ARTIK DEĞERE (TMK MD.237 F.2) VE ORTAKLIK MALLARINA (TMK MD.276 F.3) KATILMA ANLAŞMALARIYLA SAKLI PAY KURALLARININ BERTARAF EDİLMESİ: BİR MEDENİ HUKUK ANOMALİSİ

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 105 - 132, 30.06.2018

Tuba Birinci Uzun

https://doi.org/10.21492/inuhfd.388339

Cited By: 2

Öz

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda edinilmiş mallara katılma rejimi, yasal mal rejimi olarak benimsenmiştir. Edinilmiş mallara katılma rejiminde, eşlerden her biri veya evlilik birliğinin ölümle sona ermesi halinde mirasçıları, artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar. Artık değere katılma anlaşmalarıyla başka bir oranın belirlenmesi mümkündür. TMK md.237 f.2 hükmünde, “Bu tür anlaşmalar, eşlerin ortak olmayan çocuklarının ve onların altsoylarının saklı paylarını zedeleyemez” denmektedir. Benzer bir düzenleme, seçimlik mal rejimlerinden mal ortaklığı bakımından da söz konusudur. TMK md.276 hükmünde “Eşlerden birinin ölümü veya diğer bir mal rejiminin kabulü sebebiyle mal ortaklığının sona ermesi hâlinde, her eşe veya mirasçılarına ortaklık mallarının yarısı verilir. Mal rejimi sözleşmesiyle başka bir paylaşma oranı kararlaştırılabilir. Bu tür anlaşmalar altsoyun saklı paylarını zedeleyemez” denmektedir. Artık değere ve ortaklık mallarına katılma anlaşmalarına ilişkin bu düzenlemeler (TMK md.237 f.2 ve md.276 f.3), Türk Medeni Kanunu’nda benimsenen miras hukuku sistemiyle uyumlu değildir. Ayrıca bu düzenlemeler, kanun koyucunun amacını aşan sonuçların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

mal ortaklığı rejimi, saklı paylı mirasçılık, mirasta denkleştirme, Edinilmiş mallara katılma rejimi, ölüme bağlı tasarruf

ELIMINATING STATUTORY INDEFEASIBLE ENTITLEMENTS MAKING MARITAL AGREEMENTS ON PARTICIPATION IN THE SURPLUS (TCC ART.237 PARAG.2) AND COMMON PROPERTY (TCC ART.276 PARAG.3): A CIVIL LAW ANOMALY

Öz

According to Turkish Civil Code (TCC) (Law No.4721), the regime of participation in acquired property is the statutory marital property regime. In this property regime, each spouse or his or her heirs is or are entitled to one-half of the surplus of the other spouse. A different participation in the surplus may be agreed by marital agreement. In the article 237 paragraph 2 of TCC, it is stated that “Such agreements must not adversely affect the statutory inheritance entitlements of children who are not the common issue of the spouses or those of the issue of such children”. In the regime of community of property which is an optional marital property regime, there is a similar provision. In the article 276 of TCC, it is stated that “If the community of property regime is dissolved by the death of a spouse or the implementation of a different marital property regime, each party or his or her heirs is entitled to one-half of the common property. A different method of division may be agreed by marital agreement. Such agreements must not adversely affect the statutory inheritance entitlements of the spouse’s issue”. These provisions (TCC art. 237 parag. 2 and art.276 parag.3) do not comply with the system founded by inheritance law regulated in TCC. Besides these provisions emerge some consequences which go beyond the purpose of the legislature.

Anahtar Kelimeler

the regime of community of property, statutory indefeasible entitlements, hotchpot duty of the heirs, The regime of participation in acquired property, testamentary disposition.

