ANNUAL PAID LEAVE RIGHT AND ITS EXERCISE IN THE SHADOW OF THE COVID-19 PANDEMIC

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 737 - 753, 31.12.2021

Fatma Burcu Savaş Kutsal Yeliz Bozkurt

https://doi.org/10.21492/inuhfd.949003

Cited By: 3

Öz

Nowadays while we are experiencing the most serious human, economic and social crisis of modern times, employment relationships have also been affected negatively by this. Due to pandemic worldwide, production activities have slowed down significantly, and many sectors have been heavily damaged. In addition to the administrative, legal and financial measures taken in order to minimize the negativities and prevent possible loss of rights, employees and employers have also taken some measures to ensure the continuity of the employment relationships. In this context, one of the methods frequently used in practice is the exercise of annual paid leave right as a means of combating the pandemic. At first sight it appears that we are dealing with a remedy that reduces the economic impact on enterprises and government resources and is in the interests of both sides, is this really the case? In this study, the legal compliance of this method was evaluated in the light of the legal basis, purpose and function of the annual paid leave institution, by referencing the views in the doctrine, the French and German Law practices, and the ILO's approach to the subject, thus the answer to this question was given.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemic, Annual Paid Leave

COVID-19 PANDEMİSİ GÖLGESİNDE YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI VE UYGULAMASI

Öz

Modern zamanların en ciddi insani, ekonomik ve sosyal krizini yaşadığımız bu günlerde, iş ilişkileri de bundan nasibini almıştır. Sadece ülkemizde değil dünya genelinde salgın nedeniyle üretim faaliyetleri ciddi yavaşlama göstermiş, birçok sektör ağır hasar görmüştür. Yaşanılan olumsuzlukları en aza indirmek ve muhtemel hak kayıplarını önlemek amacıyla alınan idari, hukuki ve mali önlemlerin yanı sıra işçi ve işverenler de taraflarını teşkil ettikleri iş ilişkilerinin devamını sağlamaya yönelik birtakım çarelere başvurmuşlardır. Bu kapsamda uygulamada sıklıkla başvurulan çarelerden biri de yıllık ücretli iznin pandemi ile mücadele aracı olarak kullanılması olmuştur. İlk bakışta işletmeler ve hükümet kaynakları üzerindeki ekonomik etkiyi azaltan ve her iki tarafın da menfaatine uygun bir çare ile karşı karşıya olunduğu izlenimi hasıl olsa da durum gerçekten böyle midir? Çalışmamızda, söz konusu yöntemin hukuka uygunluğu, yıllık ücretli izin kurumunun hukuki temeli, amacı ve işlevi ışığında öğretideki görüşlere, Fransız ve Alman Hukuku uygulamalarına ve ILO’nun konuya yaklaşımına yer verilmek suretiyle incelenmiş, böylelikle sorunun cevabı verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemi, Yıllık Ücretli İzin

