Türk ve Fransız Öğrencilerin Tarihsel Bilgi Algısı

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 771 - 791, 15.09.2023

Ersin Topçu

https://doi.org/10.17679/inuefd.1317079

Öz

Tarih geçmişten günümüze her daim yeni nesillerin istenilen düşünce yapısına sahip olabilmesi için önemle üzerinde durulan bir alan olmuştur. Bu amaç aynı zamanda devletlerin kendi çıkarlarına ters düşen herhangi bir konuyu kendi nesillerine farklı şekilde öğretmelerine sebep olabilmektedir. Bu nedenle yeni nesilleri temsil eden öğrencilerin, kendilerine tarih adı altında doğru diye anlatılan olayların ötesinde hepsini içine alan tarihsel bilgi kavramına nasıl yaklaştıklarının tespiti son derece önemlidir. Bu araştırmada da çoğunlukla düşmanlıklarla dolu ortak tarihe sahip iki toplum olan Türk ve Fransız öğrencilerin tarihe bakış açılarının tespit edilerek tarihsel temeli olan problemlerin çözümlenmesine yardımcı olmak ya da ileride olması muhtemel problemlere şimdiden engel olmak adına sürece katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Tarama yönteminin kullanıldığı ve 76 Türk, 71 Fransız olmak üzere toplamda 147 7. sınıf öğrencisinin çalışma grubu olarak belirlendiği araştırmadan elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara baktığımızda Türk ve Fransız öğrencilerin genel olarak tarihsel bilgiye dolayısıyla tarihe bakış açılarında önemli farklılıkların olduğu söylenebilir. Türk tarih eğitiminin Fransız eğitimine kıyasla öğrencilere, kendisini kabul ettirmekte zorlandığı, araştırılan boyutlar dikkate alındığında Fransız öğrencilerin Türklere kıyasla tarihsel bilgiye çok daha fazla güvendikleri araştırmadan elde edilen önemli sonuçlardandır. Araştırma sonucunda karşılaştırmalı olarak birinci el tarihsel kaynakların derslerde çok daha fazla kullanılmasının öğrencilerde tarihsel bilgiye olan bakış açısını olumlu yönde değiştireceği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

