THE DEMARCATION LINE BETWEEN TECHNICAL INVENTIONS AND DESIGN PROTECTION: SHAPING OF DESIGN BY THE TECHNICAL FUNCTION

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 2, 489 - 503, 31.12.2019

Pelin Karaaslan

https://doi.org/10.21492/inuhfd.609108

Cited By: 1

Öz

Patents/utility models and designs, each of which is
regulated by the Industrial Property Law are separated from each other in terms of the subject of the
protection provided to the right holder. Patents and utility
models provide protection for technical inventions, while designs provide
protection for the products' appearance features. Although the “technical
function” is mainly the subject of patent and utility model law, the appearance features of
products determined by a technical function may benefit from both
design and patent (and utility models) protection. However, the appearance
features that are necessary for the technical functioning of the product cannot
benefit from design protection. This is because the law makers do not prefer a
case, where technical features that do not fulfill the requirements of the
protection conditions stated in the patent and utility model legislation
obtaining a similar monopolistic right based on the design legislation. What is
to be understood from this exception to design rights, also named as “shaping
of design by the technical function” is an issue to be reconsidered in
accordance with the “Doceram” decision of the Court of Justice of the European
Union taken in 2018. Accordingly, the Court has made “causality” criterion the
focal point of the assessment instead of the “freedom of choice/multiplicity of
form” criterion hitherto adopted and, consequently, narrowed the scope of
design law.

Anahtar Kelimeler

Design, Technical Functionality, Cumulative Protection, Multiplicity of Form, “Doceram” Decision

TEKNİK BULUŞLAR İLE TASARIM KORUMASI ARASINDA SINIR ÇİZGİSİ: TEKNİK İŞLEVİN TASARIMI ŞEKİLLENDİRMESİ

Öz

Her biri Sınai Mülkiyet Kanunu’nda
düzenlenen patent/faydalı model ve tasarım, hak sahibine sağlanan korumanın
konusu bakımından birbirinden ayrılır. Patent ile faydalı model teknik
buluşlara, tasarım ise ürünlerin görünüm özelliklerine yönelik koruma sağlar.
Her ne kadar “teknik işlev” esasen patent ve faydalı model hukuku konusuna
girse de ürünlerin teknik bir işleve dayalı olarak ortaya çıkan görünüm
özellikleri hem tasarım hem de patent (ve faydalı model) korumasından
yararlanabilir. Buna karşın ürünün teknik işlevinin zorunlu kıldığı görünüm
özellikleri tasarım korumasından faydalanamaz. Zira patent ve faydalı model
mevzuatı ile getirilen koruma şartlarını sağlayamayan teknik özelliklerin,
tasarım mevzuatına dayanarak benzer bir tekelci hak elde etmesi kanun koyucunun
tercih etmediği bir durumdur. “Teknik işlevin tasarımı şekillendirmesi” olarak
da adlandırılan, tasarım hakkına getirilen bu istisnadan ne anlaşılması
gerektiği ise Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın 2018 yılında verdiği “Doceram”
Kararından sonra yeniden üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur. Söz konusu
kararında Divan, şimdiye kadar benimsediğimiz “seçenek özgürlüğü/form
çeşitliliği” kriteri yerine “nedensellik” kriterini değerlendirmenin odak
noktası yaparak tasarım hukukunun kapsamını daraltmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tasarım, Teknik İşlevsellik, Kümülatif Koruma, Form Çeşitliliği, Doceram Kararı