Kaynakça

• AKIN, Levent: “COVID-19’un İş İlişkilerine Olası Etkileri”, Çimento İşveren, 34(3), 2020, s.16-71.
• AKYİĞİT, Ercan: İş Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2021.
• AKYİĞİT, Ercan: Bireysel İş Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2020. (Kısaltma: İş Hukuku)
• AKYİĞİT, Ercan: “Deniz İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24(1-2), 2012, s.1-41. (Kısaltma: Deniz İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin)
• AKYİĞİT, Ercan: “Deniz İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Beta Yayınları, İstanbul 2011, s.299-352. (Kısaltma: Deniz İş Kanunu)
• AKYİĞİT, Ercan: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, (29), 2011, s.117-140. (Kısaltma: Türk Borçlar Kanunu)
• AKYİĞİT, Ercan: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (24), 2011, s.55-73. (Kısaltma: Türk Borçlar Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin)
• AKYİĞİT, Ercan: “Yeni Borçlar Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (21), 2011, s.25-39. (Kısaltma: Yeni Borçlar Kanunu)
• AKYİĞİT, Ercan: “Kullandırılmayan Yıllık İzin Ücretinde Gecikme Faizi”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(3), 2006, s.1-16. (Kısaltma: Gecikme Faizi)
• AKYİĞİT, Ercan: “Yıllık İzin Ücreti Mirasçıya Geçmez mi?”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 15-16(6-1), 1999-2000, s.12-23. (Kısaltma: Mirasçı)
• ALPAGUT, Gülsevil: “7244 Sayılı Kanun’la Getirilen Düzenlemeler ve İnşaat Sektöründe Uygulama Sorunları”, İnşaat Sektöründe Salgın Dönemi Çalışma Hayatı Uygulamaları (Hukuk-İdari Uygulamalar), İNTES Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, Ankara 2020, s.79-104.
• ALPAGUT, Gülsevil: “Pandemi’nin İş Sözleşmesine Etkisi Ücretsiz İzin Fesih Yasağı, Zorlayıcı Neden”, in Alpagut, Gülsevil (ed.), Pandemi Sürecinde İş Hukuku, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2020, s.61-98. (Kısaltma: Pandeminin İş Sözleşmesine Etkisi)
• AYDEMİR, Murteza: “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının İş Sözleşmelerine Etkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, 15(164), 2020, s.791-804.
• BAŞBUĞ, Aydın/YÜCEL BODUR, Mehtap: İş Hukuku. 5.B., Beta Yayınları, İstanbul 2018.
• BAYCIK, Gaye: “Corona Virüs Salgınının İş İlişkilerine Etkileri”, 2020, http://gayebaycik.av.tr/wp-content/uploads/2020/04/CORONA-VI%CC%87RU%CC%88S-SALGINININ-I%CC%87S%CC%A7I%CC%87LI%CC%87S%CC%A7KI%CC%87LERI%CC%87NE-ETKI%CC%87LERI%CC%87.pdf, (Erişim Tarihi: 01.04.2021).
• BAYREUTHER, Frank: “Einseitige Urlaubsgewährung durch den Arbeitgeber und Urlaub während der Kurzarbeit, Nicht nur aber auch mit Blick auf den Lockdown während der Pandemie”, NZA, 2020, H. 16, s.1057-1063.
• BİNGÖL, Serkan: Yıllık Ücretli İzin, Seçkin Yayınları, Ankara 2012.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: “İşçinin Yıllık Ücretli İzin Talep Hakkı ve İznin Kullandırılmamasının Sonuçları”, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, Beta Yayınları, İstanbul 2001, s.1144-1174.
• CENTEL, Tankut: “Covid-19 Salgını ve Türk Çalışma Yaşamı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (43), 2020, s.11-29.
• CORTOT, Julie: “Ordonnance coronavirus concernant les jours de repos du salarié, de quoi parle-t-on?”, Dalloz actualité, 2020, dalloz.fr, (Erişim Tarihi: 01.08.2020).
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat: İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 33. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
• ÇİL, Şahin: Koronavirüs Salgınının İş Hukukuna Etkileri, Yetkin Yayınları, Ankara 2020. (Kısaltma: Salgının Etkileri)
• ÇİL, Şahin: “7244 Sayılı Kanun’la Getirilen Düzenlemeler ve İnşaat Sektöründe Uygulama Sorunları”, İnşaat Sektöründe Salgın Dönemi Çalışma Hayatı Uygulamaları (Hukuk-İdari Uygulamalar), İNTES Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, Ankara 2020, s.27-64.
• ÇUBUKCU, Erdoğan: “Karar İncelemesi: Yıllık Ücretli İznin Kullanılma Zamanı-İşçinin Kullanamadığı Yıllık İzne Ait Ücret Alacağı Hakkının Doğumu-Yıllık İzin Ücretinde Zaman Aşımı Başlangıcı”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 15-16(6-1), 1999-2000, s.61-67. (Kısaltma: Karar İncelemesi)
• ÇUBUKCU, Erdoğan: “4857 sayılı Yeni İş Kanunu Açısından İşçinin Yıllık Ücretli İzni Hakkında Düşünceler”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 21(4), 2008, s.1-7.
• DECHRISTELE, Caroline: “Coronavirus : mesures d’urgence en matière de congés payés, de durée du travail et de jours de repos”, 2020, dalloz.fr, (Erişim Tarihi: 01.08.2020).
• DEĞER ERMUMCU, Senem/İZMİRLİOĞLU, Ayça: “4857 Sayılı İş Kanunu Bakımından Yıllık Ücretli İzin Uygulaması ve Avans İzin”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (44), 2020, s.96-117.
