ARTHUR SCHOPENHAUER’IN HUKUK VE CEZA ADALETİ ANLAYIŞI

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 271 - 286, 30.06.2021

Pirali Çağrı Şensoy

https://doi.org/10.21492/inuhfd.868992

Öz

Arthur Schopenhauer pek çok düşünüre ve felsefî ekole ilham kaynağı olmuş önemli bir filozoftur. Schopenhauer’ın felsefî fikirleri üzerine bugüne kadar çok sayıda tez çalışması yapılmış, pek çok eseri Türkçeye tercüme edilmiştir. Filozofun hayatın her alanına temas eden dünya görüşü, hukuk felsefesi alanında da fikirler ortaya koymasına imkân sağlamıştır. Bu çalışma, Schopenhauer’ın hukuk felsefesine dair görüşlerini inceleyerek filozofu Türkçe literatüre tanıtmayı amaçlamaktadır. Çalışmamıza göre; Schopenhauer, hak kavramını doğal hukukçu olarak anılabilecek bir yaklaşımla ele almaktadır. Adalet kavramını kapsamlı bir şekilde inceleyen Schopenhauer, “ebedî adalet” ve “zamansal-adalet” tanımlamaları ve analizleri üzerinden düalist bir perspektif geliştirmektedir. Devletin kökenini “sosyal sözleşme” ile açıklayan Schopenhauer, devleti bir “koruma kurumu” olarak tanımlamaktadır. Filozofun fikirlerinde zamansal-adaletin gereği olan cezalar önemli bir yer tutmaktadır. Cezaların “caydırıcılık” amacına hizmet etmesi gerektiği üzerinde duran Schopenhauer, “hücre hapsi” ve “tecrit” gibi mühim kavramlara yönelik önemli tartışmalar geliştirmektedir. Çalışmamızda Türk doktrininin Schopenhauer’ın yaklaşımından yararlanarak günümüz tartışmalarına farklı bir bakış açısıyla yaklaşabileceği tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hukuk Felsefesi, Devletin Kökeni, Cezaların Amacı, Ebedi-Adalet ve Zamansal-Adalet, Arthur Schopenhauer

Teşekkür

Yoğun çalışma temposunda bana ve makaleme zaman ayıran Sn. Dr. Öğr. Üyesi Hakan KOLÇAK’a ve çalışmalarımda yol gösterici olması adına kendi çalışmalarını benimle paylaşan Sn. Doktorant Murat KAYMAZ’a katkılarından dolayı teşekkür ederim.

ARTHUR SCHOPENHAUER'S LAW AND CRIMINAL-JUSTICE IDEAS

Öz

Arthur Schopenhauer, a well-known western philosopher, has inspired numerous scholars and philosophical schools. Various academic dissertations have scrutinised Schopenhauer’s ideas and some of his works have been translated into Turkish. Schopenhauer’s world-view, which touches upon all aspects of life, has enabled him to come up with ideas in the field of philosophy of law. This article seeks to introduce the philosopher to the Turkish literature by examining Schopenhauer's views on the philosophy of law. According to the article, Schopenhauer embraces a natural-law approach in dealing with the concept of right. He examines the concept of justice in a comprehensive manner and develops a dualist perspective via his definitions and analysis of "eternal justice" and "temporal justice". Schopenhauer defines the state as an "institution of protection" when explaining the origin of the state through the so-called "social contract". He takes into account punishments that are recognised as the requirement for temporal justice. He develops many discussions on some important concepts such as "solitary confinement" and "isolation" while emphasising that punishments should serve the purpose of "deterrence". Whilst analysing Schopenhauer’s standpoints on all aforementioned concepts, this article explains how his ideas would contribute to the Turkish doctrine.

Anahtar Kelimeler

Arthur Schopenhauer, Philosophy of Law, Eternal Justice and Temporal Justice, Origin of the State, Purpose of Punishments

