Aile Katılım Çalışmalarına Yönelik Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bilişsel Haritaları

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 369 - 409, 30.04.2021

Ozana Ural Gülşah Günşen

https://doi.org/10.17679/inuefd.477932

Cited By: 2

Öz

Araştırma kapsamında okul öncesi öğretmenlerinin aile
katılım çalışmalarına yönelik tutumlarının, gerçekleştirmiş oldukları aile
katılım çalışmalarının özelliğinin (içerik ve yer verme sıklığı) belirlenmesi
amaçlanmıştır. Karma araştırma yöntemi kullanılarak yapılan bu araştırmanın
katılımcılarını 2016-2017 eğitim öğretim yılında Edirne ilinde MEB’e bağlı
sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan farklı bölgelerde bulunan bağımsız ana okullarında görev yapmakta olan 35 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada
nicel veri toplama aracı olarak Bayraktar, Güven ve Temel (2016) tarafından
geliştirilen Öğretmenler İçin Aile Katılım Çalışmalarına Yönelik Tutum Ölçeği,
nitel veri toplama aracı olarak da araştırmacılar tarafından geliştirilen
görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmanın nicel verileri SPSS 24 programı
aracılığıyla tek yönlü varyans analizi ve ilişkisiz (bağımsız) örneklemler
t-testi ile analiz edilmiştir. Demografik Bilgiler anketinden elde edilen
demografik özellikler yüzdeler halinde sunulmuştur. Nitel veri analizi için
içerik analizinden yararlanılmıştır. Bu bulgular kullanılarak aile katılım
çalışmalarının karmaşık yapısını daha iyi anlamak için görsel bir sunum
sağlayan bilişsel haritalardan yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinden elde edilen sonuçlara göre okul öncesi
öğretmenlerinin aile katılım çalışmalarına yönelik tutumlarında cinsiyet, yaş,
meslek yılı, mezun olunan okul türü, aile katılım çalışmalarına yönelik
herhangi bir eğitim alıp almama durumu değişkenlerinin etkili olmadığı ortaya
çıkmıştır. Araştırmanın nitel
sonuçlarına göre ise aile katılım çalışmalarının öneminin farkında oldukları
ancak uygulamalarında yeterli düzeyde yer vermedikleri görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi öğretmenlerinin aile katılım çalışmalarına yönelik tutumları, okul öncesi öğretmenlerinin aile katılım çalışmalarına yönelik bilişsel haritaları

