Taşıma İşleri Komisyoncusunun Taşıma İşini Üzerine Alınması ve Bunun Hukuki Sonuçları

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 2, 181 - 204, 13.07.2016

Umut Akdeniz

Öz

Türk Ticaret Kanunu’nun 917 ilâ 930. maddelerinde hüküm altına alınmış olan ve kural olarak eşyanın taşıtılmasını üstlenen taşıma işleri komisyoncusu için aynı kanunun 926. maddesinde taşıma işini üzerine alma hakkı öngörülmüştür. Taşıma işleri komisyoncusunun taşıma işini üzerine gereçekleştirilmesine nazaran hızlı ve az maliyetli olabilmesi bakımından eşyasını taşıtmak isteyen kişiye de avantaj sağlar. Normal bir durumda taşıma işleri komisyoncusu eşyanın taşıtılması borcunu taşıyıcı ile sözleşme akdederek ve eşyayı bu kişinin taşımasını temin ederek yerine getirir. Taşıma işleri komisyoncusunun, sayılan bu yükümlülüğü gereği gibi yerine getirmesi sözleşmenin ifası anlamına gelir. Bu nedenle, kural olarak, taşıma işleri komisyoncusu, taşıyıcının fiillerinden sorumlu tutulamaz. Ancak, taşıma işini üzerine alan taşıma işleri komisyoncusu taşımadan doğan haklar ve yükümlülükler bakımından taşıyıcı veya taşıyan sayılır. Söz konusu hâlde, taşıma işleri komisyoncusu, taşımanın yerine getirilmesinden de sorumlu olduğundan, komisyoncunun taşımaya ilişkin olarak sorumluluğu TTK’nın 928. maddesine göre değil, taşıyıcının tabi olduğu hükümlere göre belirlenir. Bir edimin taşımaya ilişkin olup olmadığı, o edimin, taşımacılık faaliyetinin özünden sayılan bir faaliyet olup olmadığına göre belirlenir. Bu hususta, taşımayla doğrudan bağlantılı olarak yerine getirilmesi gereken tüm faaliyetler taşıma hukukuna tâbi olur. Komisyoncunun, taşıma işini üzerine aldığı bir durumda kendi faaliyeti için isteyeceği ücretin yanı sıra olağan taşıma ücretini de isteme hakkı vardır.Bu çalışmada taşıma işleri komisyoncusunun taşıma işini üzerine alması ve bunun hüküm ve sonuçları incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Taşıma işleri komisyoncusu, taşıma işini üstlenme, taşıyıcı, taşımaya ilişkin faaliyet

Freight Forwarder's Undertaking the Transportation and its Legal Consequences

Öz

The freight forwarder who as a rule undertakes to get the goods transported is regulated by the articles from 917 to 930 of the Turkish Code of Commerce and article 926 of the said Code entitles the freight forwarder the right to undertake the transportation. Freight forwarder's undertaking the transportation brings additional advantages to the shipper as the transportation can be handled faster and with a decreased cost when compared to a transportation undertaken by an ordinary contract carrier. Under normal circumstances the freight forwarder fulfills the obligations for getting the goods transported by getting into a contract with a contract carrier and arranging the transportation to be made by this person. Freight forwarder's fulfillment of this obligation as required also means the completion of the contract by the freight forwarder. As a result of this, as a rule the freight forwarder may not be held liable for the actions of the contract carrier. On the other hand, the freight forwarder who undertakes the transportation would be considered as contract carrier or the transporter in relation with the rights and obligations arising from the transportation. In this situation, as the freight forwarder is responsible for the completion of the transportation his liability shall be determined not according to the article 928 of the Turkish Code of Commerce but according to the provisions on contract carrier. Determination of whether a performance is related to transportation or not shall be made according to whether such performance is an action which is considered as an essence of the transportation activity. In this situation all activities which must be fulfilled in direct relation with transportation would be subject to transportation law. In relations where the freight forwarder undertakes the transportation he becomes entitled to demand the usual transportation fees in addition to the fee he would be demanding for his own activities. In this study the subject of freight forwarder's undertaking the transportation and its effects and consequences are reviewed

