EUROBOTICS REPORT ON GRANTING ELECTRONICAL PERSONALITY TO THE ENTITIES WITH ARTIFICIAL INTELLIGENCE AND LEGAL APPROACH TO THE ISSUE OF INTELLECTUAL PROPERTY OF ARTIFICAL INTELLIGENCE ENTITIES

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 110 - 128, 30.06.2022

Gizem Özkan Şahin , Çağatay Şahin

https://doi.org/10.21492/inuhfd.981080

Cited By: 3

Öz

The increasing autonomy level of entities with artificial intelligence with the technological development has necessitated the determination of a new legal status regarding those entities. Up until today, the status granted to entities with artificial intelligence through “the object approach” has brought the necessity of granting a personality to these entities, in order to resolve the representation of artificial intelligence and robotics law in certain relations, especially economic, in which they enter into. Among the personality models put forward as a solution to this necessity, artificial human model, artificial agent model, slavery model and electronical personality model can be mentioned. As a solution proposal in this direction, the electronic personality model, which is also recommended by the European Parliament in the euRobotics report, is considered to be the most comprehensive personality model among all the existing models. This study is based on the idea that the electronic personality model, which will bring an important innovation to artificial intelligence technology in terms of personality and liability law, will also provide a concrete solution to the issue of who will be accepted as the owner of the works and inventions produced by the entities with artificial intelligence in terms of intellectual property.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Robot Deep Learning, Personality, Personhood

YAPAY ZEKALI VARLIKLARA ELEKTRONİK KİŞİLİK MODELİ TANINMASINA İLİŞKİN EUROBOTICS RAPORU VE FİKRİ MÜLKİYET SORUNU BAĞLAMINDA MESELEYE YAKLAŞIM

Öz

Teknolojinin gelişmesiyle yapay zekâlı varlıkların artan otonomi düzeyleri, onlarla ilgili yeni bir hukuki statü belirlenmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bu zamana dek “eşya yaklaşımı”yla yapay zekâlı varlıklara tanınan bu statü, bu varlıkların toplumsal alanda artan ağırlıklarıyla hukukun da bu varlıkların gelecekte gireceği başta ekonomik olmak üzere birtakım ilişkilerdeki temsillerinin çözüme kavuşturulması amacıyla onlara bir kişilik tanınması gerekliliğini beraberinde getirmiştir. Bu gereklilik karşısında yeni statü ihtiyacına bir yanıt olarak ortaya konan kişilik modelleri arasında yapay insan modeli, yapay vekil modeli, kölelik modeli ve elektronik kişilik modeli sayılabilir. Bu doğrultuda bir çözüm önerisi olarak Avrupa Parlamentosu’nun euRobotics raporunda tavsiye ettiği elektronik kişilik modelinin mevcut modeller arasında en kapsamlı kişilik modeli olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda çalışma, kişilik ve sorumluluk hukuku bakımından yapay zekâ teknolojisine önemli bir yenilik getireceği düşünülen elektronik kişilik modelinin aynı zamanda yapay zekâlı varlıkların ürettiği eser ve buluşların fikri mülkiyet bakımından kime ait kabul edileceği konusuna da somut bir çözüm olabileceği fikrinden hareket etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Robot Derin Öğrenme, Kişilik, Elektronik Kişilik

