Öğrencilerin Türk Müziği Makamlarına ve Usullerine İlişkin Özyeterlik Algıları

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 68 - 108, 30.04.2021

Burcu Avcı Akbel

https://doi.org/10.17679/inuefd.783502

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada Türk Müziği Nazariyatı derslerini alan lisans öğrencilerinin makamlar ve usuller konusundaki bilgilerine ve bu bilgileri uygulayabilme becerilerine yönelik özyeterlik algıları ile makam tespiti konusundaki yeterlilikleri araştırılmıştır. Türk Müziği makamları ve usullerine ilişkin özyeterlik algısının tespit edilmesi, kişilerin kendilerini bu konularda ne kadar başarılı ve yeterli gördüklerinin; dinleyerek makam tespiti yapabilme konusundaki yeterliliğin tespit edilmesi ise dinleme konusunda ne ölçüde yetkin olduklarının ortaya çıkarılması açısından önemlidir. Bu araştırma tarama deseninde tasarlanmış, veri toplama aracı olarak ise araştırmacı tarafından hazırlanan ölçek ve dinleme testi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenen 104 kişi oluşturmuştur. Araştırmanın nicel verileri SPSS 15 istatistik programıyla, nitel verileri ise içerik analizi yapılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda katılımcıların Türk Müziği makamları ve usulleri alanında en yetersiz oldukları ve kendilerini en yetersiz hissettikleri konuların ‘büyük usuller’ ve ‘dinleyerek makamları-makam geçkilerini tespit etme’ olduğu; en yeterli hissettikleri konunun ise ‘icra’ olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, makam, usul, özyeterlik, yeterlilik

Kaynakça

• Afacan, Ş. (2008). Müzik öğretimi öz yeterlilik ölçeği. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-11.
• Afacan, Ş. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin müzik dersine yönelik öz yeterlilik algı ve tutumlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2).
• Akıncı, M. Ş., Akıncı, E. S. & Alpagut, U. (2017). Müzik Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerle Müzik Uygulamalarına İlişkin Özyeterlik Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1609-1622.
• Arslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlik inancı kaynaklarının öğrenme ve performansla ilgili öz yeterlik inancını yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1907-1920.
• Babacan, E. & Babacan, M. D. (2017). Müzik Öğretmeni Adaylarinin Piyano Performansı Öz Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. İdil Dergisi, 6 (32), 1299-1318, DOI: 10.7816/idil-06-32-09
• Bandura, A. (1977) Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review 84, 191 215
• Bandura. A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Prentice Hall.
• Bartel, L., Cameron, L., Wiggins, J. & Wiggins, R. (2004). Implications of generalist teachers’ self-efficacy related to music. Music education entering the 21st century, 85-90
• Başuğur, İ. D. (2016). İşitilen makamı tanımada önem taşıyan faktörler, Sahne ve Müzik Eğitim-Araştırma e-Dergisi, 3, 97-113.
• Battersby, S. L. & Cave, A. (2014). Preservice classroom teachers’ preconceived attitudes, confidence, beliefs, and self-efficacy toward integrating music in the elementary curriculum. Update: Applications of Research in Music Education, 32(2), 52-59.
• Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği, Eğitim Bilimleri ve Uygulama1, (2), 197-210.
• Birer, A. R. H. & Sonsel, Ö. B. (2013). Müzik öğretmeni adaylarının mesleki öz-yeterlik durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Selçuk Üniversitesi örneği. Fine Arts, 8(4), 389-398.
