Pozitif Psikoloji Temelli Mesleki Grup Rehberliği Çalışmasının Ortaokul Öğrencilerinin Meslek Kararı Verme Yetkinliklerine Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 971 - 994, 02.09.2025

Şeyma Güldal , Gülçin Taşkin

https://doi.org/10.17679/inuefd.1581592

Öz

Bu araştırmanın amacı pozitif psikoloji temelli mesleki grup rehberliği çalışmasının ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin mesleki karar verme yetkinliklerine etkisinin incelenmesidir. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma, İstanbul ili Üsküdar ilçesinde bir ortaokulda öğrenim gören öğrencilerle yürütülmüştür. Araştırmanın deney grubuna 2022-2023 eğitim öğretim yılında Üsküdar’da bir devlet ortaokulunda 7.sınıfta öğrenim gören ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan 12 öğrenci katılmıştır. Kontrol grubu da aynı okuldan rastgele seçilen 12 tane 7.sınıf öğrencisinden oluşturulmuştur. Veri toplama aracı olarak “Meslek Kararı Verme Yetkinlik Ölçeği (MKVYÖ)” kullanılmıştır. Deney grubuna yaklaşık 40 dakika süren sekiz oturumluk grup çalışması uygulanmış, kontrol grubundaki öğrenciler ise rutin sınıf rehberliği etkinliklerine katılmıştır. Deney grubunun öntest-sontest puanlarındaki farklılaşma Wilcoxon Uyumlu Çiftler İşaretli Sıralar Testi ile yapılmıştır. Deney ve kontrol grubunun sontest puanlarının anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için ise Mann Whitney-U testi yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre deney grubunun sontest meslek kararı verme yetkinlik puanı kontrol grubuna kıyasla anlamlı düzeyde artmıştır. Bulgular pozitif psikoloji temelli mesleki grup rehberliği çalışmasının ortaokul öğrencilerinin meslek kararı verme yetkinliklerini artırmada etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki grup rehberliği , meslek kararı verme öz-yeterliği , pozitif psikoloji.

The Effect of Positive Psychology Based Vocational Group Guidance Study on the Career Decision Making Competencies of Secondary School Students

Öz

This study aims to examine the effect of positive psychology-based vocational group guidance program on career decision making efficacy of 7th grade students. Experimental design with pretest-posttest control group was used in the research. The study was carried out with students studying in a middle school in Üsküdar, Istanbul. 12 students who were studying in the 7th grade of a public middle school in Üsküdar in the 2022-2023 academic year and volunteered to participate in the study participated in the experimental group of the research. The control group consisted of 12 students randomly selected from the same school. “Career Decision Making Self Efficacy Scale (CDMSES)” was used as a data collection tool. Eight sessions of group work lasting approximately 40 minutes were applied to the experimental group, while the students in the control group participated in routine classroom guidance activities. Wilcoxon test was used to analyze the difference between pretest and posttest scores of the experimental group. The Mann Whitney-U test was used to determine the signifıcance of difference between experimental and control groups' pretest and posttest scores. According to the findings of the study, the posttest score of career decision making self efficacy of the experimental group increased significantly compared to the control group. Findings show that positive psychology-based vocational group guidance work is effective in increasing middle school students' career decision making efficacy.

Anahtar Kelimeler

Vocational group guidance , career decision making self-efficacy , positive psychology.

