Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerine Ait Soruların İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 449 - 469, 13.05.2023

Furkan Sallabaş

https://doi.org/10.17679/inuefd.1202147

Öz

Bu çalışmada Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe öğretim setindeki okuma metinlerine ait anlama soruları incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın inceleme nesnelerini 2020 yılında yayımlanan Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe A1-A2-B1-B2-C1 seviye ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 89 okuma metni ve 368 soru tespit edilmiştir. Tespit edilen sorular; soru türlerine, cevap kaynaklarına ve Barrett Taksonomisi’ne göre incelenmiştir. Araştırmada belirlenen kategorilerdeki soruların analizi için nitel veri analiz türü olan içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre ders kitaplarındaki okuma metinlerine ait sorular; soru türü bakımından en fazla kısa cevaplı, soruların cevap kaynağına göre en sık cevabı metin içinde soruların olduğu ve Barrett Taksonomisi’ne göre en fazla basit anlama düzeyinde soruların kullanıldığı tespit edilmiştir. Tespit edilen bulgulardan hareketle soruların dağılımında bir denge olduğunu söylemek mümkün değildir.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Anlama, Sorular, Barrett Taksonomisi

Examining the Questions of the Reading Texts in the Textbooks of Teaching Turkish as a Foreign Language

Öz

In this study, comprehension questions of reading texts in the New Istanbul Turkish for International Students teaching set were examined. In the research, the document analysis method, one of the qualitative research approaches, was used. The study objects of the research are the New Istanbul Turkish for International Students A1-A2-B1-B2-C1 level textbooks published in 2020. Within the scope of the research, 89 reading texts and 368 questions were determined. Identified questions; examined according to question types, answer sources and Barrett Taxonomy. Content analysis, a type of qualitative data analysis, was used to analyze the questions in the categories determined in the research. According to the findings obtained in the research, the questions related to the reading texts in the textbooks; In terms of question type, it has been determined that the questions with short answers are the most frequently answered according to the answer source, and the questions at the level of basic understanding are used the most according to the Barrett Taxonomy. Based on the findings, it is not possible to say that there is a balance in the distribution of the questions.