• Burak, S., Özmenteş, G. & Seban, D. (2015). Orff Schulwerk uygulamalarının okulöncesi öğretmen adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri üzerindeki etkileri. Electronic Turkish Studies, 10(3), 187-212, Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6763
• Burç, N. & Şen, Y. (2019). Müzik eğitimi alan öğrencilerin müziksel işitme dersinde makamsal dikte yazma becerilerinin belirlenmesi. İdil Dergisi, 64, 1817-1834, Doi: 10.7816/idil-08-64-17
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-480.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Veri Analizi El Kitabı (3. Baskı), Ankara: Pegem yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (1994). Research design: Qualitative and quantitative approaches. London: Sage Publications.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çelenk, K. & Şen, Y. (2016). Müzik öğretmenliği programı için geleneksel türk müziği derslerine ilişkin özyeterlik algısı ölçeği geliştirme çalışması. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(28), 131-150, Doi: 10.7816/idil-05-28-09
• Çelik, Y. & Yetim, H. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimine ilişkin tutumları ile müzik öğretimi öz yeterlilik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 6(12), 150-170.
• Çevik, D. B. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimi özyeterlik düzeylerinin incelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 12(1), 145-168
• Çolakoğlu, Ö. M. & Büyükekşi, C. (2014). Açımlayıcı faktör analiz sürecini etkileyen unsurların değerlendirilmesi, Karaelmas Journal of Educational Sceiences, 2, 58-64.
• De Vries, P. (2013). Generalist teachers' self-efficacy in primary school music teaching. Music Education Research, 15(4), 375-391.
• Eğilmez, H. O. (2015). Pre-service music teachers' piano performance self-efficacy belief inversely related to musical performance anxiety levels. Educational Research and Reviews, 10(18), 2558-2567.
• Ekinci, H. (2013). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları: müzik, resim ve beden eğitimi. Electronic Turkish Studies, 8(3), 189-196.
• Ertek, E. (2014). Müzik eğitimi bölümleri'ndeki şan öğrencilerinin özyeterlik algılarına yönelik görüşleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using spss (Third edition). London: SAGE Publications.
• France, A. (2007). To accomplish great things, we must dream as well as act. Port J Nephrol Hypert, 21(4), 253-254.
• Garvis, S. (2013). Beginning generalist teacher self-efficacy for music compared with maths and English. British Journal of Music Education, 30(1), 85-101.
• Garvis, S. & Pendergast, D. (2011). An investigation of early childhood teacher self-efficacy beliefs in the teaching of arts education. International journal of education & the arts, 12(9), 1-15.
• Girgin, D. (2015). Çalgı performansı özyeterlik inancı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik analizi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 107-114.
• Girgin, D. (2017a). Müzik öğretmeni adaylarının çalgı performansı özyeterlik inancı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 613-624.
• Girgin, D. (2017b). The relations among musical instrument performance self-efficacy, self-esteem and music performance anxiety in pre-service music teachers. Educational Research and Reviews, 12(11), 611-616.
• Girgin, D. (2017c). The Relationship between Pre-Service Music Teachers’ Self-efficacy Belief in Musical Instrument Performance and Personality Traits. Eurasian Journal of Educational Research, 16(67), 107-123
• Gün, E. & Yıldız, G. (2014). Müzik öğretmeni adaylarına yönelik piyano performansı öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1053-1065.
• Gürşen Otacıoğlu, S. (2008). Müzik öğretmenliği okul deneyimi uygulamalarına katılan öğretmen adaylarının öz-yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 163-170.
• Hendricks, K. S. (2016). The sources of self-efficacy: Educational research and implications for music. Update: Applications of Research in Music Education, 35(1), 32-38.
• Hewitt, M. P. (2015). Self-efficacy, self-evaluation, and music performance of secondary-level band students. Journal of Research in Music Education, 63(3), 298-313.
• Jelen, B. (2017). Müzik öğretmeni adaylarının müzik performans kaygısı ve piyano performans öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(39), 3389-3414.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Karaarslan, T. (2015). İşbirlikli öğrenmenin ilkokul 4. sınıf müzik dersinde öğrencilerin ritim becerileri ve özyeterlilik algıları üzerine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Karakoç, F. Y. & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49. Karaköse, G. (2011). Orff eğitimi alan ve almayan ilköğretim öğrencilerinin müzik dersine ilişkin tutum ile müzikal özyeterlilik düzeylerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kılıç, D. B. Ç. (2015). Music teachers computer anxiety and self-efficacy. Educational Research and Reviews, 10(11), 1547-1559.
