnızlık algısının sosyal beceri, benlik saygısı ve kişilik özellikleri bağlamında değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topuksal, D. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerinin ana baba tutumları açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uzamaz, U. F. (2000). Ergenlerde Sosyal Beceriler ve Değerlendirme Yöntemleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6).
• Ünsal, F. Ö. (2010). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların sosyal duygusal uyumları ile davranış sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaprak, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin algıladıkları anne-baba tutumunun diskriminant analizleriyle belirlenmesi ve benlik saygısı ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi üzerine birCopyright©IntJSCS (www.iscsjournal.com) - 88uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yavuzer, H., Köknel, Ö., Kulaksızoğlu, A., Ayhan, H., Dodurgalı, A., ve Ekşi, H. (2011). Yaygın Anne Baba Tutumları. H. Yavuzer içinde, Çocuk ve Ergen Eğitiminde Anne Baba Tutumları (s. 13-39). İstanbul: Timaş yayınları.
• Yener, P. (2014). Okul öncesi eğitim alan 60 ay ve üzeri çocukların sosyal beceri düzeyleri ile annelerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, A. (2000). Eşler arasındaki uyum ve çocuğun algıladığı anne-baba tutumu ile çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik başarıları ve benlik algıları arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel, G. (1998). Sosyal beceri envanterinin Türkçeye uyarlanması geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, II(9), 39-48.
• Yüksel, G. (2004). Sosyal Beceri Envanteri, Ankara: Asil Yayıncılık.