Anahtar Kelimeler

Reading, Comprehension, Questions, Barrett Taxonomy

Kaynakça

• Aebersold, J. A., & Field, M. L. (1997). From reader to reading teacher: Issues and strategies for second language classrooms. Cambridge University Press.
• Altunkaya, H. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlere yönelik okuduğunu anlama başarı testinin geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 11(3). 113-138
• Ak Başoğul, D. & Aksu, C. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe okuma öğretimi ve örnek ders malzemeleri. Yıldırım, F. & Tüfekçioğlu, B. (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi: Kuramlar, yöntemler, beceriler, uygulamalar (ss. 79-114) Ankara: Pegem Akademi.
• Akyol, H. (1996). Metinler arası (Intertextuality) okuma ve sorular. Bilgi Çağında Eğitim, 7, 8-11.
• Akyol, H. (2001). İlköğretim okulları 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinleriyle ilgili soruların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26, 169-178.
• Akyol, H. (2020). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. (18. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akyol, H. , Yıldırım, K. , Ateş, S. & Çetinkaya, Ç. (2013). Anlamaya yönelik nasıl sorular soruyoruz? . Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1) , 41-56
• Arslan, G., & Batur, Z. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bir soru türü önerisi: kültürel soru. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (124), 339-360.
• Ateş, S., Güray, E., Döğmeci, Y. & Gürsoy, F. F. (2016). Öğretmen ve öğrenci sorularının gerektirdikleri zihinsel süreçler açısından karşılaştırılması/Comparison of questions of teachers and students in terms of level. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 4(1), 1-13.
• Balcı, A. (2016). Okuma ve anlama eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Barrett, T. C. (1968). Taxonomy of cognitive and affective dimensions of reading comprehension. Discussed by Clymer, T. in "What is reading?": some current concepts. Helen M. Robinson (Ed.). Innovation and change in reading instruction. Sixty-seventh yearbook: National Society for Study in Education, University of Chicago Press, 1-30.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of education objectives. The Classification of Educational Goals. Handbook I: Cognitive Domain. New York, NY: McKay.
• Boylu, E. (2021). Kuramdan uygulamaya yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ölçme ve değerlendirme. (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Brunfaut, T., Kormos, J., Michel, M., & Ratajczak, M. (2021). Testing young foreign language learners’ reading comprehension: Exploring the effects of working memory, grade level, and reading task. Language testing, 38(3), 356-377.
• Clymer, T. (1968). “What is “reading”? some current concepts.” In H. Richie, & H. Robinson (Eds.), Innovations and change in reading instruction (pp. 7-29). Chicago: National Society for the Study of Education.
• Çeçen, M. A. & Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme soruları üzerine bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(02).
• Çeliktürk Sezgin, Z. & Gedikoğlu Özilhan, Y. G. (2019). 1.-8. Sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metne dayalı anlama sorularının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 353-367.
• Çiftçi, Ö., & Demirci, R. (2019). Alfabe farklılıklarının yabancılara Türkçe öğretimindeki etkisi. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (19), 96.
• D-AOBM (2020). Diller için Avrupa ortak başvuru metni: Öğrenme, öğretme ve değerlendirme. tamamlayıcı cilt. MEB. 04144518_CEFR_TR.pdf (meb.gov.tr)
• Day, R. R. & Park, J. (2005). Developing reading comprehension questions. Reading in a Foreign Language, 17(1), 60-73.
• Day, R. R. & Bamford, L. (1998). Extensive reading in the second language classroom. Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları.
• Demirel, Ö. (2021). Yabancı dil öğretimi dil pasaportu dil biyografisi dil dosyası (12. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
• Durukan, E. (2009). 7. Sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinleri anlamaya yönelik sorular üzerine taksonomik bir inceleme. Milli Eğitim, 181, 84-93.
• Enright, M. K., Grabe, W., Koda, K., Mosenthal, P., Mulcahy-Ernt, P., & Schedle, M. (2000). TOEFL 2000 reading framework: A working paper (TOEFL Monograph No. MS-17). ETS
• Eroğlu, D., & Kuzu, T. S. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki dilbilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 1(1), 72-80.
• Göğüş, Beşir. (1978). Türkçe ve yazın eğitimi. Gül Yayınevi, Ankara.
• Güfta, H. & Zorbaz, K. Z. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi yazılı sınav sorularının düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 17, 205-218.
• Günay, D. (2001). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Güzel A. & Barın, E. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Harmer, J. (1998). How to teach English language. İngiltere: Longman Yayınları.
• Kavruk, H. & Çeçen, M.A. (2013). Türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 1-9.
• Khalifa, H., & Weir, C. J. (2009). Examining reading: Research and practice in assessing second language reading. Cambridge University Press.
• Kocaarslan, M. & Yamaç, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersi sınavlarında sordukları metne dayalı anlama sorularının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 431-448.
• Kurt, O. (2020). Kuzey Makedonya’da Türk Öğrencilere Yönelik Hazırlanmış Olan İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Bulunan Okuma Metinlerindeki Metin Altı Soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bilişsel Süreç Basamaklarına Göre İncelenmesi. Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları, 2 (2), 31-48.
• Kuzu, T. S. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metin altı sorularının yenilenmiş bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(1), 58- 76.
• Nicholas, D. W. & Trabasso, T. (1980). Toward a taxonomy of inferences for story comprehension. Information integration by children, 243-265.
• Özdemir, O. & Baş, Ö. (2020). Okuma Eğitimi. Aktol H. & Şahin, A. (Ed.) Türkçe Öğretimi (ss.29-53). Ankara: Pegem Akademi.
• Pearson, P. D. (2009). The roots of reading comprehension instruction. In S. E. Israel & G. G. Duffy (Eds), Handbook of Research on Reading Comprehension, (pp. 3-31) New York, NY: Routhledge.
• Sanders, N. M. (1966). Classroom questions: What kinds? New York, N.Y.: Harper & Row.
• Sandy Urguhart & Cyril Weir. (1998). Reading in a second language: Process, Product and practice. Addison Wesley Longman: New York.
• Sever, S. (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sur, E. (2022). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin altı soruların yenilenmiş bloom taksonomisi’ne göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi , 11 (1) , 430-451.
• Tatham, S. M. (1978). Comprehension taxonomies: Their uses and abuses. The Reading Teacher, 32(2), 190-194.
• Wallen, C. (1972). Comprehension skills. Competency in teaching reading. Chicago, III.: Science Research Associates, Inc.
• Yekeler Gökmen, A. D. & Aktaş, N. (2021). İlkokul öğrencilerinin farklı metin türlerine yönelik soru sorma becerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 726-739.
• Yıldırım, K. (2012). Öğretmenlerin öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerini değerlendirmede kullanabilecekleri bir sistem: Barrett taksonomisi. Mustafa Kemal Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. c.9 s.18 s: 45-58.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.