• DUMAN, Barış: 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamındaki İşçilerin Yıllık Ücretli İzin Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• DURSUN ATEŞ, Sevgi: İşverenin Yönetim Hakkı, Seçkin Yayınları, Ankara 2019.
• EKİN, Ali: “Avrupa Birliği ve Türk İş Hukukunda Dinlenme Süreleri”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Beta Yayınları, İstanbul 2011, s.1385-1408.
• EKMEKÇİ, Ömer/YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku Dersleri, 2. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2020.
• ERDEMİR, M. Aymelek: İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları, Seçkin Yayınları, Ankara 2015.
• EYRENCİ, Öner: “4857 Sayılı İş Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Türleri ve İşin Düzenlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Akademik Forumu, Legal Yayınevi, İstanbul 2014, s.150-187.
• EYRENCİ, Öner/TAŞKENT, Savaş/ULUCAN, Devrim/BASKAN, Esra: İş Hukuku, 10. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
• FISCHINGER, Philipp /HENGSTBERGER, Silas: “Arbeitsrechtliche Fragen in der Corona-Krise”, JA, H. 8, 2020, s.561-569.
• GÖKTAŞ, Seracettin/ÖNDER, Nurcan: “Salgın Hastalık Döneminde Fesih Yasakları, Ücretsiz İzin Uygulamaları ve İş Hukukundan Doğan Sorunlar”, İnşaat Sektöründe Salgın Dönemi Çalışma Hayatı Uygulamaları (Hukuk-İdari Uygulamalar), İNTES Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, Ankara 2020, s.11-26.
• GÜNAY, Cevdet İlhan: “Yıllık Ücretli İzin Hakkı ve Ücretli İzin Alacağı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (20), 2010, s.28-50.
• GÜNER, Erol: “Hak Kazanmadığı Yıllık Ücretli İznini Kullanan İşçi İşyerinden Ayrılırsa İşveren İşçiden İzin Ücreti Talep Edilebilir mi?”, Mali Çözüm Dergisi, (103), 2011, s.279-287.
• GÜVEN, Ercan/AYDIN, Ufuk: Bireysel İş Hukuku, 6. Baskı, Nisan Kitabevi, Eskişehir 2020.
• HOHENSTATT, Klaus-Stefan/KROİS, Christopher: “Lohnrisiko und Entgeltfortzahlung während der Corona-Pandemie”, NZA, H. 7, 2020, s.413-418.
• ILO: Concept Note, COVID-19 and the World of Work Building a better future of work 1-2 and 7-9 July 2020, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/meetingdocument/wcms_747931.pdf, (Erişim Tarihi: 01.08.2020).
• ILO: ILO Standards and COVID-19 (coronavirus), 2020, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/genericdocument/wcms_739937.pdf, (Erişim Tarihi: 18.03.2021).
• KESER, Hakan: “Korona Virüs (Covid 19) Özelinde Bir Salgın Durumunda İş Mevzuatı Kapsamında İşçi ve İşverenin Kullanabileceği İzin, Esnek Çalışma Süreleri ve Fesih Hakları Üzerine Bir Değerlendirme”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 17(65), 2020, s.23-94.
• KIRKICI, Hıdır: “Koronavirüs Pandemisi Karşısında İş Hukukunun Durumu”, İzmir Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyonu Pandemi Özel Bülteni, 2020, s.52-57.
• KOH, David/GOH, Hui Poh: “Occupational health responses to COVID‐19: What lessons can we learn from SARS?”, Journal of Occupational Health, 2020, 62(1), https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/1348-9585.12128, (Erişim Tarihi: 01.08.2020).
• KURT, Resul: 250 Soruda Koronavirüs (Covid-19) Sürecinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2020. (Kısaltma: Koronavirüs)
• KURT, Resul: “Yıllık Ücreti İzin Uygulamasında Özellikli Durumlar ve İznin Satılmazlığı”, Mali Çözüm Dergisi, (143), 2017, s.46-68.
• LÖWİSCH, Manfred: Arbetsrecht, 8. Auflage, Werner Verlag, Köln 2007.
• MANAV ÖZDEMİR, Eda: “Covid-19 Salgınının Çalışma Şekilleri ve İşçinin İzin ve Ücret Hakları Açısından İş Sözleşmesine Etkisi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (43), 2020, s.126-157.
• MAZEAUD, Antoine: Droit du travail. 7e édition, Lextenso, Paris 2010.
• Ministère du Travail, de l’Emploi et de l’Insertion: Précisions sur l’ordonnance portant mesures d’urgence en matière de congés payés, de durée de travail et de jours de repos, 2020, https://travail-emploi.gouv.fr/actualites/presse/communiques-de-presse/article/precisions-sur-l-ordonnance-portant-mesures-d-urgence-en-matiere-de-conges, (Erişim Tarihi: 04.04.2021).
• Ministère du Travail, de l’Emploi et de l’Insertion: Les congés payés, https://travail-emploi.gouv.fr/droit-du-travail/les-conges-payes-et-les-conges-pour-projets-pro-et-perso/article/les-conges-payes, (Erişim Tarihi: 04.04.2021).
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku Ders Kitabı Cilt: 1: Bireysel İş Hukuku, Güncellenmiş 4. Baskı, Lykeion Yayınları, Ankara 2020.
• NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 5. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2014.