Kaynakça

• AKİPEK, Jale/AKINTÜRK Turgut/ATEŞ Derya: Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku Birinci Cilt, Yenilenmiş 12. Basım, Beta Basım Yayın, İstanbul, 2015.
• AKKURT, Sinan Sami: “Yapay Zekânın Otonom Davranışlarından Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 7(13), 2019, s.39-59.
• ASIMOV, Isaac: Ben, Robot. 14. Baskı, İthaki Yayınları, İstanbul, 2021.
• ATEŞ, Mustafa: “Veri Tabanlarının Hukuki Koruması”, AÜHFD, 55(1), 2006, s.47-84.
• AYİTER, Nuşin: Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri, 2. Bası, Sevinç Matbaası, Ankara, 1981.
• BACAKSIZ, Pınar/SÜMER, Seda Yağmur: Robotlar, Yapay Zekâ ve Ceza Hukuku, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• BAK, Başak: “Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk”, TAAD, (35), 2018, s.211-232.
• BELGESAY, Mustafa Reşit: Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Şerhi, Birinci Baskı, Temel Yayınları, İstanbul 2001.
• BERTOLINI, Andrea/PALMERINI, Erica: “Regulating Robotics: A Challenge for Europe”, Upcoming Issues of EU Law: Compilation of In-Depth Analyses, 2014, http://web.jus.unipi.it/summer-lisbon/wp-content/uploads/sites/3/2014/06/Paper-Bertolini-Palmerini.pdf. (Erişim: 06.12.2020).
• BOZKURT-YÜKSEL, Armağan Ebru: “Robot Hukuku”, TAAD, 7(29), 2017, s.85-112, (Erişim: 05.01.2022).
• BOZKURT-YÜKSEL, Armağan Ebru: “Yapay Zekânın Buluşlarının Patentlenmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (11), 2018.
• BOZKURT-YÜKSEL, Armağan Ebru: Buluşçu Yapay Zeka ve Patent Hukuku, Aristo Yayınevi, İstanbul 2020.
• ÇAKIR, Özge: “Derin Öğrenme Nedir?”, 2019, https://www.yapayzekâtr.com/2019/12/16/derin-ogrenme-nedir/ (Erişim: 26.11.2020).
• EBERS, Martin: “Yapay Zekâ İçin Sözleşmeden Kaynaklanmayan Sorumluluk– Temel Sorunlar”, (Çev. Başer Doğan, Zehra), Rechtsbrücke / Hukuk Köprüsü Dergisi, 9(16), 2019, s.75-109.
• EREL, Şafak N.: Türk Fikir ve Sanat Hukuku, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
• ERSOY, Çağlar: Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, 1. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2017.
• HATTENBACH, Ben/GLUCOFT, Joshua: “Patents In An Era of Infinite Monkeys and Artificial Intelligence”, 19 Stan. Tech. L. Rev., 32, 2015, s.32-51, https://www-cdn.law.stanford.edu/wp-content/uploads/2017/10/PATENTS-IN-AN-ERA-OF-INFINITE-MONKEYS-AND-ARTIFICIAL-INTELLIGENCE.pdf (Erişim: 23.11.2020).
• KARA KILIÇARSLAN, Seda: “Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, (2), 2019, s.363-389.
• KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan: Roma Hukuku, Yeni Medenî Kanun’a Uyarlanmış 13. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008.
• KAYNAK BALTA, Büşra: Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Eser Kavramı ve Yapay Zeka Ürünleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Sınaî Haklarla Karşılaştırmalı Fikrî Haklar, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• KLETT, Alexander R./SONNTAG, Matthias/WILSKE, Stephan: Intellectual Property Law in Germany – Protection, Enforcement and Dispute Resolution, Beck'sche CH Verlagsbuchhandlung Oscar Beck, München, 2008.
• KOÇ, Onur/KASAP Mustafa: Daha İyi Bir Dünya İçin Yapay Zekâ, 5. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul, 2019.
• KOSCHAKER, Paul: Modern Hususî Hukuka Giriş Olarak Roma Hususî Hukukunun Ana Hatları, Yeni Matbaa, İstanbul, 1963.
• KURKI, Visa A. J.: A Theory of Legal Personhood, Oxford University Press, Oxford, 2019.
• LEROUX, Christophe/LABRUTO, Roberto (ed.): euRobotics, “The European Robotics Coordination Action, Suggestion for a green paper on legal issues in robotics”, https://www.unipv-lawtech.eu/files/euRobotics-legal-issues-in-robotics-DRAFT_6j6ryjyp.pdf (Erişim: 05.12.2020).
• MOURA, Francisco Tigre: “A Lifetime Contribution to Artificial Intelligence and Music”, 2018, https://liveinnovation.org/david-cope-a-lifetime-contribution-to-artificial-intelligence-and-music/ (Erişim: 09.11.2020).
• OKUTAN NILSSON, Gül: “Türk Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Tüzel Kişinin Eser Sahipliği Sorunu”, Uğur Alacakaptan’a Armağan, 2, İstanbul, 2008, s.469-500.
• ÖZTÜRK DİLEK, Gizem: “Yapay Zekânın Etik Gerçekliği”, AUSBD, 2(4), 2019, s.47-59.
• SALOKANNEL, Marjut: Ownership of Rights in Audiovisual Productions; A Comparative Study, Springer, Helsinki, 1997.
