Deneyap Atölye Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılık Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 1 - 17, 15.05.2024

Salman Çakır , Hakan Tüzün

https://doi.org/10.17679/inuefd.1133584

Öz

Ülkeler rekabet güçlerini arttırmak ve yeni neslin yeterliklerini uluslararası konjektüre uygun hale getirmek için eğitim programlarını ve uygulamalarını sürekli olarak yenilemektedirler. Özellikle üstün yetenekli olarak nitelendirilen bireylerin 21.yy yeterlikleri ile donatılması nitelikli insan gücü açısından önemli olacaktır. Yeni nesilden beklenen beceriler incelendiğinde bilimsel yaratıcılık becerilerinin diğer beceriler ile de ilişkili olduğu görülmektedir. Üstün yetenekli öğrencilerin eğitim aldıkları ortamlardan biri de deneyap atölyeleridir. Bu araştırmada üstün yetenekli olarak nitelendirilen ve deneyap atölyelerinde eğitim alan öğrencilerin bilimsel yaratıcılık becerileri araştırılmıştır. Bu çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yöntemi ile yürütülmüştür. Araştırmaya deneyap atölyelerinde öğrenim gören 21 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Veriler demografik bilgi anketi ve bilimsel yaratıcılık ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler analiz edilirken içerik analizine başvurulmuştur. Veriler ölçek değerlendirme normlarına göre temalaştırılmış ve puan karşılıkları oluşturulmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda deneyap atölyelerinde öğrenim gören öğrencilerin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca demografik bilgilerden anne baba eğitim durumuna göre Kruskal Wallis analizi yapılmıştır. Analiz sonuçları anne ve baba eğitim düzeyindeki artışın öğrencilerin yaratıcılığını arttırdığını göstermiştir. Elde edilen sonuçlar alan yazın araştırmaları ile karşılaştırılarak değerlendirilmiş ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deneyap, Bilimsel Yaratıcılık, Üstün Yetenekli

