Gotik Dönem Mimarisi ve Dönem Giysi Tasarımlarına Etkisi

Yıl 2015, Cilt 3 (Özel Sayı 2), 247 - 258, 07.09.2015

Şerife Yıldız

https://doi.org/10.14486/IJSCS386

Öz

Gotik kelimesinin kökeni Güney İskandinavya’nın  Gotland bölgesinde oturan bir Cermen kavminden gelmiştir. Gotik dönem ise Orta çağı kapatan, Rönesans’ı başlatan akımdır. Tüm sanat dallarında görülmekle birlikte Gotik daha çok bir mimarlık üslubudur. Avrupa’da Roman mimarlığından kaynaklanacak 12. yy ikinci yarısında ortaya çıkan Gotik Mimari, klasik mimarinin doğduğu 16. yy ortalarına kadar varlığını sürdürmüştür. Avrupa’da Gotik resim, heykel ve gotik mimari baskın hale gelmiş ve Rönesans’a kadar popülerliğini korumuştur. Moda; belirli zaman diliminde süslenme, farklı olma, en çok beğenileni giyme istekleri üzerine ortaya çıkan geçici yeni tarzların tümüne denir. Moda ve mimari, iki farklı tasarım alanı gibi gözükse de yakında incelediğimizde geçmişten günümüze kadar süregelmiş birçok ortak noktaya sahip olduklarını görürüz. İki alanında ortak noktası insan olduğundan birbirlerini etkilemesi kaçınılmazdır. Gotik dönem giyim tasarımlarında mimariden ilham alınması, bu alanların birbirlerini ne oranda etkilediklerini göstermektedir. Bu araştırma da; Gotik dönem mimarinin, Gotik dönem giysi tasımları üzerindeki etkilerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Gotik dönem mimarisindeki kullanılan üslup ile giysi tasarımlarında kullanılan stil ve modeller belirtke tablosu yardımı ile ortaya koyulmuştur. Buna göre her iki alanda da ortak estetik kaygısı, aynı kuramsal ve ideolojik altyapı paylaşımı sonuç olarak biçimsel ve yapısal benzerlikleri de beraberinde getirmiştir. Hatta zaman içinde bu iki farklı alanlardaki tasarımcılar ilham ve teknik stratejiler için birbirlerine dönmüşlerdir. Çevresel ve kültürel faktörler hem moda tasarımcılarını hem de mimarları etkilemektedir. Tarihsel sürecin bir parçası olarak bakıldığında, giysiler ve inşalar önemli kültürel ve ekonomik şartlarıyla bulunduğu dönem içindeki teknolojik ilerlemeleri gösteren paha biçilemez antropolojik yapılardır. 

Anahtar Kelimeler

Gothic period, gothic architecture, clothing design

Gotik Dönem Mimarisi ve Dönem Giysi Tasarımlarına Etkisi

Öz

Gotik kelimesinin kökeni Güney İskandinavya’nın Gotland bölgesinde oturan bir Cermen kavminden gelmiştir. Gotik dönem ise Orta çağı kapatan, Rönesans’ı başlatan akımdır. Tüm sanat dallarında görülmekle birlikte Gotik daha çok bir mimarlık üslubudur. Avrupa’da Roman mimarlığından kaynaklanacak 12. yy ikinci yarısında ortaya çıkan Gotik Mimari, klasik mimarinin doğduğu 16. yy ortalarına kadar varlığını sürdürmüştür. Avrupa’da Gotik resim, heykel ve gotik mimari baskın hale gelmiş ve Rönesans’a kadar popülerliğini korumuştur. Moda; belirli zaman diliminde süslenme, farklı olma, en çok beğenileni giyme istekleri üzerine ortaya çıkan geçici yeni tarzların tümüne denir. Moda ve mimari, iki farklı tasarım alanı gibi gözükse de yakında incelediğimizde geçmişten günümüze kadar süregelmiş birçok ortak noktaya sahip olduklarını görürüz. İki alanında ortak noktası insan olduğundan birbirlerini etkilemesi kaçınılmazdır. Gotik dönem giyim tasarımlarında mimariden ilham alınması, bu alanların birbirlerini ne oranda etkilediklerini göstermektedir. Bu araştırma da; Gotik dönem mimarinin, Gotik dönem giysi tasımları üzerindeki etkilerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Gotik dönem mimarisindeki kullanılan üslup ile giysi tasarımlarında kullanılan stil ve modeller belirtke tablosu yardımı ile ortaya koyulmuştur. Buna göre her iki alanda da ortak estetik kaygısı, aynı kuramsal ve ideolojik altyapı paylaşımı sonuç olarak biçimsel ve yapısal benzerlikleri de beraberinde getirmiştir. Hatta zaman içinde bu iki farklı alanlardaki tasarımcılar ilham ve teknik stratejiler için birbirlerine dönmüşlerdir. Çevresel ve kültürel faktörler hem moda tasarımcılarını hem de mimarları etkilemektedir. Tarihsel sürecin bir parçası olarak bakıldığında, giysiler ve inşalar önemli kültürel ve ekonomik şartlarıyla bulunduğu dönem içindeki teknolojik ilerlemeleri gösteren paha biçilemez antropolojik yapılardır