• ÖKSÜZ, Ömer: “Yıllık Ücretli İzin”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, (11), 2006, s.853-865.
• ÖZEN, Turgay: “Yıllık Ücretli İzin ve Avans İzin Kullanımı”, 2013, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/turgay/032/, (Erişim Tarihi: 24.03.2021).
• ÖZTÜRK, Mehmet Onat: “Kullandırılmayan Yıllık Ücretli İzin Hakkı Sebebiyle İş Kanunu Çerçevesinde Yapılan Ödemeler”, Çalışma ve Toplum, (35), 2012, s.73-98.
• ÖZVERİ, Murat: “Pandemi Sürecinin İş Hukukuna Yansımaları”, İzmir Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyonu Pandemi Özel Bülteni, 2020, s.25-38. (Kısaltma: Pandemi)
• ÖZVERİ, Murat: “Yıllık Ücretli İzin Hakkı ve Yargı Kararları”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, (15), 2007, s.922-942.
• PELISSIER, Jean/AUZERO, Gilles/DOCKES, Emmanuel: Droit du travail, 27e édition, Dalloz, Paris 2013.
• RAY, Jean-Emmanuel: Droit du travail droit vivant 2010/2011, 19e édition, Editions Liaisons, Paris 2010.
• SAGAN, Adam/BROCKFELD, Marius: “Arbeitsrecht in Zeiten der Corona-Pandemie”, NJW, H. 16, 2020, s.1112-1117.
• Salgının İş Yaşamına ve Hukukuna Etkileri Raporu, 2020, https://makinebirlik.com/docs/06_COVID_RAPOR_SEC.pdf, (Erişim Tarihi: 01.03.2021).
• SAVAŞ KUTSAL, F. Burcu/BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz/KAYIRGAN, Hasan: “Covid-19 Pandemisi Döneminde Ücretsiz İzin ve Kısa Çalışma Uygulamaları”, in Şenocak, Kemal (ed.), COVID-19 Küresel Salgınının Hukuktaki Yansımaları, Yetkin Yayınları, Ankara 2021, s.307-393.
• SENYEN KAPLAN, E. Tuncay: Bireysel İş Hukuku, 10. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara 2019.
• SEVİMLİ, Ahmet: “Yıllık Ücretli İznin Kullandırılmamasının Hukuki Sonuçları Hakkında Kısa Bir Not”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (18), 2010, s.40-47.
• SÜMER, Haluk Hadi: “COVID-19 Küresel Salgınının İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Meydana Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, TÜBA COVID-19 KÜRESEL SALGINI: Hukuki Değişim ve Etkileşimler Raporu, Ankara 2020, s.95-110. (Kısaltma: Rapor)
• SÜMER, Haluk Hadi: İş Hukuku Uygulamaları, 7. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2019.
• SÜMER, Haluk Hadi/KAYIRGAN, Hasan: İşçilik Alacakları ve Hesaplamaları, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2021.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, Yenilenmiş 19. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
• SÜZEK, Sarper: “Bireysel İş Hukukunun Bugünü ve Geleceği”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (14), 2009, s.5-28. (Kısaltma: Bireysel İş Hukuku)
• ŞAKAR, Müjdat: İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, 13. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü: Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemioloji ve Tanı, Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması, 2020, https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/covid-19-rehberi/COVID19_REHBERI_GENEL_BILGILER_EPIDEMIYOLOJI_VE_TANI.pdf, (Erişim Tarihi: 01.08.2020).
• TAŞKENT, Savaş: İşverenin Yönetim Hakkı, met/er matbaası, İstanbul 1981.
• TUGAY, Mustafa: “Yıllık Ücretli İzin”, Yaşar Hukuk Dergisi, 1(2), 2019, s.205-247.
• TUNÇOMAĞ, Kenan/CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 9. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2018.
• UYANIK, Murat/KORKMAZ, Çağlar: “Koronavirüs 2019 (Covid-19) ve İş Hukuku Bakımından Etkileri”, in Özekes, Muhammet (ed.), Covid-19 Salgınının Hukukî Boyutu, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2020, s.729-737.
• UZUNKAYA, Cafer: “Salgın Hastalık Döneminde Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği”, İnşaat Sektöründe Salgın Dönemi Çalışma Hayatı Uygulamaları (Hukuk-İdari Uygulamalar)”, İNTES Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, Ankara 2020, s.131-136.
• VERNAC, Stéphane: “Urgence sanitaire : quelle est la portée des dérogations aux règles de congés et de durée du travail ? ”, Recueil Dalloz, p.1032.
• YÜREKLİ, Sabahattin: “Çalışma Hayatında Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Hukuk Özel Sayısı, (38), 2020, s.34-61.
• YÜREKLİ, Sabahattin: “Çalışma Hayatında Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri”, Rapor Korona Virüs (COVID 19) Salgınının Hukukî İlişkilere Etkisi (Özellikle Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku, İş Hukuku, Medenî Usul ve İcra Hukuku Alanlarına İlişkin Bir İnceleme), İstanbul 2020, s.65-95. (Kısaltma: Rapor)
• ZEYBEKOĞLU, Pınar: İşverenin Yönetim Hakkı Çerçevesinde İtiraz Edilebilir İş Kavramı, Legal Yayınevi, İstanbul 2018.