Kaynakça

• KARACA, Beytul Fatih: Cezalandırma Amacıyla Mirasçılıktan Çıkarma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• ARIDEMİR, Arzu Genç: Mirasın Açılmasından Sonra Yapılan Miras Payının Devri Sözleşmesi, 1. Bası, On İki Levha, İstanbul 2012.
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Aile Hukuku, 1. Bası, Turhan, Ankara 2015.
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 2. Bası, Turhan, Ankara 2002.
• AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya: Aile Hukuku, 18. Bası, Beta, İstanbul 2016.
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Katkı-Katılma Alacağı, 4. Bası, Turhan, Ankara 2014. (2014a)
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Medeni Kanun’umuzun Aile-Miras-Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, 3. Bası, Turhan, Ankara 2014. (2014b)
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Miras Hukuku, 5. Bası, Turhan, Ankara 2013. (2013)
• KIRMIZI, Mustafa: Açıklamalı-İçtihatlı Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Aile Konutu, 3. Bası, Ankara 2014.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Miras Hukuku, 3. Bası, Filiz, İstanbul 1987.
• DURAL, Mustafa / ÖZ, Turgut: Türk Özel Hukuku, Cilt: IV: Miras Hukuku, 7. Bası, Filiz, İstanbul 2013.
• KOYUNCU, Ferhat: Sözlü Vasiyetname, 1. Bası, Seçkin, Ankara 2014.
• KÖSEOĞLU, Bilal / KOCAAĞA, Köksal: Aile Hukuku ve Uygulaması, 2. Bası, Ekin, Bursa 2011.
• ATEŞ, Turan: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 3. Bası, Bilge, Ankara 2013.
• ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, 6. Bası, Turhan, Ankara 2015. (2015)
• ÖZTAN, Bilge: Miras Hukuku, 6. Bası, Turhan, Ankara 2014. (2014)
• ÖZUĞUR, Ali İhsan: “Miras Hakkından Iskat”, Ankara Barosu Dergisi, S.3, 1996, ss.346-353. (1996)
• AKİPEK, Jale G./ AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ KARAMAN, Derya: Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 11. Bası, Beta, İstanbul 2014.
• ÖZUĞUR, Ali İhsan: Mal Rejimleri, 1. Bası, Seçkin, Ankara 2004. (2004)
• SANBERK, Mustafa Turgut: Resmi Vasiyetname, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002.
• SAPANOĞLU, Süleyman: Miras Paylaşma ve Miras Payının Devri Sözleşmeleri, 1. Bası, Yetkin, Ankara 2011.
• ACAR, Faruk: Aile Hukukumuzda Aile Konutu, Mal Rejimleri, Eşin Yasal Miras Payı, 5. Bası, Seçkin, Ankara 2016.
• SARI, Suat: Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 1. Bası, Beşir Kitabevi, İstanbul 2007. (2007)
• SARI, Suat: Uygulamalı Miras Hukuku, 3. Bası, Filiz, İstanbul 2016. (2016)
• SEROZAN, Rona / ENGİN, Baki İlkay: Miras Hukuku, 4. Bası, Seçkin, Ankara 2014.
• AYAN, Mehmet: Miras Hukuku, 9. Bası, Seçkin, Ankara 2016.
• SERT, Selin: “Mirasçılıktan Çıkarmanın Nafaka Yükümlülüğüne Etkisi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.5, S.16, 2014, ss.229-243.
• SEZEN, Cehdi Cihan: Türk Hukukunda Mirastan Çıkarma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• ŞENOCAK, Zarife: “Cezai Iskat ve Cezai Iskatın Hükümleri”, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1998, ss.421-429. (1998) ŞENOCAK, Zarife: “Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Artık Değere Katılma İle İlgili Mal Rejimi Sözleşmeleri ve Tenkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.58, S.2, 2009, ss.377-411. (2009)
• ŞIPKA, Şükran / KAPLAN, Hasan Ali: “4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre Eşlerin Artık Değere Katılma ve Paylaşma Oranı ile İlgili Olarak Yapacakları Mal Rejimi Sözleşmelerinin Altsoya Etkisi”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara 2004, ss.263-274.
