Okul Psikolojik Danışmanlarının Çocukla Psikolojik Danışma Yeterliklerine İlişkin Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 1, 245 - 256, 30.04.2018

Emine Feyza Aktaş , Selen Demirtaş Zorbaz

https://doi.org/10.17679/inuefd.416003

Cited By: 4

Öz

Üniversiteden mezun olduktan sonra psikolojik
danışmanların çoğu okul psikolojik danışmanı (rehber öğretmen) olarak okullarda
çalışmakta ve çok farklı tarzlarda öğrenci sorunları ile karşılaşmaktadırlar.
Okul psikolojik danışmanlarının okulöncesi/anaokulu ve ilkokul düzeyindeki
çocuklarla çalışma konusunda öz yeterliklerine ilişkin görüşlerini incelemek,
okul psikolojik danışmanlarının bu eğitim kademelerinde kendilerinden
beklenilen rol ve görevlerini yerine getirmede kendilerini nasıl
algıladıklarını belirlemek açısından önemlidir. Çalışmanın amacı anaokulu ve
ilkokullarda görev yapan okul psikolojik danışmanlarının yeterlik algılarını,
kendilerini yetersiz hissettikleri alanlarda başvurdukları ve faydalı
buldukları çözüm yollarını ve çocuklarla çalışırken güçlük yaşadıkları konuları
belirlemektir. 2013-2014 eğitim-öğretim yılı güz ve bahar döneminde ulaşılan
katılımcılarının 183’ü (%75) kadın, 61’i (%25) ise erkektir ve katılımcıların
73’ü (%29,9) anaokulunda çalışırken 171’i (%70,1) ilkokulda çalışmaktadır.
Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiş
olan anket formu kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre katılımcıların
kendilerini en yetersiz hissettiği üç konu sırasıyla; riskli cinsel
davranışlar, cinsel kimlik sorunları ve cinsel istismardır. En yeterli
hissedilen sorun alanları ise; okula uyum, akran ilişkileri ve ebeveynlerle
yaşanan sorunlardır. Literatür ışığında sonuçlar tartışılmış ve öneriler
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anaokulu, ilkokul, çocukla psikolojik danışma, okul psikolojik danışmanı öz-yeterliği

School Counselor’s Opinions About Their Competence of Child Counseling

Öz

After their
graduation, most of the psychological counselors work as school counselor and
they face with different student problems. Examining the self-competence level
of psychological counselors is important to determine that how they see
themselves about keeping their duties up. Aim of this study is to determine the
competence perception of school counselors in pre-schools and primary schools,
solutions that they adopt and that they find useful and subjects that they have
a difficulty with. 183 (75%) of all participants are female, 61 (25) % of them
are male; 73(29, 9%) of participants work in pre-schools, 171 (70, 1%) of them
work in primary schools. According to findings of this study, participants feel
themselves inadequate about in three subjects; risky sexual behaviors, gender
identity problems and sexual abuse. School adjustment, peer relationships and
problems about parents are the problem fields which are felt adequate. Results
were discussed and suggestions were made in consideration of literature. 

Anahtar Kelimeler

Pre-school, Primary School, Child Counseling, self-competence of school counselor