Kaynakça

• Aşçıoğlu Önal, A., & Yeşilyaprak, B. (2020). Pozitif Psikolojiye Dayalı Kariyer Danışmanlığı Grup Uygulamasının Etkililiğinin İncelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(28), 879-908. https://doi.org/10.26466/opus.666871
• Aulthouse, M., Kolbert, J. B., Bundick, M. J. & Crothers, L. M. (2017). Positive psychology and career development. Journal of School Counseling, 15(15), 1-38.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191.
• Bozgeyikli, H. (2004). Meslek kararı verme yetkinlik ölçeğinin geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 221-234.
• Bozgeyikli, H. (2008). Mesleki grup rehberliğinin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin meslek kararı verme yetkinlik düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 36-58.
• Bozgeyikli, H., Bacanlı, F. & Doğan, H. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin mesleki karar verme yetkinliklerinin yordayıcılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 125-136.
• Brown, N. W. (1998). Psychoeducational groups. Taylor-Francis.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2015). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem.
• Carey, J. C., Dimmitt, C., Hatch, T. A., Lapan, R. T. & Whiston, S. C. (2008). Report of the national panel for evidence-based school counseling: Outcome research coding protocol and evaluation of student success skills and second step. Professional School Counseling, 11(3), 197-206. https://doi.org/10.1177/2156759X080110030
• Çoban, A. (2005). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin yordayıcı bazı değişkenlere göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 39-54.
• Dik, B. J., Duffy, R. D., Allan, B. A., O’Donnell, M. B., Shim, Y., & Steger, M. F. (2015). Purpose and meaning in career development applications. The Counseling Psychologist, 43(4), 558-585. https://doi.org/10.1177/0011000014546872
• Ergin, D. A., & Akfırat, N. (2013). Eğitsel/mesleki hedef belirleme sürecinde yaratıcı drama ve grupla danışmanın etkililiğinin incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(15), 48-70.
• Gati, I., & Levin, N. (2014). Counseling for career decision‐making difficulties: Measures and methods. The Career Development Quarterly, 62(2), 98-113.
• Ginzberg, E., Ginsburg, S., Axelrad, S. & Herma, J.L. (1951). Occupational choice: An approach to a general theory. Columbia University Press.
• Gottfredson, L. S. (2002). Gottfredson’s theory of circumscription, compromise, and self-creation. D. Brown (Ed.). In Career choice and development. The Jossey-Bass.
• Jennings, S. (2010). Creative drama in groupwork. Routledge.
• Karataş, Z., & Yavuzer, Y. (2009). Yaratıcı drama temelli mesleki grup rehberliğinin lise öğrencilerinin mesleki olgunluk puanlarına etkisi. Journal of Educational Sciences & Practices, 8(15), 83-98.
• Kasperzack, D., Ernst, A. L., & Pinquart, M. (2014). Ambivalence during and after career decision making of high school graduates. Journal of Career Assessment, 22(2), 248–260. https://doi.org/10.1177/1069072713493765
• Kuzgun, Y. (2004). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Nobel. Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete (31213, 14 Ağustos 2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200814-2.htm
• Öksüz, Y., & Karalar, M. (2020). Ortaokul öğrencilerinin meslek kararı verme yetkinliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 158-174.
• Özgüven, İ. E. (2000). Çağdaş Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Sistem Ofset.
• Panc, I. R. (2015). Positive psychology interventions – evidence-based resources for students’ career development. Journal of Educational Sciences & Psychology, 5(2), 51-61.
• Pambudi, A. T., Mulawarman, M., & Japar, M. (2018). Psychoeducational group with modelling technique to improve career adaptability through career decision self-efficacy. Jurnal Bimbingan Konseling, 8(1), 20-31.
• Peng, H. (2015). Infusing positive psychology with spirituality in a strength-based group career counseling to evaluate college students' state anxiety. International Journal of Psychological Studies, 7(1), 75-84. https://doi.org/10.5539/ijps.v7n1p75
• Robertson, P. J. (2018). Positive psychology and career development. British journal of guidance & counselling, 46(2), 241-254.
• Schellenberg, C., Steinebach, C., & Krauss, A. (2022). Empower Peers 4 Careers: Positive Peer Culture to Prepare Adolescents’ Career Choices. Frontiers in Psychology, 13, 806103.
• Sevim, F. (2016). 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin meslek kararı verme davranışlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. [Master thesis, Gaziantep University].
• Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American psychologist, 60(5), 410.
• Super, D. E. (1953). A theory of vocational development. American Psychologist, 8, 185-190.
• Super, D. E. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16(3), 282-298.
• Taylor, K. M., & Betz, N. E. (1983). Applications of self-efficacy theory to the understanding and treatment of career indecision. Journal of Vocational Behavior, 22(1), 63–81. https://doi.org/10.1016/0001-8791(83)90006-4
• Ulas-Kilic, O., Peila-Shuster, J. J., Demirtas-Zorbaz, S. & Kizildag, S. (2020). Career decision-making self-efficacy of young adolescent students in Turkey. International Journal of School & Educational Psychology, 8(sup1), 38-48. https://doi.org/10.1080/21683603.2018.1552220
• Yeşilyaprak, B. (2013). 21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Nobel.
• Yeşilyaprak, B. (2019). Türkiye’de mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı hizmetleri: güncel durum ve öngörüler. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 73-102.