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative dentistry & endodontics, 38(1), 52-54.
• Koca, Ş. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin müzik öğretimine yönelik özyeterlik düzeylerinin incelenmesi. Fine Arts, 8(1), 164-175.
• Koca, Ş. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının müzik etkinliklerine yönelik özyeterlik algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 375-386, DOI: 10.21764/efd.33645
• Korkmaz, İ. (2005). Sosyal öğrenme kuramı, Binnur Yeşilyaprak (Ed.), Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi (8.Baskı) içinde (199-222). Ankara: Pegem A Yay.
• Köksoy, A. M. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimi öz yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 297-320.
• Kurtuldu, M. K. (2016). Piyano öğrencilerinin öz yeterlik düzeyleri ile piyano dersi başarılarının karşılaştırılması. kastamonu eğitim dergisi, 25(1), 67-78.
• Küçük, D. P. (2011). Müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine ilişkin özyeterlik algıları özel yetenek sınavı başarıları ve akademik başarıları arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(34), 171-181.
• Küçük, D. P. (2011). Müzik etkinliklerine katılan ve katılmayan çocuklarda benlik saygısı ve müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algısının incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 512-522.
• Lehimler, E. (2016). Müzik öğretmeni adaylarının bilgisayar destekli öğretime ilişkin tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(14).
• Maddux, J. E. (2002). Self-efficacy: the power of believing you can. C. R. Snyder & Shane J. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology içinde (pp. 277-287). New York: Oxford University Press.
• McCormick, J. & McPherson, G. (2003). The role of self-efficacy in a musical performance examination: An exploratory structural equation analysis. Psychology of Music, 31(1), 37-51.
• McPherson, G. E. & McCormick, J. (2006). Self-efficacy and music performance, Psychology of Music, 34(3), 322-336.
• Nart, S. (2016). A comparision of presevice elementary classroom teacher’s attitudes and self-efficacy beliefs towards teaching music measured before and after the ”teaching music course“. Proceedings of IAC-GETL. Czech Technical University, Budapest.
• Nielsen, S. G. (2004). Strategies and self-efficacy beliefs in instrumental and vocal individual practice: A study of students in higher music education. Psychology of Music, 32(4), 418-431.
• Özmenteş, G. (2014). Mesleki müzik eğitimi alan öğrencilerin müzik özyeterlikleri, benlik saygıları ve bireysel özellikleri arasındaki ilişkiler. Eğitim ve Bilim, 39(171), 138-152.
• Özmenteş, G. & Özmenteş, S. (2008). Çalgı eğitiminde müzik yeteneğine ilişkin özyeterlik ve kişisel özellikler arasındaki ilişkiler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(24), 92-100.
• Özmenteş, S. (2011). Müzik öğretimine yönelik özyeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Dünya’daki Eğitim ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 30-36.
• Preston, C. C. & Colman, A. M. (2000). Optimal number of response categories in rating scales: Reliability, validity, discriminating power and respondent preferences. Acta Psychologica, 104, 1-15
• Ritchie, L. & Williamon, A. (2007, November). Measuring self-efficacy in music. In International symposium on performance science, 307-312.
• Ritchie, L. & Williamon, A. (2011a). Measuring distinct types of musical self-efficacy. Psychology of Music, 39(3), 328-344.
• Ritchie, L. & Williamon, A. (2011b). Primary school children’s self-efficacy for music learning. Journal of Research in Music Education, 59(2), 146-161.
• Saygı, C. (2009). Aktif öğrenmenin müzik dersine ilişkin başarı, tutum ve özyeterlik üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
• Saygı, C. & Bilen, S. (2009). Aktif öğrenmenin müzik tarihi dersine ilişkin başarı, tutum ve özyeterlik üzerindeki etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016(23), 723-755.
• Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and cognitive skill learning. C. Ames and R. Ames (Ed.), Research on motivation in education: Goals and cognitions içinde (vol. 3, s.13-44). San Francisco, CA: Academic Press.
• Schunk, D. H., & Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. In Development of achievement motivation (pp. 15-31). Academic Press.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Sinden, L. M. (1999). Music performance anxiety: Contributions of perfectionism, coping style, self-efficacy, and self-esteem, Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 60(3-A), 0590.
• Süzülmüş, S. (2005). Faktör Analizi Modellerinin Belirlenebilirliği ve Genelleştirilmiş İnverslerin Kullanımı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Şeker, S. S. (2014). müzik öğretmeni adaylarının akademik özyeterlik düzeyleri ile çalgı çalışmaya ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Fine Arts, 9(3), 135-149.
• Şeker, S. S. (2017). Müzik eğitimi bölümü öğretmen adaylarının akademik güdülenme ve akademik öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1465-1484.
• Şen, Y. & Burç, N. (2016). Makam tanımada önem taşıyan faktörler ve öğrencilerin basit makamlari tanımadaki yeterlilikleri, İdil Dergisi, 5 (27), 1937-1965, Doi: 10.7816/idil-05-27-06
• Şen, Y. & Çelenk, K. (2017). Müzil öğretmeni adaylarının Geleneksel Türk Müziği derslerine ilişkin özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(39), 3355-3387, Doi: 10.7816/idil-06-39-21
• Tabachnick, G. B. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). London: Pearson.
• Tashakkori, A. & Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: Combining qualitative and quantitative approaches. Sage Publications, London.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi [Measurement of attitudes and data analysis with SPSS]. Ankara: Nobel Yay.
• Temiz, E. (2019). Müzik öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin özyeterlik inançları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 1-9, Doi:10.20875/makusobed.286047
• Topoğlu, O. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimine yönelik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Human Sciences, 11(2), 730-743.
• Tunç, T., & Bulut, F. (2016). Müzik Öğretmeni Adaylarının Müzik Öğretimine Yönelik Özyeterlik İnançlarının İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 308-314.
• Uçal Canakay, E. (2007). Aktif öğrenmenin müzik teorisi dersine ilişkin akademik başarı, tutum, özyeterlilik algısı ve yüklemeler üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Umuzdaş, S. & Işıldak, C. K. (2018). Müzik dersinin sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik düzeylerine etkisi (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1316-1331.
• Wood, R. & A, Bandura, (1989). Social cognitive theory of organizational manegement, Academiy of Manegement Review, 14(3), 361-384.
• Woolfolk, A. E. & Hoy, W. K. (2000). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching. Paper presented at the American Educational Research Association, New Orleans, LA
• Yağcı, U. & Aksoy, V. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlikleriyle öğretmenlik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(33), 84-104.
• Yağışan, N. (2002). Farklı Bir Alanın Profesyonel Sporcuları Müzisyenler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 183-194.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yazıcı, T. (2014). Türk halk oyunları bölümü öğrencilerinin müzik öğretimi özyeterlik düzeyleri ile ilgili görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 41.
• Yıldırım, K. (2009). Kodaly yönteminin ilköğretim öğrencilerinin keman çalma becerisi, özyeterlik algısı ve keman çalmaya ilişkin tutumları üzerindeki etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldız, C. (2014). Müziksel işitme, okuma ve yazma öz yeterlilik ölçeğinin geliştirilmesi ve müzik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Yokuş, T. & Yürüdür, F. E. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık ve öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Turkish Journal of Arts and Social Sciences, 1(1), 22-34.
• Zelenak, M. S. (2010). Development and validation of the music performance self-efficacy scale. Music Education Research International, 4, 31-43.
• Zelenak, M. S. (2015). Measuring the sources of self-efficacy among secondary school music students. Journal of Research in Music Education, 62(4), 389-404.