Erken Cumhuriyet Dönemi Coğrafya Ders Kitaplarında Türkiye’nin Komşuları

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 3, 159 - 174, 30.12.2018

Mustafa Sağdıç Selim Hilmi Özkan

https://doi.org/10.17679/inuefd.439189

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş
döneminde okullarda okutulan coğrafya ders kitapları aracılığıyla komşu
ülkelere yönelik yaklaşımları ortaya koymaktır. Bu dönemde, okullarda temel
derslerden birisi olarak okutulan coğrafya dersleri için yazılmış coğrafya ders
kitapları nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yoluyla incelenmiştir.
Metinlerin çözümlenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada
izleyen sorulara cevaplar aranmıştır: 1- Erken cumhuriyet döneminde Türkiye’deki
coğrafya ders kitaplarında Türkiye’nin komşuları hangi kategorik özellikleri
ile tanımlanmıştır? 2- Türkiye Cumhuriyeti’nin komşu ülke algısı hangi temel
eğilimleri içermektedir?  Bu çalışmada
elde edilen bazı bulgular şunlardır: Yeni Türkiye cumhuriyetinin komşuları
çoğunlukla günümüzde olduğu gibi küresel güç merkezlerinin etkisi altındadır.
Yeni Türkiye cumhuriyetinin komşuları ile ticari ilişkileri gelişmemiştir. Yeni
Türkiye Cumhuriyeti 1. Dünya Savaşı sonucunda belirlenen başta Musul olmak üzere
yeni siyasi sınırlardan memnun değildir. Osmanlı bakiyesi Türk topluluklarının
sorunlarına ders kitaplarında yer verilmektedir. Ortaya çıkan bulgular ilgili
literatür göz önünde bulundurularak tartışılmış erken cumhuriyet döneminde
Türkiye Cumhuriyeti’nin komşuları hakkında devletin resmi bilgi kaynakları
arasında yer alan ders kitapları aracılığıyla önemli bilgiler elde etmek mümkün
olmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, Ders kitabı, Türkiye’nin komşuları

Turkey's Neighbors in Early Republican Period in Geography Textbooks

Öz

The aim of this study is to present the approaches related to
neighboring countries in establishment years of Turkish republic through
geography textbooks. It was examined that Geography textbooks written for
secondary education institutions in that period by means of document analysis
from qualitative research designs. The method of
content analysis was used for the analysis. The answers to the following
questions were searched: (1) With which categorical features was
Turkey's neighbors defined in the geography textbooks of the early republican
period? (2) Which basic tendencies does the neighboring country perception of
the Republic of Turkey contain? Among these findings; the neighboring republic
of Turkey is under the influence of global centers of power as it is today.
Trade relations with the neighboring republic of Turkey are not sufficiently
developed. The new Republic of Turkey is not satisfied with the new political
boundaries, including Mosul primarily determined by the First World War. The problems
of Turkish communities left behind by the Ottomans are included in the
textbooks. As a result, the findings were interpreted by considering the
relevant literature. It has been able to obtain important information about
Turkey's neighbors through textbooks from the official state resources of the
early republican period thanks to this study.

Anahtar Kelimeler

Geography, Textbooks, Turkey's neighbors, Early Republican Period.

Kaynakça

• Alves E J. F., G. G. Moura and C R. A. Candeiro, (2013). Analysis of the approach of paleontology in geography textbooks in Ituiutaba, Minas Gerais, Brazil, Educational Research and Reviews, 8(18): 1684-1688.
• Çepni S (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık, Trabzon.
• Copeaux, E. (2006). Tarih ders kitaplarında Türk tarih tezinden Türk İslam sentezine (1931-1993). İletişim Yayınları, İstanbul.
• Doğan, N.,(2011). Osmanlı’dan Cumhuriyete Ders Kitaplarında Devlet Kavramının İktidar-Eğitim İlişkisi Açısından İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2069-2090.
• Duran, F.S., 1930. Beş Kıta Coğrafyası-Asya, Hilmi Kitaphanesi-Marifet Matbaası, İstanbul.
• Duran, F.S., 1930. Beş Kıta Coğrafyası-Avrupa, Hilmi Kitaphanesi-Marifet Matbaası, İstanbul.
• Forster In: N 1995. The analysis of company documentation. C Cassell, G Symon (Eds.): Qualitative Methods in Organizational Research: A Practical Guide. London: Sage Publications.
• GMF (2015), Türkiye’nin Algıları Araştırması, Ankara. http://www.gmfus.org/sites/default/files/TP%20Key%20Findings%20Report%20Turkce%20Final_0.pdf (21.06.2018).
• Graves, N., Murphy, B. (2000). Research into Geography Textbooks, Reflective Practice in Geography Teaching, pp.228-237, Kent, A., (Ed.), London: Paul Chapman Publishing Ltd.
• Güçer, B., Duran, F. S.,1933. Büyük Devletler ve Komşu Hükümetler, Devlet Matbaası, İstanbul.
• Güçer, B., 1940. Devletler Coğrafyası, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
• Hesapçıoğlu, M., 2009. Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 29,121-138.
• Özkan, S.H., 2018. Şad Kaptanlığının Kuruluşu ve Basra’nın Stratejik Önemi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (1), 1-15.
• Selen, H. S., 1930. Lise, Orta ve Muallim Mektepleri İçin Coğrafya Dersleri, Sınıf 8, V. Kitap Türkiye, Tefeyyüz Kitaphanesi, Milliyet Matbaası, İstanbul.
• Selen, H. S., 1930. Lise, Orta ve Muallim Mektepleri İçin Coğrafya Dersleri, Sınıf 7, 3. Kitap Avrupa, Tefeyyüz Kitaphanesi, Şirketi Mürettibiye Matbaası, İstanbul.
• Selen, H. S., 1939. Lise ve Orta Mektepler İçin Tatbikatlı Coğrafya Dersleri I. Kitap, Tan Matbaası, İstanbul.Selen, H. S., 1941. Lise ve Orta Mektepler İçin Tatbikatlı Coğrafya Dersleri II. Kitap, Tan Matbaası, İstanbul.
• Waugh, D. 2000, "Vvnting Geography Textbooks". Issues in Geography Teaching. 93-107, London and New York.
• Yıldırım A, Simşek H (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları, Ankara.