Kaynakça

• Akçay, R. (2003). Küreselleşme, Eğitimsel Yoksunluk ve Yetişkin Eğitimi. Milli Eğitim, Sayı:59, MEB Yayınları, Ankara.
• Akgündüz, D., Ertepınar, H., & Ger, A. M. Kaplan Sayı, A. & Türk, Z. (2015). STEM eğitimi çalıştay raporu Türkiye STEM eğitimi üzerine kapsamlı bir değerlendirme.
• Alkan, V., Şimşek, S., & Erbil, B. A. (2019). Karma yöntem deseni: Öyküleyici alanyazın incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 559-582.
• Bahadır, E., & Köse, E. (2021). STEM Eğitimlerinin Ortaokul Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılıklarına ve STEM Mesleklerine Olan İlgilerine Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 6(1), 12-30.
• Bassey, M. (1999). Case study research in educational settings. McGraw-Hill Education (UK).
• Beghetto, R. A., & Kaufman, J. C. (2009). Do we all have multicreative potential?. ZDM, 41(1), 39-44.
• Bildiren, A., & Kargın, T. (2019). Proje temelli yaklaşıma dayalı erken müdahale programının üstün yetenekli çocukların problem çözme becerisine etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(198).
• Canbal, M. S., Kerkez, B., Suna, H. E., Numanoğlu, K. V., & Özer, M. (2020). Mesleki ve teknik ortaöğretimde paradigma değişimi için yeni bir adım: Eğitim programlarının güncellenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 11(21), 1-26.
• Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21. yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2002). Research methods in education. routledge.
• Creswell, J. W., & Sözbilir, M. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W., & Tashakkori, A. (2007). Differing perspectives on mixed methods research.
• Çalık, T., & Sezgin, F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.
• Demirel, Ö. (2014), Eğitimde Program geliştirme; Kuramdan uygulamaya (21. Baskı), Ankara, Pagem Akademi.
• Deneyap, (2021), https://www.deneyapturkiye.org/Kurumsal-DENEYAP-TURKIYE-13.html, Erişim Tarihi: 19.10.2021.
• Deniş Çeliker, H. (2012). Fen ve teknoloji dersi" güneş sistemi ve ötesi: uzay bilmecesi" ünitesinde proje tabanlı öğrenme uygulamalarının öğrenci başarılarına, yaratıcı düşünmelerine, fen ve teknolojiye yönelik tutumlarına etkisi (Doctoral dissertation, DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Deniş, H., & Balım, A. G. (2012). Bilimsel yaratıcılık ölçeğinin Türkçeye uyarlama süreci ve değerlendirme ölçütleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 1-21.
• Denzin, N. K. (1996). The facts and fictions of qualitative inquiry. Qualitative Inquiry, 2(2), 230-241.
• Eripek, S. (2005). Özel Eğitim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Gagne, F. (1991). Toward a differentiated model of giftedness and talent. Handbook of gifted education, 65-80.
• Hacıoğlu, Y., & Türk, T., (2018). Üstün yetenekli öğrenciler kendilerini ne kadar yaratıcı buluyor?. Milli eğitim dergisi, 47(özel sayı 1), 365-384.
• Hamlı, D., Hamlı, S., & Taneri, P. O., (2020) Temel Eğitimde 21. Yüzyıl Becerilerinin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine. Current Debates on Social Sciences 4, 94.
• Hu, W., & Adey, P. (2002). A scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
• Kadayıfçı, H. (2008). Yaratıcı düşünmeye dayalı öğretim modelinin öğrencilerin maddelerin ayrılması ile ilgili kavramları anlamalarına ve bilimsel yaratıcılıklarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları dergisi, 1(1), 62-80.
• Kılıç, B., & Tezel, Ö. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Turkish Science Education, 9(4), 84-101.
• Kılıç, B., & Tezel, Ö. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Turkish Science Education, 9(4), 84-101.
• Kıyasoğlu, E. ve Çeviker Ay, Ş. (2020). Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyıl öğrenen ve öğreten becerilerini kullanma düzeylerine ilişkin görüşleri nelerdir? e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7, 240-261. doi:10.30900/kafkasegt.689976
• Kim, K. H. (2008). Underachievement and creativity: Are gifted underachievers highly creative?. Creativity Research Journal, 20(2), 234-242.
• Koçak, S., (2021). Bilim ve sanat merkezleri (bilsem) ve üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri. Türkay 5(49), 41-44.
• Lacey, T. A., & Wright, B. (2009). Occupational employment projections to 2018. Monthly Labor Review, 82-123.
• Lin, C., Hu, W., Adey, P., & Shen, J. (2003). The influence of CASE on scientific creativity. Research in Science Education, 33(2), 143-162.
• Meb, (2018), 15.05.2018 Tarihli STEM Kulüpleri konulu yazısı, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• Meb, (2019). https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf, Erişim Tarihi:19.10.2021.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). PISA 2018 Türkiye ön raporu. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi:10. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/03105347_PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf, Erişim Tarihi:28.10.2021.
• Ozer, M., & Perc, M. (2020). Dreams and realities of school tracking and vocational education. Palgrave Communications, 6(1), 1-7.
• Park, M. (2005, September). Building human resource highways through vocational training. In International conference on vocational content in mass higher education, 8-10.
• Parlak, B. (2017). Dijital çağda eğitim: Olanaklar ve uygulamalar üzerine bir analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor 15 Özel Sayısı), 1741-1759.
• Parlak, B. (2019). Bir kamu hizmeti ve politikası alanı olarak eğitimde teknolojik gelişimin izlerini sürmek ve dijital eğitim. Tesam Akademi, 6(1), 77-95.
• Patikam, (2021), http://www.patikam.com/?page=standartlar-p21-21yuzyil-becerileri-ortakligi-partnership-for-21-century-skills, Erişim Tarihi: 29.10.2021.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publications, inc.
• Reis, S. M., & McCoach, D. B. (2000). The underachievement of gifted students: What do we know and where do we go?. Gifted child quarterly, 44(3), 152-170.
• Tannenbaum, A. J. (1983). Gifted children: Psychological and educational perspectives. Macmillan Publishing Company.
• Temelli, D., Şahin, Ç. & Kartal, O. Y. (2020). Teachers' opinions on the effectiveness of digital technology in the realization of cognitive objectives. İlköğretim Online. 2448-2466. 10.17051/ilkonline.2020.764513.
• Ünal, F. & Ünal, (2010). Türkiye’de ortaöğretim programlarının gelişimi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 110-125.
• Ünder, H. (2010). Yapılandırmacılığın epistemolojik savlarının Türkiye’de ilköğretim fen ve teknoloji dersi programlarında görünümleri. Eğitim ve Bilim, 35(158), 199-214.
• Vygotsky, L. S. (1978). Socio-cultural theory. Mind in society, 6, 52-58.
• Wallas, G. (1926). The Art of Thought, London: J. UK: Jonathan Cape.
• Yalman, F. E., & Çepni, S. (2021). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Bilimsel Yaratıcılık ve Bilimsel Problem Çözme ile İlgili Öz Değerlendirmeleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 852-881.