Receptum Nautarum

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 1, 275 - 294, 13.07.2016

Kadir Gürten

Öz

Roma Devleti'nde, deniz ticareti son derece büyük önem arz etmiş, bu nedenle, hukuk metinlerinde, deniz taşımacılığına ilişkin hükümlere oldukça geniş bir şekilde yer verilmiştir. Gemi işletenlerin sorumluluğunun esas dayanağını locatio conductio operis (istisna sözleşmesi) oluşturmaktadır. Ne var ki, bu sözleşmeden kaynaklanan sorumluluk ile preator'lar tarafından tanınan bazı diğer dava haklarının yetersiz kalması üzerine, yolcuların ya da iş sahiplerinin bu kişilere güveninin sağlanması ve böylece gemi işletenlerin de yolcuları kendilerine çekebilmesi için, yine praetor tarafından receptum adı verilen bir garanti sözleşmesi tanınmıştır. Başlangıçta, gemi işletenin sorumluluğu için receptum'un yapılmasına yönelik ifade olan "salvum fore recipere (malların güvende olacağını üstlenmek)"nin varlığı aranmış olup, Iustinianus Dönemi'nde, bu şart ortadan kalmış, gemi işletenin sorumluluğu kanundan kaynaklanır hale gelmiştir

Anahtar Kelimeler

receptum, nauta, deniz hukuku, pacta praetoria, sorumluluk, gemi işletenin sorumluluğu

Receptum Nautarum

Öz

Maritime commerce has a great importance in Rome, therefore, in legal texts, provisions regarding carriage by sea were given large publicity. The sea carriers' responsibility was based on locatio conductio operis mainly. However, since the responsibility arising from this contract and some other rights to suit were inadequate, a guarantee contract was brought by, again, the praetor, in order to make the passengers or locators trust in them and thus let the sea carriers have the passengers. Initially, the phrase "salvum fore recipere", which is used for receptum, was required for the sea carrier to be responsible. In the time of Justinian, however, this requirement did not existed and the responsibility of the sea carrier had its source in the law

Anahtar Kelimeler

receptum, nauta, sea law, pacta praetoria, liability, liability of the sea carriers’

Kaynakça

• ANDERSON, H. Edwin III: "Risk, Shipping And Roman Law", Tulane Maritime Law Journal, Sa. 34, 2009
• AYİTER, Kudret: "Receptum Nautarum'un Klasik Hukuktan Sonraki Tekamülü ve Grenfell II. 108 Papyrus'u", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, Sa. 3-4, Ankara 1955
• ERDOĞMUŞ, Belgin:Roma Borçlar Hukuku Dersleri, İstanbul, 2012 KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan: Iustinianus Zamanına Kadar Roma'da İş İlişkileri, Ankara, 1976
• KASER, Max: Roman Private Law, Being the Translation of Römisches Privatrecht (Çev. DANNENBRING, Rolf), Durban Butterworths, 1965.
• KOSCHAKER, Paul/AYİTER, Kudret: Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukun Ana Hatları, Ankara, 1977
• KÜÇÜK, Eşref: Roma Hukuku'nda Exercitor Navis'in Donatanın Actio Exercitoria'dan Doğan Sorumluluğu, Ankara, 2007.
• LOBINGIER, Sumner Charles:"The Maritime Law of Rome (Magisterial Address Before The Riccobono Institute of Roman Law at Washington, May 15, 1934)", Juridical Review, Sa. 47, 1935.
• RADO, Türkan: Roma Hukuku Dersleri, Borçlar Hukuku, İstanbul, 1982.
• SCHULZ, Fritz: Classical Roman Law, Oxford, 1951. SMITH, William: A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, Boston, 1870.
• SOMER, Pervin:Roma Hukukunda İstisna Akdi (Locatio Conductio Operis), İstanbul, 2008. SÖĞÜTLÜ ERİŞGİN, Özlem: Roma Hukuku'nda Haksız Fiil Benzerleri (Quasi Delicta), Ankara, 2002.
• TAHİROĞLU, Bülent: Roma Borçlar Hukuku, İstanbul, 2012.
• THOMAS, J.A.C.: "Carriage by Sea", (1960) 7 RIDA, s. 497.
• UMUR, Ziya:Roma Hukuku Lügatı, İstanbul, 1983.
• ZİLELİOĞLU, Hilal: Roma Hukukunda Gözetim (Custodia) Sorumluluğu, (Custodia), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1985.
• ZİLELİOĞLU, Hilal: "Roma Hukukundaki Sorumluluk Ölçütlerine Genel Bir Bakış", (Sorumluluk), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 39, Sa. 1-4, 1982 – 1987.
• ZIMMERMANN, Reinhard: The Law of Obligations, Roman Foundations of the Civilian Tradition, Oxford New York, 1996.