Development of Primary School Teachers' Values Education Self-Efficacy Scale: A Validity and Reliability Study

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 3, 1975 - 1993, 31.12.2022

Sinan Bayat Taha Yazar

https://doi.org/10.17679/inuefd.1163397

Öz

Sınıf Öğretmenlerinin Değerler Eğitimi Öz-Yeterlik Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerine yönelik değerler eğitimi öz-yeterlikleri belirlemede kullanılabilecek bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmanın örneklemini resmi ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliği için açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Araştırma için iki örneklem alınmıştır. AFA için 344 öğretmene, DFA için 276 öğretmene ulaşılmıştır. AFA sonucunda, Öğretmen Davranışları, Planlama ve Uygulama, İş Birliği ve Değerlendirme olmak üzere 33 maddeli ve 4 faktörlü bir yapı ortaya çıkmıştır. Bu yapıyı doğrulamak için DFA yapılmış ve bu yapı DFA ile doğrulanmıştır. DFA ile hesaplanan uyum indeksleri: x2/sd=3,55, CFI=,91, TLI=,91, IFI=,91, RMSEA=,096, SRMR=,02, RMR= 0,03, PNFI=0,82 bulunmuştur. Ölçeğin ve alt boyutlarının güvenirlik katsayıları ise ölçeğin geneli 0,99, Öğretmen Davranışları 0,97, Planlama ve Uygulama 0,98, İş Birliği, 0,96, Değerlendirme 0,96 bulunmuştur. Sonuç olarak, sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimi öz-yeterliklerini belirlemede kullanılabilecek yeterli, geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Değerler Eğitimi Öz-Yeterlik, Sınıf Öğretmenleri

Kaynakça

• Acat, M. B. & Aslan M. (2011). Karakter eğitimi yetkinliği ölçeği (OKEYÖ). Değerler Eğitimi Dergisi. 9, (21), 7-27.
• Asan, T., Ekşi, F., Doğan, A. ve Ekşi, H. (2008). Bireysel değerler envanteri’nin dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27, 15-38.
• Avcı, E. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler öğretmenlerinin karakter eğitimine dair öz-yeterliklerinin incelenmesi. Doktora tezi, Gazi üniversitesi, Ankara.
• Beldağ, A., Özdemir, Ü. & Nalçacı, A. (2016). Yedinci sınıf sosyal bilgiler dersindeki değerlerin kazanılma düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Erzurum ili örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 20 (3). 1185-1199.
• Birişçi, S., Kul, Ü., Aksu, Z., Akaslan, D. & Çelik, S. (2018). Web 2.0 hızlı içerik geliştirme öz-yeterlik inancı belirlemeye yönelik ölçek (W2ÖYİÖ) geliştirme çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8 (1), 187-208.
• Browne, M.W. & Cudeck, R. (1992). Alternative ways of assessing model fit. Socıologıcal Methods & Research.21, (2). 230-258.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cesur, S. & Topçu, M. S. (2010). Değerlerin belirlenmesi testinin güvenirlik ve geçerlik çalışması ve yaş, eğitim, cinsiyet ve ebeveyn eğitiminin ahlaki gelişim ile ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1657 - 1696.
• Çalışkur, A. & Aslan, A. E. (2013). Rokeach değerler envanteri güvenirlik ve geçerlik çalışması . Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (29) , 81-105.
• Çetin, Ş. (2015). Milli değerlerin öğretimine yönelik tutum ölçeği (MDÖTÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies (Elektronik), 10(11), 447 - 460.
• Çetin. F. (2016). Developıng a scale to measure prospectıve teachers’ self-effıcacy belıef ın value educatıon. Revista de cercetare şi interventie sociala.53, 39-54.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, M. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ve okul yöneticilerinin karakter eğitimine ilişkin öz-yeterlik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 37, 36-49.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitminin insani değerler ölçeği ile sınanması. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Dündar, S., Ekşi, H. & Yıldız, A. (2008). Aksiyonda değerler ölçeği dilsel eşdeğerlik geçerlik ve güvenirlik çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 89-110.
• Ekin, A., İ. (2019). Öğretmenlerin değerler eğitimi öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Siirt üniversitesi, Siirt.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Yaklaşım, Yöntem ve Teknikler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ekşi, H. & Katılmış, A. (2015). Karakter eğitimi el kitabı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• George, D., & Mallery, M. (2010). Spss for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson
• Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education. 30, (2).
• Hooper, D., Couglan, J. & Mullen, M.R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods.6(1), 53-60.
• İlhan, M. & Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (YEM) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 5 (2) , 26-42.
• Kapkın, B. Çalışkan, Z. & Sağlam, M. (2018). Türkiye’de 1999-2017 yılları arasında değerler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi. 16, (35). 185-209.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karataş, K. & Oral, B. (2017). Kültürel değerlere duyarlı eğitime hazırbulunuşluk ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 257-268.
• Korkmaz, İ. (2020). Nicel araştırmalarda evren, örneklem, örnekleme teknikleri. B. Oral ve A. Çoban (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 205-227). Ankara: Pegem Akademi.
• Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, (2021). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2020-2021.
• Milson, A. J. & Ekşi, H. (2003). Öğretmenlerin karakter eğitiminde yetkinlik duygusu konusunda bir ölçme aracına doğru: Karakter eğitimi yetkinlik inancı skalası (KEYİS) ve Türkçe’ye uyarlanma çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (4), 99-130.
• Okudan, A. Y. (2010). Eğitim yöneticilerinin değerler eğitiminin önemi etkileri ve uygulamalar hakkındaki görüşleri. Yüksek lisans tezi, Marmara üniversitesi, İstanbul. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri.
• Parlar, H., Çavuş, M., Levent, F. & Ekşi, H. (2010). Yöneticilerin karakter eğitimi yeterlik inancı ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Values Education. 8, (19). 177-205.
• Rennie, L. (2007). Values of scıence portrayed ın out-of-school contexts. Corrigan. J. Dillon and R. Guns/one (Eds.), The Re-Emergence of Values in Science Education içinde (s. 197-212). Sense Publishers.
• Sart, G. (2020). Yenilikçi davranış ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries. 4, (1). 1-18.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online. 8, (2). 23-74.
• Schwartz, H. S. & Bilsky, W. (1987). Toward a universal psychological structure of human values. Journal of Personality and Social Psychology. 53. (3). 550-562.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik Test Geliştirme Ve Uyarlama Süreci SPSS Ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Sevim, O. (2014). Akademik Etik Değerler Ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 9(6), 943-957.
• Şahin, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterliliklerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara üniversitesi, İstanbul.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik Ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tomul, E. & Çelik, K. (2014). Öğretmen eğitsel değerler ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik analizi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 215-227.
• Tuncer, M. (2020). Nicel araştırma desenleri. B. Oral ve A. Çoban (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 205-227). Ankara: Pegem Akademi.
• Yetim, A. A. & Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Education Journal. 12,(2). 541-550.
• Yükseköğretim Kurulu, (2007). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları.
• Yükseköğretim Kurulu, (2018). Sınıf Öğretmenliği Lisans Programı.
• Zengin, M. & Çelik, M. E. (2019). Değer merkezli okul kültürü ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması . Değerler Eğitimi Dergisi , 17 (37) , 317-348 .