Kaynakça

• Abbak, B.S. (2008). Okul öncesi eğitim programındaki aile katılımı etkinliklerinin anasınıfı öğretmenleri ve veli görüşleri açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• AÇEV (2016). Okul öncesi aile katılımı. http://www.acevokuloncesi.org/ogrenme-ortami/aile-katilimi, (Erişim Tarihi: 15.06.2017).Akkaya, M. (2007). Öğretmenlerin ve velilerin okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılımı çalışmalarına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Arabacı, N. (2014). Her yönüyle okul öncesi eğitim. İçinde Okul öncesi eğitimde aile katılımı (305-327). Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Arabacı, N. ve Aksoy, A.B. (2005). Okul öncesi eğitime katılım programının annelerin bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29,18-26. Arabacı, N. (2011). Anne-Baba Çocuk İletişimini Değerlendirme Aracı’nın (Abçida) Geliştirilmesi ve Anne-Baba Çocuk İletişiminin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aral, N., Kandır, A. ve Can Y.M. (2002). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. (2. Baskı), İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Aral, N. ve Yurteri, A. (2012). Çocuğun gelişimini engelleyen aile ile ilgili etmenler. “Aile ve Çocuk” Mine Mangır’ın Anısına (Ed: Neriman Aral), Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Yayın No:1, Ankara, 187-199.
• Aksoy, A.B. (2002). Anne- çocuk eğitim programına katılan annelerin program hakkında görüşleri. Qafqaz Üniversitesi Dergisi, No. 9, 133- 142.
• Albritton, T.S. (2003). “Parents as Teachers: Advancing Parent Involvement in a Child’s Educati¬on” Mississipi:The University Of Souther Mississipi.
• Arnold, D, H., Zeljo, A. ve Doctoroff, G. L (2008) Parent ınvolvement in prescholl: predictors and the relation of ınvolvement to preliteracy development. Scholl Pyschology Review. 37 (1).
• Atakan, H. (2010). Okulöncesi eğitiminde aile katılımı çalışmalarının öğretmen ve ebeveyn görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayır, E., Çakıcı, Y. ve Atalay, Ö. E. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin bilimin doğasına ilişkin görüşleri: bilişsel harita örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1419-1436.
• Bronfenbrenner, U. (1992). Ecological systems theory. In R. Vasta (Ed.), Six theories of child development: Revised formulations and current issues (pp. 187-249). Philadelphia: Kingsley.
• Connelly, S. (2007). Role Perceptions and Communication in Partnerships Between Preschool Teachers and Families. A. Dissertation Submitted to the Faculty of The Graduate School at The University of North Carolina at Greensboro in Partial Fulfillment of the Pequirements fort he Degree Doctor of Philosophy.
• Creswell, J.W. ve Plano Clark, V.L. (2015). Karma yöntem araştırmaları. (Çeviri Litap). Anı Yayıncılık, 2. Baskı. Ankara.
• Çabuk, F. U., ve Şahin, F. T. (2017). Anne Eğitim Programı'nın Anne Çocuk İletişimine Etkisinin İncelenmesi. Turan: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 9(35), 270.
• Çanakçıoğlu, N. G. (2011). İstanbul’da Farklı Sosyal Grupların Yerleştiği Çevrelerde Yaşayan Çocukların Algısal Süreçlerinin Bilişsel Haritalar Yöntemiyle İrdelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çelenk, S. (2001), Okul dışı etkilerin ilkokuma yazma öğretiminde okuduğunu anlama başarısına katkısı, A.İ.B.Ü. Yayımlanmamış (Yayın Kurulu Kararı Alınmış) Araştırma.
• Da-Silva, C., Mellado, V. ve Porlan, R. (2006). Evolution of the conceptions of a secondary education biology teacher: longitudinal analysis using cognitive maps. Science Teacher Education, 91(3), 461-491.
• Dönmez, Ö. ve Ramazan, O. (2017). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Aile Katılımına Yönelik Tutumları ile Öz Yeterlilik İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 01(01), s. 29-45.
• Eccles, J. S., ve Harold, R. D. (1996). Family involvement in children's and adolescent's schooling. In A. Booth & J. F. Dunn (Eds.), Family-school links: How do they affect educational outcomes. pp. 3-34, NJ: Lawrence Erlbaum Assoc
• Ekinci-Vural, D. (2006) Okul öncesi eğitim programındaki duyuşsal ve sosyal becerilere yönelik hedeflere uygun olarak hazırlanan aile katılımlı sosyal beceri eğitimi programının çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Epstein L. (2002). School, Family and Community Partnership: Caring For The Children We Sha¬re. California: Corwin Pres.
• Gbadamosi, T. ve Lin,H., L., (2003)“Parent’s İnterests, Current involvement and Level of Parental İnvolvement in School Activities” , Alabama State University.
• Gömleksizoğlu, M.N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Turkish Studies. Volume 8/7, p.201-221.
• Gürşimşek, I., Kefi, S., ve Girgin, G. (2007). Okulöncesi eğitime babaların katılım düzeyi ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33).
• Gürşimşek, I., Girgen,G., Harmanlı, Z., ve Ekinci, D. (2002). Çocuğun eğitiminde aile katılımının önemi (bir pilot çalışma). Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu. Ankara: Kök Yayıncılık, 262-274.
• Gürşimşek, I. (2003). Okul öncesi eğitime aile katılımı ve psikososyal gelişim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 125-144.
• Hawes, C. A. ve Plourde, L. A. (2005). Parental involvement and its influence on the reading achievement of 6th grade students. Reading Improvement, 42 (1), 47-57.
• Herrold K. ve O’Donnell K. (2008). Parent and family involvement in education, 2006-07 school year, from the National Household Education Surveys Program of 2007 (NCES 2008- 050). Washington, DC: National Center for Education Statistics, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education.
• Hoover-Dempsey, K. V., Bassler, O. C., ve Brissie, J. S. (1992). Explorations in parent-school relations. The Journal of Educational Research, 85(5), 287-294.Irez, S., (2006). Are we prepared?: An assessment of preservice science teacher educators’ beliefs about nature of science. Science Education, 90(6), 1113-1143.