Kaynakça

• ARSLAN, Ahmet: Arthur Schopenhauer'un Ahlak Felsefesi ve Pesimizm, Dokuz Eylül Üniversitesi Ssyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2019.
• ATAYMAN, Veysel: Varolmanın Acısı: Schopenhauer Felsefesine Giriş, 1. Bası, Donkişot Yayınları, İstanbul 2004.
• AYDOĞDU, Ahmet: Schopenhauer, 1. Bası, Say Yayınları, İstanbul 2009.
• BACAKSIZ, Pınar: “Cezalandırma ve Topluma Yeniden Kazandırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16 (Prof.Dr.Hakan PEKCANITEZ’e Armağan Özel Sayısı), 2015, s. 4917-4941.
• CAF, Bahar: Arthur Schopenhauer'da Pesimizmin Felsefesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van, 2019.
• CARTWRIGHT, David E.: Schopenhauer, Çev. Sibel Erduman, 1. Bası, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul Nisan 2014.
• ÇALIŞKAN AKÇETİN, Nurhayat: "Merhamet ve Devlet: Schopenhauer", Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 2016, s.71-86.
• DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku Genel Kısım, Sulhi Garan Matbaası Vârisleri Koll. Şti., 5. Basım, İstanbul 1973, s. 101.
• GODART-VAN DER KROON, Annette: "A. Schopenhauer's theory of justice and its implication to natural law", Jahrbuch der Schopenhauer-Gesellschaft 2003, 84(-), 2003, s.121-145.
• GÜRİZ, Adnan: Hukuk Felsefesi, 13. Bası, Siyasal Kitabevi, Ankara 2018.
• HEIMSOETH, Heinz: Kant'ın Felsefesi, Çev. Takiyettin Mengüşoğlu, 6. Bası, Doğu Batı Yayınları, Ankara Haziran 2014.
• HOBBES, Thomas: Leviathan, Çev. Semih Lim, 13. Bası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul Ocak 2014.
• IŞIKTAÇ, Yasemin: Hukuk Felsefesi, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul Kasım 2019.
• İMAMOĞLU, Kıymet Tuğba: Arthur Schopenhauer'da Metafizik Kötülük ve Varoluşun Verdiği Acıdan Kaçış Olarak Ahlaki Eylemler, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• KAYMAZ, Murat: Schopenhauer Felsefesinde Ahlakın Anlamı, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
• LOCKE, John: Yönetim Üzerine İkinci İnceleme, Çev. Fahri Bakırcı, 3. Baskı, Ebabil Yayınları, Ankara 2016.
• MARCIN, Raymond B.: "Schopenhauer's Theory of Justice", Catholic University Law Review., 43(3), 1994, s.813-865.
• ÖKTEM, Niyazi/TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi: Felsefe, Sosyoloj, Hukuk ve Devlet, 1. Bası, Der Kitabevi, İstanbul 2014.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2020, s. 102.
• PARLAK, Cansu: Türkiye'de Siyasal Hayat ve Cezaevleri: Hayata Dönüş Operasyonları Üzerine Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018.
• RUGGIERI, Davide: "The metaphysics of conlict: some reflections on Schopenhauer's politics", Voluntas Revista Internacional de Filosofia, 7(1), 2016, s.140-154.
• SCHOPENHAUER, Arthur: Din Üzerine (DİN), Çev. Ahmet Aydoğan, 2. Bası, Say Yayınları, İstanbul 2011.
• SCHOPENHAUER, Arthur: Felsefe Tarihinden Kesitler (FTK), Çev. Ahmet Aydoğan, 1. Bası, Say Yayınları, İstanbul 2014.
• SCHOPENHAUER, Arthur: Hukuk, Ahlak ve Siyaset Üzerine (HAS), Çev. Ahmet Aydoğan, 1. Bası, Say Yayınları, İstanbul 2009.
• SCHOPENHAUER, Arthur: İsteme ve Tasarım Olarak Dünya (İTD), Çev. Levent Özşar, 2. Bası, Biblos Kitabevi, İstanbul 2009.
• SCHOPENHAUER, Arthur: Okumak, Yazmak ve Yaşamak Üzerine (OYY), Çev. Ahmet Aydoğan, 2. Bası, Say Yayınları, İstanbul 2008.
• SCHOPENHAUER, Arthur: Parerga ve Paralipomena Cilt II (PVP), çev. Gürkan Başay/Murat Kaymaz, 1. Baskı, Otüken Neşriyat, İstanbul 2021.
• SCHOPENHAUER, Arthur: The Two Fundamental Problems of Ethics (TTF), Trans. Christopher Janaway, 1. Press, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
• SCHOPENHAUER, Arthur: The World as Will and Representation v. I (WWR1), Trans. Christopher Janaway, 1. Press, Cambridge University Press, Cambridge 2010.
• SCHOPENHAUER, Arthur: The World as Will and Representation v. II (WWR2), Trans. E. F. J. Payne, 1. Press, Dover Publications, Inc., New York 1966.
• SCHOPENHAUER, Arthur: Yaşam Bilgeliği Üzerine Aforizmalar (YBÜ), Çev. Mustafa Tüzel, 5. Bası, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul Kasım 2008.
• SHINER, Roger A.: “Philosophy of Law”, in Alston, William P. vd. (ed.), The Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge Universtiy Press, New York 1999, s. 676-677.
• TANER, Tahir, Ceza Hukuku Umumî Kısım, İstanbul Üniversitesi Yayımları, 3. Basım, İstanbul 1953.
• USLU, Cennet: İnsan Haklarının Felsefi Temelleri: Doğal Hukuk ve Doğal Haklar, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2007.
• UYGUN, Oktay: Hukuk Teorileri, 2. Baskı, On İki Levha Kitabevi, İstanbul Haziran 2020.
• VAHAPOĞLU BİNDESEN, Zehra: Arthur Schopenhauer'da Kötülük Problemi ve Mutluluğun İmkânı, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2019.
• WOODS, David: "Seriously bored: Schopenhauer on solitary confinement", British Journal for the History of Philosophy, 27(5), 2019, s.959-978.