Kaynakça

• Adelman, H. S., & Taylor, L. (2003). Toward a comprehensive policy vision for mental health in schools. In M. D. Weist, S. W. Evans, & N. A. Lever (Eds.), Handbook of school mental health: Advancing practice and research (pp. 23–44). New York: Kluwer Academic/Plenum.
• Aksoy, V. ve Diken, İ. H. (2009). Examining school counselors’ sense of self-efficacy regarding psychological counsultation and counseling in special education. Elementary Education Online, 8(3), 709-719.
• Allen, M., Jerome, A., White, A., Marston, S., & et al. (2002). The preparation of school psychologists for crisis intervention. Psychology in the Schools, 3, 4, 427– 439.
• Arman, J. F. ve Scherer, D. (2002). Service learning in school counselor preparation: A qualitative analysis. Journal of Humanistic Counseling Education and Development, 41, 69-86.
• Asarlı, Z. (2012). Okullarda çalışan psikolojik danışmanların okul psikolojik danışmanı öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• ASCA (2015). 21 Ekim 2015 tarihinde https://www.schoolcounselor.org/administrators/role-of-the-school-counselor adresinden ulaşılmıştır.
• Atıcı, M. (2014). Examination of school counselors’ activities: From the perspectives of counselor efficacy and collaboration with school staff. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(6), 2107-2120.
• Aydemir-Sevim, S. ve Hamamcı, Z. (1999). Psikolojik danışmanların mesleki doyumları ile mesleki yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,12, 39-46.
• Barbee, P. W., Scherer, D. ve Combs, D. C. (2011). Prepracticum service-learning: Examining the relationship with counselor self-efficacy and anxiety. Counselor Education and Supervision, 43(2), 108-119.
• Cashwell, T. H. ve Dooley, K. (2001). The impact of supervision on counselor self-efficacy. The Journal of Supervision in Psychotherapy and Mental Health, 20(1), 39–47.
• Dincel, E. F., ve Demirtas-Zorbaz, S. (2015a). Problem Fields that Psychological Counselors Experience while Working with Children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 186, 765-769.
• Dinçel, E.F. ve Demirtaş-Zorbaz, S. (2015b). Okul psikolojik danışmanlarının hizmet içi eğitim ihtiyaçları. 13. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Mersin 7 – 9 Ekim 2015.
• Erkan, Z. (2011). Okul psikolojik danışmanı öz yeterliğini yordamada eğitim yaşantılarına ilişkin memnuniyetin rolü. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Esen Çoban, A. (2005). Psikolojik danışmanlar için meslektaş dayanışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 167-174.
• Furey, A. (2015). Adolescent mental health: Exploring the school counselor experience. Doctoral Theses, Northeastern University.
• Granello, D. H., & Wheaton, J. E. (2004). Online data collection: Strategies for research. Journal of Counseling & Development, 82(4), 387-393.
• Gündüz, B. (2012). Okul psikolojik danışmanlarında yetkinlik inancı ve tükenmişlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1749-1767.
• Gündüz, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2009). Okul psikolojik danışmanlarında mesleki yetkinlik inancı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1),119-133.
• Hamamcı, Z., Murat, M. ve Çoban, A. (2004, 6-9 Temmuz). Gaziantep’teki okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki sorunlarının incelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.
• House, R. M., & Hayes, R. L. (2002). School counselors: Becoming key players in school reform. Professional School Counseling, 5(4), 249-257.
• Hunter, L. (2012). Challenging the reported disadvantages of e-questionnaires and addressing methodological issues of online data collection. Nurse researcher, 20(1), 11-20.
• Kaya, A., Bölükbaşı Macit, Z. ve Siyez, D. M. (2012). Bir ilköğretim okulu psikolojik danışma ve rehberlik servisine yapılan başvuruların incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 1087-1100.
• Larson, L. M. ve Daniels, J. A. (1998). Review of the counseling self-efficacy literature. Counseling Psychologist, 26(2), 179-218.
• Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. (2001). T.C. Resmi Gazete, 24376, 17 Nisan 2001.
• Nazlı, S. (2007). Psikolojik danışmanların değişen rollerini algılayışları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(18), 1-17.
• Owen, F. K. ve Owen, D. W. (2008). School counselor’s role and functions: School administrators’ and counselors’ opinions. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 41(1), 207-221.
• Özer, R. (1998). Rehber Öğretmenlerde Tükenmişlik Düzeyi, Nedenleri ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Özteke, H. İ. (2011). İlköğretim Okullarından Çalışan Psikolojik Danışmanların Sosyal Karşılaştırma ve Özbilinç Düzeyleri İle Psikolojik Danışman Öz Yeterli İnancı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özyürek, R. (2007). Psikolojik Danışman Eğitiminin ve Okullardaki Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin Niteliğini Yükseltmeye Yönelik Öneriler. Özyürek, R., Korkut, F., Korkut, D. O. (Ed.) Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik içinde. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Pamuk, M. (2012). Psikolojik danışmanların psikolojik danışma uygulamalarına ve uygulamada kendi yeterliklerine ilişkin algıları. (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Reback, R. (2010). Schools’s mental healt services and young children’s emotions, behaviour, and learning. Journal of Policy Analysis and Management, 29(4), 698-725.
• Schillewaert, N., & Meulemeester, P. (2005). Comparing response distributions of offline and online data collection methods. International Journal of Market Research, 47(2), 163-178.
• Topp, N. W., & Pawloski, B. (2002). Online data collection. Journal of Science Education and Technology, 11(2), 173-178.
• Uzbaş, A. (2009). Okul psikolojik danışmanlarının okulda saldırganlık ve şiddete yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 90-110.
• Ültanır, E. (2005). Türkiye’de psikoloji danışma ve rehberlik mesleği ve psikolojik danışman eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 102-111.
• Walz, G. R., & Bleuer, J. C. (1993). Counselor Efficacy: Assessing and Using Counseling Outcomes Research. ERIC Clearinghouse on Counseling and Personnel Services, University of North Carolina, Greensboro.
• Yaka, B. (2005). Psikolojik Danışmanların Temel Psikolojik Danışma Becerilerine İlişkin Yeterlik Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Yeşilyaprak, B. (2010). Eğitimde rehberlik hizmetleri (19. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yeung, F. K. C., Cheng, S. F. ve Chau, G. Y. Y. (2003).Uncle Long Legs’s letter box: A letter counseling service for children in Hong Kong. Child and Adolescent Social Work Journal, 20(1), 37-51.
• YÖK. (2007). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri (1982-2007) (Öğretmenin Üniversitede Yetiştirilmesinin Değerlendirilmesi). Ankara: Yüksek Öğretim Kurulu Yayını.
• Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerini değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 2-26.