tarih, tarihsel bilgi algısı, Türkiye, Fransa, 7. sınıf öğrencileri

Kaynakça

• Akın, Ç. (2020). Tarih konulu dizilerin ortaöğretim öğrencilerinin tarih dersine yönelik tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Aktekin, S. & Çoban, Z. (2012). Tarih derslerinde tarihi film ve dizilerin kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri: Trabzon örneği. Karadeniz İncelemeleri Dergisi. (13)13, 141–160.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. (4. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Berikan, F. & Şimşek, A. (2011). Tarihyazımında Avrupamerkezciliğin izleri. V. Engin & A. Şimşek (Ed.), Türkiye’de Tarihyazımı içinde (ss. 301-315). Yeditepe Yayıncılık.
• Bıçak, A. (1999). Tarih bilimi. Çantay Yayıncılık.
• Braudel, F. (2007). Akdeniz. D. Erksan, Çev.). İçinde A. Boratav, (Der.), Tarih ve Tarihçi, Annales Okulu İzinde (ss. 115-163). Kırmızı Yayıncılık.
• Burckhardt, J. (1999). Judgments on history and historians. (Translated by Harry Zohn). Liberty Fund.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (23. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Carr, E. H. (2002). Tarih nedir? (8. Baskı). (M. G. Gürtürk, Çev.). İletişim Yayıncılık.
• Carretero, M. & Alphen, F. V. (2014). Do master narratives change among high school students? A characterization of how national history is represented. Cognition and Instruction, 32(3), pp. 290–312. https://doi.org/10.1080/07370008.2014.919298
• Collingwood, R.G. (1990). Tarih tasarımı. (K. Dinçer, Çev.). Ara Yayıncılık.
• Collingwood, R.G. (2001). Tarih felsefesi üzerine denemeler. (E. Özvar, Çev.). Ayışığı Yayıncılık.
• Collingwood, R. G. (2005). Tarihin ilkeleri. (A. H. Aydoğan, Çev.). Yapı Kredi Yayıncılık.
• Demir, Ü. & Ceylan, S. (2023). Tarih öğretimi ve dijital ekran ortamları. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 384-398. https://doi.org/10.29029/busbed.1205525.
• Doğan, Y. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazılı kanıtların kullanımı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dosse, F. (2008). Ufalanmış tarih. (İ. Ergüden, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayıncılık.
• Dönmez, C. & Yeşilbursa, C. C. (2014). Ortaokul öğrencilerinin tarih algısı. GEFAD. 34(3),415-436.
• Durant, A. & Durant W. (2000). Tarihten alınacak dersler. (N. Muallimoğlu, Çev.). Avcıol Yayıncılık.
• Ferro, M. (2001). Histoire de France. Odile Jacob Publishing.
• Froude, J. A. (1867). Short studies on great subjects. Longmans, Green And Co. Publishing.
• Günal, H. (2018). Tarih öğretmen adaylarının tartışmalı ve hassas konuların öğretimine yönelik eğitim alma durumları. Turkish History Education Journal, 7(2), 414-442. https://doi.org/ 10.17497/tuhed.433429.
• Güvenç, B. (2007). Tarihi perspektifte kimlik sorunu özdeşimlerini belirleyen bazı etkenler. (A. Berktay, H. C. Tuncer Der.). Tarih Eğitimi ve Tarihteki “Öteki” Sorunu. (2. Baskı, s. 23-29) içinde. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Haaberli, P. (2005). Relating to history: An empirical typology. URL: http://www.heirnet.org/IJHLTR/journal9/papers/haeberli.pdf. 25 Temmuz 2008 tarihinde edinilmiştir.
• Habermas, J. (1998). Sosyal bilimlerin mantığı üzerine. (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Haldun, İ. (1997) Mukaddime, (c1). (Z. K. Ugan, Çev.) Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Hali, S. (2014). Tarih öğretimi ve ders kitapları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014 (3), 158-166.
• Herodotos, (2014). Tarih. (M. Ökmen Çev). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (1999). Tarih üzerine. (O. Akınhay, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• İggers, G. (2003). Yirminci yüzyılda tarih yazımı. (N. El Hüseyni, Çev.), Tarihin kötüye kullanımı. (s.1-17) içinde. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• İslamoğlu, H. (1997). Neden Avrupa tarihi? İletişim Yayınları.
• Josepf, S. (2003). Differential perceptions of teachers and students about the teaching and learning of history in secondary schools of Triniad And Tobacco. Andrews University School of Education. Degree Doctor Of Philosophy. Andrews University School of Education.
• Josepf, S. (2012). Differential perceptions of teachers and students about the teaching and learning of history at the upper secondary school level. Caribbean Teaching Scholar. (2)2, 79–91.
• Kara, İ. & Tokmak, A. (2023). Fransa Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Laiklik Açısından İncelenmesi. Journal of History School, 63, 664-687. https://doi.org/10.29228/Joh.68431
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri. (17. Baskı) Nobel Yayıncılık
• Kitson, A., Husbands, C. & Steward S. (2011). Teaching & Learning history 11-18. Understanding the past. McGraw-Hil Open University Press.
• Kohlmeier, J. (2005). The impact of having 9th graders ― do history. The History Teacher, 38(4). s.499-524.
• Legris, P. (2013). L’élaboration des programmes d’histoire depuis la Libération. Contribution à une sociologie historique du curriculum, Histoire@Politique. Politique, culture, société, (21), [en ligne, www.histoire-politique.fr]
• Lilletun, J. (2003). Okullarda tarihin rolü: bir Norveç perspektifi. İçinde N. El Hüseyni, Çev.), Tarihin Kötüye Kullanımı. (ss.112-117). Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Loubes, O. (2013). D’un roman national, l’autre. Lire l’histoire par la fin dans les programmes de 1923 et de 1938, Histoire@Politique. Politique, culture, société, (21), [en ligne, www.histoire-politique.fr]
• Merey, B. (2010). Yetişkinlerde özgüven duygusu ile anksiyete düzeyi arasındaki ilişkinin karşılaştırılması ve kültürlerarası bir yaklaşım. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi. İstanbul.