Anahtar Kelimeler

Gotik dönem, Gotik Mimari, Giysi tasarımı

Kaynakça

• ………………Gothic art. Encyclopædia Britannica, September, 2014
• AKTEPE, Ş., “Moda Ve Tekstil Tasarımı Sürecinde Sanat / Sanatçı İlişkisi” , 1. Uluslar arası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu 08-10 Ekim ,2012
• ALDRICH, Megan, Gothic, 1997, London
• ALTINAY, Hüsniye ve Halime Yüceer, Moda ve Tarihi, 1992, Ankara
• ATILGAN, Duygu KOCABAŞ, “Giysi Tasarımında Esinlenmenin ve Araştırmanın Yaratıcılığa Etkisi”, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2486 Number: 27 , p. 471-487, Autumn I 2014
• -
• AYAYDIN, Abdullah , “Gotik Sanatı’na Yirmi Birinci Yüzyıl Perspektifinden Bir Bakış”, Ekev Akademi Dergisi Yıl: 14 Sayı: 44 (Yaz 2010)
• BEKSAÇ, E., Avrupa Sanatı’na Giriş, 2000 ,İstanbul
• CRANE, Diana, Moda ve Gündemleri; Giyimde Sınıf, Cinsiyet ve Kimlik, 2003, İstanbul. (Çev. Özge Çelik)
• CRODDY, S. (1999). “Gothic Architecture and Scholastics Philosophy”, British Journal of Aesthetics, Vol 39, No:3
• DEREBOY, E. J., Kostüm & Moda Tarihi, Özel Güzel Sanatlar Stilistlik Kursu, 2004, Ankara
• FOGG, Marnie, Modanın Tüm Öyküsü, 2014, İstanbul. (Çev. Emre Gözgü)
• KAROĞLU, H., E. Şenel , “Pop Art and Fashion Interaction”, The Journal of Academic Social Science Studies, Vol.5, No.8: 1423-1444,2012
• KAYA, Nezihat Kösklük, “Avrupa’da Gotik, Rönesans ve Barok Mimarilerin Çatı ve Cephe Sistemleri Açısından Karsılastırılması”, 5. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 15 -16 Nisan 2010, Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Tınaztepe yerleskesi Buca – İZMİR
• KOCA, E.ve Koç, F., “Giysi Tasarımında Yaratıcılık”. eJournal of New World Sciences Academy: Vol:4, No: 1, Article Number: 2C0004.,2009
• KURUMER, Gülseren, Konfeksiyon Üretimi ve Teknolojisi, 2007,İzmir
• MARTİNDALE, Andrew, Gothic Art, 1996, London
• NAUMAN, Rudolf, Eski Anadolu’da Mimarlık, Türk Tarih Kurumu (2007), Ankara
• ORSBORNE, Amy, MODA;Geçmişten Günümüze Giyim Kuşam ve Stil Rehberi, 2013, İstanbul. (Çev. Duygu Özen)
• PANOFSKY, Ervin, Gotik Mimarlık ve Skolastik Felsefe, 1995,İstanbul. (Çev.Engin Akyürek)
• PAPİLA, Aytül, “Rubens’in Resimleri Üzerinden Barok Dönem Avrupası’nın Sosyo-Politik Bir Analizi”, Sanat Yazıları 18, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Bahar/Spring, Sayı:18, ISSN: 1300-6665
• TUNÇER, Serpil, Gotik ve Feminist Anlatının Buluşması . Litera 15, 2003.
• TURANİ, Adnan, Dünya Sanat Tarihi, 1997, İstanbul
• UDALE, Jenny, Moda Tasarımında Tekstil ve Moda, Literatür yayıncılık, (2014), İst.
• WAQUET, Dominique ve Mairon Laporte, Moda, 2011,Ankara. (Çev. Işık Ergüden)
• WÖLFFLİN, Heinrich, Sanat Tarihinin Temel Kavramları, 1995, İstanbul. (Çev. Hayrullah Örs)
• YAĞLI, S., “Gündelik Hayatın Bir Alanı Olarak Moda Aracılığıyla Kültürün Yeniden İnşası”, İstanbul Arel Üniversitesi, İletişim Fakültesi İletişim Çalışmaları Dergisi / Journal of Communication Studies, Sayı: 3
• YAVUZ,M. Ertuğ ve Kubilay Geçikli, “Gotik Romanda Aydınlanma Karşıtlığı”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs 2008 Cilt : 32 No:1 171-188
• URL-1: TOPRAKLI, Yağmur, Mimarlık ve Yapım Ahlakı, 2015, https://prezi.com/nvsiypnjaxqh/mimarlik-ve-yapim-ahlaki/