Anahtar Kelimeler

Freight forwarder, undertaking the transportation, contract carrier, activity related to transportation

Kaynakça

• Arkan, Sabih; Ticarî İşletme Hukuku, 15. Baskı, Ankara, 2011 (Kısaltma: Ticarî İşletme)
• Arkan, Sabih; Karada Yapılan Eşya Taşımalarında Taşıyıcının Sorumluluğu, Ankara, 1982 (Kısaltma: Sorumluluk)
• Arkan, Sabih; “Taşıma İşleri Komisyoncusunun Borçlarını ve Sorumluluğunu Düzenleyen Hükümler”, AÜHFD, Yıl 1980, C. 37, S. 1-4 (Kısaltma: Borçlar ve Sorumluluk)
• Baumbach, Adolf; Hopt, Klaus; Merkt, Hanno; Handelsgesetzbuch, 34. Auflage, München, 2010
• Becker, Herman; İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, Çeşitli Sözleşme İlişkileri, Bern, 1934, Çev. Suat Dura
• Bock, Christian; Die Haftung des Spediteurs bei Straβehgütertransporten, Baden-Baden 2005
• Bydlinski, Peter; Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch (Schmidt, Karsten; Herber, Rolf; Czerwenka, Beate v.d.), München, 2009
• Fremuth; Fritz; Thume, Karl-Heinz; Kommentar zum Transportrecht, Paragraphen 407- 475 h HGB, WA und ADSp., Heidelberg, 2000
• Gass, Wolfram (Boujong, K; Ebenroth, C.T.; Joost, D.); Handelsgesetzbuch, Band 2, § 343-475 h, Transportrecht Bank-und Börsenrecht, München, 2001
• Gautschı, Georg; Berner Kommentar zum Schweizerischen Zivilrecht, Das Obligationenrecht, 2. Abteilung, Die Einzelnen Vertragverhaltnisse, 6.Teilband, Besondere Auftrags-und Geschäftsführungsverhältnisse sowie Hinterlegung, Bern, 1962
• Joachım, Willi; v.d., Heymann- Handelsgesetzbuch (ohne Seerecht), Cilt 4, §§ 343-475h, 2005
• Jungfleısch, Horst; Der Selbsteintritt des Spediteurs, Frankfurt am Main; Bern; New York ; Nancy, 1984
• Helm, Johann Georg; Speditionsrecht, 2. völlig neu bearbeitete Auflage, Berlin, 1986
• Koller, Ingo; Transportrecht, Kommentar zu Spedition, Gütertransport und Lagergeschäft, München, 2007
• Krien, Erich; Andresen, Bernd; Valder, Hubert; Speditions-, Fracht- und Lagerrecht, Berlin, 2000
• Montanaro, Giovanna; Die Haftung des Spediteurs für Schäden an Gütern, Unter besonderer Berücksichtigung des Lufttransportes und der Allgemeinen Bedingungen des Schweizerischen Spediteurverbandes (AB SSV), Zürich, 2001
• Oser, Hugo; Schönenberger, W.; Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, V. Band: Das Obligationenrecht, 3. Teil: Art. 419-529, Zürich 1945
• Ruß, Werner (Glanegger, P.; Kırnberger, C.;Kusterer, S.; Selder, J.; Stuhlfelner, U.); Heidelberger Kommentar zum Handelsgesetzbuch, Handelsrecht Bilanzrecht Steuerrecht, Heidelberg, 2007
• Seçer, Öz; Alım Satım Komisyonculuğu Sözleşmesi, İstanbul, 2013
• Yavuz, Cevdet; Türk-İsviçre ve Fransız Medeni Hukuklarında Dolaylı Temsil, İstanbul, 1983
• Von Tuhr, Andreas; Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, C:1-2, Ankara, 1983, Çev. Cevat Edege