Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Liderlik ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 410 - 445, 30.04.2021

Nuri Baloğlu Hamza Öz

https://doi.org/10.17679/inuefd.818390

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanlarının algıladıkları akademik liderlik ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkileri belirlemektir. Çalışma ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma evrenini Orta Anadolu’da ki bir devlet Üniversitesinde görev yapmakta olan toplam 892 akademik personel oluşturmaktadır. Çalışma örneklemi küme örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 252 öğretim elemanından oluşmaktadır. Veriler Karsantık tarafından geliştirilen “Akademik Liderlik Ölçeği” ile Meyer ve Allen tarafından geliştirilen çalışanların örgütsel bağlılığını değerlemeye yönelik “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” yardımı ile toplanmıştır. Araştırmada ilgili yükseköğretim kurumuna ait farklı birimlerde görev yapan öğretim elemanlarının algıladıkları akademik liderlik ve örgütsel bağlılık düzeyleri katılımcıların görev yaptıkları birim, akademik unvan, cinsiyet, yaş ve mesleki kıdem değişkenlerine göre belirlenmiş ve değişkenler arası ilişkiler ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonuçları arasında akademik liderlik algısının birim, akademik unvan, cinsiyet ve kıdem değişkenine göre farklılaşmadığı, yaş değişkenine göre farklılaştığı görülmektedir. Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin birim ve cinsiyet değişkenlerine göre farklılaşmadığı, yaş değişkenine göre duygusal ve normatif bağlılık düzeylerinin farklılaşmadığı, devam bağlılık düzeylerinin farklılaştığı, kıdem değişkenine göre duygusal bağlılık düzeylerinin farklılaşmadığı, devam ve normatif bağlılık düzeylerinin farklılaştığı, akademik unvan değişkenine göre farklılaştığı görülmektedir. Akademik liderlik algısının örgütsel bağlılık düzeyini, örgütsel bağlılık düzeyinin de akademik liderlik algısını etkilediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Liderlik, Akademik Liderlik, Örgütsel Bağlılık

The Relationship Between Academic Leadership and Organizational Commitment in Higher Education Institutions

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between academic leadership perceived by academic staff working in higher education institutions and organizational commitment levels. The study was carried out with the relational screening model. The research universe is composed of 892 academic staff working in a state university in Central Anatolia. The study sample consists of 252 lecturers determined using the cluster sampling method. The data were collected with the help of "Academic Leadership Scale" developed by Karsantık and "Organizational Commitment Scale" developed by Meyer and Allen to evaluate the organizational commitment of employees. In the study, the academic leadership and organizational commitment levels perceived by the faculty members working in different units of the relevant higher education institution were determined according to the variables of the unit, academic title, gender, age and professional seniority and the relations between the variables were tried to be revealed. Among the results of the study, it is seen that academic leadership perception does not differ according to the variables of unit, academic title, gender and seniority, but according to the age variable. It is observed that the organizational commitment levels of the academic staff do not differ according to the variables of unit and gender, the emotional and normative commitment levels do not differ according to the age variable, the levels of attendance commitment differ, the levels of emotional commitment do not differ according to the seniority variable, the levels of attendance and normative commitment differ, and differ according to the academic title variable. It was concluded that academic leadership perception affects organizational commitment level and organizational commitment level affects academic leadership perception.

Anahtar Kelimeler

Higher education, Leadership, Academic Leadership, Organizational commitment

Kaynakça

• Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Balay, R. (2014). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Başaran, İ.E. (1991). Örgütsel davranış - insanın üretim gücü. Ankara: Gül Yayınevi Yayınları.
• Başaran, İ.E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Battal, N. ve Şahan, H. (2002). Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesinde düzenlenen yönetici eğitimi kursunun değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(7),22-33. Bennis, W. (2016). Bir Lider Olabilmek (5. Basım). İstanbul, Aura Yayıncılık.
• Bolden, R., Gosling, J., O'Brien, A., Peters, K., Ryan, M. K., Haslam, S. A., Longsworth, L., Davidovic, A. & Winklemann, K. (2012). Academic leadership: Changing conceptions, identities and experiences in UK higher education. 3 (4), London: Leadership Foundation for Higher Education.
• Bolman, L. G. & Gallos, J. V. (2011). Reframing academic leadership. San Francisco,CA: Jossey Bass.
• Çelik, V.(2007). Eğitimsel Liderlik (4. Baskı). Ankara: Pegem A Yayınları.
• Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37-61.
• Eren, E. (1996). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Ergun, T. (1975). Uluslararası örgütlerde bağlılık kavramı. TODAİE, Amme İdaresi Dergisi,8(4).
• Ervay, S. (2006). Academic leadership in America's public schools. NASSP Bulletin, 90(2), 77-86.
• Gmelch, W. H. (2002). The call for department leaders. Paperpresented at the Annual Meeting of the American Association of CollegesforTeacherEducation, New York.
• Gündoğan, T. (2009). Örgütsel bağlılık: Türkiye Cumhuriyet merkez bankası uygulaması. Uzmanlık yeterlilik tezi, Ankara.
• Harman G. (2002). Academic Leaders Of Corporate Managers: Deansand Heads in Australian Higher Education. 14, 53–70.
• House, R. J. (2004). Culture, leadership and organizations. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• Karasar, N.(2017). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (İkinci yazım, 32. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karsantık, İ. (2016). Yönetici akademisyenlerin akademik liderlik algısı üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karsantık, İ. (2019). Yükseköğretimde akademik liderlik, yükseköğretim kültürü ve akademik kimlik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Korkut, H. (1979). Üniversite akademik yöneticilerinin liderlik davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(25), 93-111.
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112-129.
• Marshall, S. J., Adam, M. J., Cameron, A. & Sullivan, G. (2000). Academic’s perceptions of their Professional development needs related to leadership and management: What can we learn? International Journal for Academic Development, 5(1), 42-53.
• Meyer, J.P., & Allen, N.J. (1991). A three component conceptualization of organizational commitment. Human Resources Management Review, 1, 61-89.
• Meyer, J. P. & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the work place toward a general model. Human Resource Management Review, 11, 299- 326.
• Nartgün, Ş. S. ve Menep, İ. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algı düzeylerinin incelenmesi: Şırnak/İdil örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 287- 317.
• Ölçüm Çetin, M. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayınları.
• Paksoy, M.(2002). Çalışma ortamında insan ve toplam kalite yönetimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, No: 282.
• Ramsden, P. (1998a). Learning to lead in higher education. London: Routledge.
• Ramsden, P. (1998b). Managing the effective university. Higher Education Research & Development, 17(3), 347-370.
• Sağlam Arı, G. (2003). Yöneticiye duyulan güven bağlılığı artırır mı? Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36.
• Sathye, M. (2004). Leadership in higher education: a qualitative study. Qualitative Social Research, 5(3), 1-11.
• Siddique, A., Aslam, H. D., Khan, M., ve Fatima, U. (2011). Impact of academic leadership on faculty’s motivation and organizational effectiveness in higher education system. International Journal of Business and Social Science, 2(8), 184-191.
• Şişman, M.(1999). Öğretmenlik mesleğine giriş (1. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Şişman, M. (2012). Öğretim liderliği (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.