• Ireland, K. (2014). The definition of parent ınvolvement. Erişim http://www.livestrong.com/artic¬le/75306 definition-parent-involvement/ (Erişim Tarihi: 15.06.2017). Işık H. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında gerçekleştirilen okul-aile işbirliği çalışmalarının anne baba görüşlerine dayalı olarak incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Johnson, R.B., Onwuegbuzie, A.J., ve Turner, L. A. (2007). Toward a Definition of Mixed Methods Research. Jornal of Mixed Method Research, 1(2),112-133.Kızıltaş, E. (2009). Okul öncesi eğitimde uygulanan aile katılım çalışmalarının 5-6 yaş grubu çocukların dil becerilerinin gelişimine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Köksal Eğmez, F.C. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında ailenin eğitime katılımı (kocaeli’nde beş anaokulunda yapılan araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya
• Krizman, C. (2013). The relationship between teachers’ self-efficacy beliefs and parental involvement practices: A multi-method study (Doktora tezi). Texas Tech University Educational Psychology, Texas.
• Kwahk, K.Y.ve Kim, Y.G. (1999). Supporting business process redesign using cognitive maps. Decision Support Systems , 25(2), 155-178.McDonald Culp, A., Hubbs-Tait, L, Culp, R.E. ve Starost, H.J, (2000) Maternal parenting chracteristics and school involvement: predic-tors of kindergarten cognitive competence among head start children. Journal of Research in Childhood Education. 15 (1).
• MEB (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Programı Dökümanı. Millî Eğitim Bakanlığı Ankara.
• Meador, D. (2015) Parent Involvement. http://teaching.about.com/od/JRteachingvocabulary/g/ Parental Involvement.htm (Erişim Tarihi: 15.06.2017).
• Mellado, V. (1997). Preservice teachers’ classroom practice and their conceptions of teaching and learning science. Science&Education, 82, 197-214.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Moore, S., ve Lasky, S. (2001). Parental involvement in education: models, strategies and contexts. Education Quality and Acountability Office, Toronto, www.eqao.com.
• Novak, J.D. ve Gowin, D.B. (1984). Learning how to learn. New York and Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Nurkan, A. (2012). Involvement of ıllıterate mothers ın theır chıldren’s educatıon. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi.
• Oktay, A., Gürkan, T., Zembat, R. ve Unutkan, Ö.P. (2006) Ne Yapıyorum? Neden Yapıyorum? Nasıl Yapmalıyım? Ya-Pa Yayınları: İstanbul.
• Özgan, H. ve Aydın, Z. (2010). Okul-aile işbirliğine ilişkin yönetici, öğretmen ve veli görüşleri, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu 20-22 Mayıs, Elazığ, 802-8111.
• Özışıklı, I.S. (2008). A Study Of Parent Involvement In The Bogaziçi Unıversıty Preschool Center. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sabancı, (2009). Views of Primary School Administrators, Teachers and Parents on parent Involvement in Turkey Eurasian Journal of Educational Rescarch, Issue, Summer (36), 245-262.
• Salıcı-Ahioğlu, Ş. (2006). Öğretmen ve veli görüşlerine göre farklı sosyoekonomik düzeydeki ailelerin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma sürecini etkileme biçiminin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sohn, S. (2007). Asian Parent Involvement in Home School and Community and Chıldren’s Achıeve¬ment in The Early Grades. A dissertation submitted to the Faculty of the Graduate School of Educati¬on of State University of New York at Buffalo ın partial fulfıllment of the requirements fort he degree of.
• Smith, T.C. (2008). An Examination of the Parental Involvement Factor On Reading Achivement Scores In An Inner City School. (Doctor of Philosophy) Capella University.
• Şahin, F. T., Coşgun, A. A., ve Kılıç, Z. N. A. (2017). Babaların Çocuklarıyla Vakit Geçirme Durumlarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1).
• Şıvgın, N. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan eğitim programına ilişkin öğ¬retmen görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bi¬limler Enstitüsü, Denizli.
• Temel. Z.F. (2008) “Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı” Uluslararası Çocuk, Aile ve Okul Bağlamında Okul Öncesi Eğitim Kongresi. 30 Nisan-03 Mayıs 2008. Trabzon.Tezel Şahin F. ve Özyürek A. (2010). Anne Baba Eğitimi ve Okul öncesinde Aile Katılım. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Tümkaya, S. (2017). Velilerin okulda eğitime katılım türlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(2), 83-98.
• The National Parent Teacher Association (PTA) (2015). PTA &Parent Involvement-Background Information Definition of Parent Involvement. http://www.papta.org/domain/73 (Erişim Tarihi: 15.06.2017).
• Tolman, E.C. (1948). Cognitive maps in rats and men. Psychological Review, 55, 189-208.Turner, K., Richards, M. ve Sanders, R. (2007). Randomised clinical trial of a group parent educa¬tion programme for australian indigenous. Journal of Paediatries and Child Health 43, 429-437
• Uludağlı, N. P. (2017). Baba katılımında etkili faktörler ve baba katılımının baba, anne ve çocuk açısından yararları. Türk Psikoloji Yazıları, Haziran 2017, 20(39), 70-88.
• Ulutaş, B. (2010). Kimya eğitimi öğrencilerinin kimyasal bağlar konusundaki zihinsel modelleri ve bilişsel haritaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Waanders, C., Julia, L. M. ve Jason, T. D. (2005). Parent characteristics, economic stress and neighborhood context as predictors of parent ınvolvement ın preschool childerens Education, Journar Of School Psychology. 45(6), 619-636, December.
• Wright, J. A. (2002); Parents’ Perspective of a Home Visiting Parent Education Program in partial filtillment of the requirements fort he degree of Master of Arts İn Family and Consumer Science Thesis submitted to the Graduate College of Marshall University.
• Yang, S.L. (2005). Parents And Teachers Perceptions Of Roles, Effectiveness, And Barners Of Parent Involvement In Early Childhood Education İn Taıper Of taıwan Ph. D Thesis Faculty Of the School Of Education Spalding University.
• Zembat, R. ve Haktanır, G. (2006). Okul öncesi eğitim programında ebeveynlerin eğitime katıl¬maları. Okul Öncesi Eğitimde Denetim Rehber Kitabı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.