• Munslow, A. (2000). Tarihin yapısökümü. (A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Nordau, M. (2001). Tarih felsefesi. (L. Öztürk, Yay. Haz.). Ayışığı Yayınları.
• Ocak, G. & Selimoğlu, S. (2016) Tarih öğretiminde tarih dizilerinin kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri-Nitel bir analiz. (24),1 Kastamonu Eğitim Dergisi. 431-452.
• Ohn, J. D. (2012). Constructing the past: Assessment of elementary preservice teachers’ perception about history. The Social Studies. 104(1), 15-22. https://doi.org/ 10.1080/00377996.2011.644641.
• Özsüer, E. (2018). Türkokratia-Avrupa'da Türk İmajı. Kronik Kitap Yayıncılık.
• Öztaş, S., Anıl, N.K. & Kılıç, B. (2013). Tarihî film veya tarihî dizilerin tarihe ilgiyi artırmada etkisine ilişkin MYO öğrencilerinin görüşleri. Electronic Journal of Vocational Colleges- UMYOS Özel Sayı. ss 107-120.
• Parenti, A. (2004). Gizem olarak tarih. (A. Çakıroğlu, Çev.). Aykırı Yayıncılık.
• Phillips, I. (2009). Teaching sensitive and controversial history. In S. Aktekin, P. Harnett, M. Öztürk & D. Smart (Ed.). Teaching History and Social Studies for Multicultural Europe (s.117-127). Harf Eğitim Yayıncılık.
• Pingel, F. (2007). Tarihsel anılar ve çok etnisiteli bir bağlamda tarih ders kitapları: Bazı deneyimler. (A. Berktay, H. C. Tuncer, Der.). Tarih Eğitimi ve Tarihteki “Öteki” Sorunu (2. Baskı, s.134-140) içinde. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Renan, E. (1882). Qu'est-ce qu'une nation? URL: http://www.iheal.univ-paris3.fr/sites/www.iheal.univ-paris3.fr/files/Renan_-_Qu_est-ce_qu_une_Nation.pdf. 14.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ricoeur, P. (2004). Memory, history, forgetting. (K. Blamey & D. Pellauer, trans). University of Chicago press.
• Simmel, G. (2008). Tarih felsefesinin problemleri. (G. Aytaç, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
• Somay, B. (2010). Tarihin bilinçdışı popüler kültür üzerine denemeler. Metis Yayıncılık.
• Stam, R. & Shohat, E. (1994). Contested histories: Eurocentrism, multiculturalism and the media. İn multiculturalism: A critical reader, David Theo Goldberg (Eds.), Blackwell, pp. 296-324.
• Stam, R. & Shohat, E. (2014). Unthinking Eurocentrism multiculturalism and the media. (2nd Edition). Routledge Publishing.
• Stradling, R. (2003). 20. yy’da Avrupa tarihi nasıl öğretilmeli? (A. Ünal, Çev.). Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• T.T.T.C. (1931a). Tarih I: Tarihten evvelki zamanlar ve eski zamanlar. İstanbul Devlet Matbaası.
• T.T.T.C. (1931b). Tarih II: Ortazamanlar. İstanbul Devlet Matbaası.
• T.T.T.C. (1931c). Tarih III: Yeni ve yakın zamanlarda Osmanlı-Türk tarihi. İstanbul Devlet Matbaası.
• T.T.T.C. (1931d). Tarih IV: Türkiye Cumhuriyeti. İstanbul Devlet Matbaası.
• Thompson, P. (1999). Geçmişin sesi. (Ş. Layıkel, Çev.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tokmak, A. & Kara, İ. (2023). Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerinin yurtdışında yerleşik yaşayan vatandaşlarına yönelik uygulamalarının analizi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (2), 677-690. https://doi.org/10.33206/mjss.1251578.
• Topçu, E. (2020). Tarih ders kitaplarında Cumhuriyet romantizmi. Journal of History School, 47, 2261-2310.
• Turgut, T. & Kaymakcı, S. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Türk Dünyasına İlişkin Bilişsel Yapılarının İncelenmesi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 19 (1), 37-86.
• Uçar, Ş. (2002). İnsanın yeryüzü macerası. Gelenek Yayınları.
• Ulusoy, K. (2009). Lise öğrencilerinin tarih dersinin işlenişi ile ilgili düşünceleri (Ankara örneği). Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18)1.417–434.
• URL1:https://www.euroclio.eu/wp-content/uploads/2019/09/Multicultural-Europe-TR.-Chapter-8.pdf. 05.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL2: https://cabim.ulakbim.gov.tr/bibliyometrik-analiz/. 11.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL3:https://www.euroclio.eu/wp-content/uploads/2019/09/Multicultural-Europe-TR.-Chapter-8.pdf. 19.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL4:https://www.diplomatie.gouv.fr/en/french-foreign-policy/global-challenges/france-s-action-in-the-g7/. 14.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL5: https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar. 11.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL6:https://fr.statista.com/themes/2755/l-immigration-en-france/#dossier-chapter4. 10.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL7:https://fr.statista.com/statistiques/473082/repartition-population-france-selon-nationalite/. 22.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL8: https://www.iseworld.org/tr/blog/fransa-da-kultur-ve-yasam/. 01.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• URL9:https://www.aa.com.tr/tr/ayrimcilikhatti/ayrimcilik/eski-fransiz-somurgesi-afrika-ulkeleri-anlasmalarla-yurutulen-yeni-somurgecilige-baskaldiriyor/1815282. 29.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Valery, P. (1931). Regards sur le monde actuel. Librairie Stock Publishing.
• Vassaf, G. (2007). Tarihi yargılıyorum. İletişim Yayınları.
• Vella, Y. (2001). Yaratıcı tarih öğretimi. (B. Ata, Çev.). Milli Eğitim Dergisi, (150).
• Wallerstein, I. (2003). Sosyal bilimleri açın. (4. Basım). (Ş. Tekeli, Çev.). Metis Yayınları.
• White, H. (2008). Metatarih. (M. Küçük, Çev.). Dost Kitabevi.
• Wirth, L. (2003). Tarihi kötüye kullanma biçimleriyle yüzleşmek. (N. El Hüseyni, Çev.), Tarihin Kötüye Kullanımı içinde (s.18-58) Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Yalçınkaya, E. (2013). 8th Grade students’ metaphors for the concept of history. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 51. s.273-290.
• Yılmaz, K (2012). Tartışmalı ve tabu konuların incelenmesi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (9)18, 201-225.