Kaynakça

• BOZGEYİK, Hayri/ER, Sefa: “Tasarımlar İçin Kümülatif Koruma”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 5(1), 2019, s. 19-38.
• CAVİT, Ebru Ceren: “6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na Göre Tasarımların Korunması”, Fasikül Hukuk Dergisi, 10(100), 2018, s. 253-266.
• EICHMANN, Helmut: “Kommentierung des Designgesetz”, in EICHMANN, Helmut /v. FALC-KENSTEİN, Roland Vogel /KÜHNE, Marcus (ed.), 5. Bası, Münih 2015.
• ENDRICH, Tobias: “Pinning Down Functionality In European Design Law – A Comment On The CJEU’s DOCERAM Judgement (C-395/16)”, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht, Internationaler Teil (GRUR Int.), Heft 7-8, 2018, s. 776-775.
• GESMANN-NUISSL, Dagmar: “Rechtsprechungsreport Innovations- und Technikrecht”, Zeitschrift zum Innovations- und Technikrecht (InTeR), 2018, s. 86-101.
• GEZER, Hale: “554 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Hükümleri Çerçevesinde Tasarımda Seçenek Özgürlüğü Kavramının Değerlendirilmesi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakülte-si Dergisi, 15(2), 2016, s. 699-712.
• GÜNEŞ, İlhami: “Sınai Mülkiyet Kanunu Işığında Uygulamaları Patent ve Faydalı Model Huku-ku”, Seçkin Yayıncılık, 2. Bası, Ankara 2018.
• GÜNEŞ, İlhami: “Sınai Mülkiyet Kanunu’nda Tasarım Tescili Konusundaki Yenilikler”, Terazi Hukuk Dergisi, 12(128), 2017, s. 116-119.
• HACKBARTH, Ralf: “Anmerkung zu EuGH, Urteil vom 08.03.2018 – C-395/16 – DOCE-RAM”, Gewerblicher Rechstsschutz und Urheberrecht (GRUR), Heft 3, 2018, s. 614-615.
• KLAWITTER, Christian: “Technische Bedingtheit an Gestaltungsmerkmalen im Designrecht”, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht, Praxis im Immaterialgüter- und Wettbewerbsrecht (GRUR-Prax), Heft 7, 2018, s. 174.
• KOÇ ÇELİK, Nefise: “Tasarımların Ulusal ve Uluslararası Hukukta Tescili ve Korunması”, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• MEMİŞOĞLU, Özgür Sami: “Avrupa Birliği Hukukunda Tescilli Tasarımın Korunması Açısından Teknik İşlevsellik Sınırlaması”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(1), 2019, s. 111-133.
• MÜLLER-BROICH, Jan D.: “Technische Bedingtheit im Recht des Gemeinschaftsgeschmacks-musters”, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht, Praxis im Immaterialgüter- und Wettbewerbsrecht (GRUR-Prax), Heft 1, 2018, s. 5-7.
• OHLY, Ansgar: “Designschutz im Spannungsfeld von Geschmacksmuster-, Kennzeichen- und Lauterkeitsrecht”, Gewerblicher Rechstsschutz und Urheberrecht (GRUR), Heft 9, 2007, s. 731-740.
• ÖZTÜRK, Ezgi: “Tasarımların Patent Mevzuatı ile Korunması”, Terazi Hukuk Dergisi, 5(49), 2010, s. 81-94.
• POLATER, Salih: “Designschutz nach dem neuen türkischen Gesetz zum gewerblichen Rechtsschutz”, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht, Internationaler Teil (GRUR Int.), Heft 12, 2017, s. 1030-1040.
• SAMBUC, Thomas: “Designschutz mit Markenrecht”, Gewerblicher Rechstsschutz und Urheberrecht (GRUR), Heft 3/4, 2009, s. 333-337.
• SARI, Onur: “Sınai Mülkiyet Kanunu Bağlamında Tasarımın Korunması”, Terazi Hukuk Dergisi, 14(152), 2019, s. 775-778.
• SCHICKER, Stefan/ HAUG, Thomas: “Grundzüge des Designgesetzes”, Neue Juristische Woc-henschrift (NJW), Heft 11, 2014, s.726-730.
• SCHULZE, Gernot: “Urheberrechtsgesetz”, in DREIER, Thomas/SCHULZE, Gernot: 6. Bası, Münih 2018.
• SCHUTTE, Patrick R., “Der Gerichtshof der Europäischen Union definiert Voraussetzungen für die technische Bedingtheit im Recht des Gemeinschaftsgeschmacksmusters”, Zeitschrift für Im-materialgüter-, Informations- und Wettbewerbsrecht (sic!), Ausgabe 12, 2018, s. 734-737.
• SEMİZ, Özgür/KILIÇ, Muazzez, “Tasarımlara Yeni Bir Çerçeve: 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Ka-nunu Üçüncü Kitap”, Terazi Hukuk Dergisi, 12(128), 2017, s. 63-74.
• STARCKE, Andreas: “Das Recht zur Abbildung geschützter Designs”, Gewerblicher Rechstsschutz und Urheberrecht (GRUR), Heft 11, 2018, s. 1102-1107.
• SULUK, Cahit/ KARASU, Rauf/ NAL: “Fikri Mülkiyet Hukuku”, Seçkin Yayıncılık, 2. Bası, Ankara 2018.
• SULUK, Cahit: “Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Tasarımların Kümülatif Olarak Korunması (Kümülatif Koruma)”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR), 1(3), 2001, s. 43-72.
• SULUK, Cahit: “Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Tescilsiz Sınaî Ürünlerin Hak-sız Rekabet Hükümleri ile Korunması”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Der-gisi (FMR), 2004/1, s. 165-189.
• SULUK, Cahit: “Tasarımcıya Seçenek Bırakmayan Tasarımların Hukuki Durumu (Seçenek)”, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, Cilt 1, Beta Yayınevi, İstanbul 2002.
• SULUK, Cahit “Tasarım Hukuku (Tasarım), Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
• ŞEHİRALİ, Feyzan Hayal: “Türk Hukukunda Tasarımlara Yönelik Uygulamalar”, Türkiye’de Fikri ve Sınai Hakların Etkin Uygulanması Sempozyumu, http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/dosyalar/13052014133235.pdf (Erişim: 13.8.2019).
• TEKİNALP, Ünal: “Fikri Mülkiyet Hukuku”, Beta Yayınevi, 3. Bası, İstanbul 2004.
• YAVUZ, Levent/ALICA, Türkay, MERDİVAN, Fethi: “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yoru-mu”, Cilt 1 (1-47. Maddeler), Seçkin Yayıncılık, 1. Bası, Ankara 2013.
• https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/8E240270-86F4-4B95-A28F-55A65A8D10A6.pdf (Erişim: 14.8.2019).
• http://sozluk.gov.tr/.