• AKKANAT, Halil: “Yasal Mal Rejimi Değişikliğine Eleştirel Bir Yaklaşım”, Hukuki Perspektifler Dergisi, S.1, 2004, s.54-57. (Mal Rejimi)
• ŞIPKA, Şükran: Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar, 3. Bası, On İki Levha, İstanbul 2013.
• DURAL, Mustafa/ SARI, Suat: Türk Özel Hukuku, Cilt: I: Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, 7. Bası, Filiz, İstanbul 2012.
• TURAN BAŞARA, Gamze: Miras Hukukunda Denkleştirme, 1. Bası, Turhan, Ankara 2013.
• TURAN, Gamze: Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü, 1. Bası, Turhan, Ankara 2009.
• TURANBOY, Kürşat Nuri: Mirasbırakanın Denkleştirme ve Tenkise Bağlı Sağlararası Hukuki İşlemleri, 1. Bası, Yetkin, Ankara, 2010.
• UZUN, Neşe: Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Diğer Mal Rejimleriyle Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
• BAYDAR, Utku: Türk Medeni Kanununa Göre Mirasçılıktan Çıkarma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.
• YAĞCI, Kürşad: Cezai Mirasçılıktan Çıkarma, 1. Bası, On İki Levha, İstanbul 2013.
• YAĞCIOĞLU, Ali Haydar: Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerin Yasal Alım Hakkı, 1. Bası, Güncel Hukuk, İzmir, 2007.
• YAZGAN, Selda: Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mal Paylaşımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• YILDIRIM, Abdülkerim: Türk Aile Hukuku, 1. Bası, Savaş, Ankara 2014.
• ZEYTİN, Zafer: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 3. Bası, Seçkin, Ankara 2017.
• ENGİN, Baki İlkay: Mirastan Yoksunluk, 1. Bası, Beşir, İstanbul 2010.
• AKKANAT, Halil: Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, 1. Bası, Filiz, İstanbul 2004. (Özel Hukuk)
• ALBAŞ, Hakan: “Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Hükümlerine İlişkin Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Ünal Narmalıoğlu’na Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.9, S.Özel, 2007, ss.535-552.
• ANTALYA, Gökhan / SAĞLAM, İpek: Miras Hukuku 3. Bası, Legal, İstanbul 2015.
• ANTALYA, Gökhan: Mirastan Feragat Sözleşmesi, 1. Bası, Alkım, İstanbul 1999.
• ARBEK, Ömer: Miras Hukukunda Ölüme Bağlı İşlemlerde İrade Serbestisi Sınırları ve Müeyyidesi, 1. Bası, Yetkin, Ankara 2013.
• BAYGIN, Cem: Türk Miras Hukukunda Alacaklıların Korunması, 1. Bası, Seçkin, Ankara 2005.
• ÇAĞA, Tahir: Türk-İsviçre Hukukuna Göre Mahfuz Hisseli Mirasçıların Hukuki Vaziyeti, 1. Bası, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1950.
• ÇAKIN, Nur: “Türk Hukukunda Mirastan Iskat ile İlgili Problemler”, Ankara Barosu Dergisi, S.3, 1974, ss.523-536.
• ÇUBUKGİL, Rıza: “Medeni Kanunumuzda Mirastan Adi Iskatın Hüküm ve Neticeleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.8, S.3-4, 1951, ss.595-609. (1951)
• ÇUBUKGİL, Rıza: “Mirastan Adi Iskatın Hukuki Mahiyeti ve Sebepleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.7, S.3-4, 1950, ss.441-467. (1950)
• GÖNEN, Doruk: El Yazılı Vasiyetname, 1. Bası, Legal, İstanbul 2007.
• HATEMİ, Hüseyin / KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu: Aile Hukuku, 2. Bası, Vedat, İstanbul 2013.
• HATEMİ, Hüseyin: Miras Hukuku, 5. Bası, Vedat, İstanbul 2014.
• İMRE, Zahit / ERMAN, Hasan: Miras Hukuku, 13. Bası, Der, İstanbul 2017.
• İŞGÜZAR, Hasan: Yeni Türk Medeni Kanunu’na Göre Miras Hukuku Hükümlerindeki Değişiklikler ve Yenilikler, 1. Bası, Yetkin, Ankara 2003.