• RUSSELL, Stuart/NORVIG Peter: Artificial Intelligence A Modern Approach, Third Edition, Pearson, 2010.
• SILVA, Denis Franco: “From Human to Person: Detaching Personhood from Human Nature”, Legal Personhood: Animals, Artificial Intelligence and the Unborn, (KURKI, Visa A. J./PIETRZYKOWSKI, Tomasz (ed.)), Springer, 2017.
• TAŞDEMİR, Özgür/ÖZBAY, Ümit Vefa/KİREÇTEPE, Burhanettin Onur: “Robotların Hukuki ve Cezai Sorumluluğu Üzerine Bir Deneme”, AÜHFD, 69(2), 2020, s.793-833.
• TEKİNALP, Ünal: Fikrî Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• TEZCAN, Ercüment: Avrupa Birliği Hukuku’nda Birey, 1. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2002.
• URBAN, Tim: “Süperzekâya Giden Yol Çok Yakınımızda!”, (Çev. ÖZEL, Mert), 2016, https://evrimagaci.org/superzekâya-giden-yol-cok-yakinimizda-444, (Erişim: 24.11.2020).
• URBAN, Tim: “Varoluşsal Risk ve Yapay Zekâ: Gelecek Neden En Kötü Kâbusumuz Olabilir?”, (Çev. ÖZEL, Mert), 2017, https://evrimagaci.org/varolussal-risk-ve-yapay-zekâ-gelecek-neden-en-kotu-kabusumuz-olabilir-452 (Erişim: 24.11.2020).
• ÜNSAL, Burçak: “Yapay Zekâ, Robotlar, Hukuki Düzenlemeler”, İstanbul Barosu Dergisi, 93(4), 2019, s.64-73.
• VAGİFOĞLU NABİYEV, Vasif: Yapay Zekâ: İnsan-Bilgisayar Etkileşimi, 5.B, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• YAFFE, Deborah: “Lives: Marvin Minsky *54: A lifelong tinkerer who helped launch a revolution”, 2017, https://paw.princeton.edu/article/lives-marvin-minsky-54 (Erişim: 19.11.2020).
• YAVUZ, Cevdet: “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na Göre ‘Kusursuz Sorumluluk Halleri’ ve İlkeleri”, MÜHFHAD, 14(4), 2008, s. 29-61.
• ZORLUEL, Mustafa: “Yapay Zekâ ve Telif Hakkı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 142, 2019, s. 305-356.
• “AIVA”, https://www.aiva.ai/, (Erişim: 11.11.2020).
• “The laws and ethics of robotics”, https://cordis.europa.eu/article/id/92136-the-laws-and-ethics-of-robotics (Erişim: 05.12.2020).
• “Robotlara elektronik vatandaşlık”, https://www.dunyahalleri.com/robotlara-elektronik-vatandaslik/ (Erişim: 02.08.2021).
• “Avrupa Birliği robotların elektronik kişiliğini tartışıyor”, https://www.dunyahalleri.com/avrupa-birligi-robotlarin-elektronik-kisiligini-tartisiyor/ (Erişim: 02.08.2021).
• “Horizon 2020”, https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en, (Erişim: 05.12.2020).
• “RoboLaw Project Results”, https://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=50951 (Erişim: 06.12.2020).
• “The European Patent Convention”, https://www.epo.org/law-practice/legal-texts/epc.html, (Erişim: 11.11.2020).
• “What is Machine Learning? A Definition.”, https://www.expert.ai/blog/machine-learning-definition/ (Erişim: 26.11.2020).
• “Motion for a European Parliament Resolution with Recommendations to the Commission on Civil Law Rules on Robotics”, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2017-0005_EN.html (Erişim: 05.12.2020).
• “EP Panel for Future of Science and Technology Briefs”, https://www.europarl.europa.eu/stoa/en/publications/search (Erişim: 05.12.2020).
• “How SPARC is used”, https://www.eu-robotics.net/sparc/projects/implementation.html?changelang=2 (Erişim: 05.12.2020).
• https://www.eu-robotics.net/robotics_week/events/index.html,, (Erişim: 03.12.2020).
• “Robotics Coordination Action For Europe”, https://www.eu-robotics.net/cms/upload/downloads/Rockeu1/2016-08-16_RockEU_deliverable_D3.4.1-part2.pdf (Erişim: 04.08.2021).
• “euRobotics”, https://www.unipv-lawtech.eu/files/euRobotics-legal-issues-in-roboticsDRAFT_6j6ryjyp.pdf (Erişim: 12.12.2020).
• “e-David. A Painting Process”, http://graphics.uni-konstanz.de/eDavid/?page_id=2 (Erişim: 09.11.2020).
• “Avrupa Birliği kesenin ağzını açtı, yapay zekâya 20 milyar euro ayırdı”, https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/avrupa-birligi-kesenin-agzini-acti-yapay-zekâya-20-milyar-euro-ayirdi-41451224 (Erişim: 06.12.2020).
• “Copyright, Designs and Patents Act 1988”, https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1988/48/pdfs/ukpga_19880048_en.pdf (Erişim: 16.07.2021).
• “Besteci: Yapay Zekâ AIVA”, https://www.ntboxmag.com/2017/03/09/besteci-yapay-zekâ-aiva/ (Erişim: 12.11.2020).
• “Open Letter to the European Commission Artificial Intelligence and Robotics”, https://www.politico.eu/wp-content/uploads/2018/04/RoboticsOpenLetter.pdf (Erişim: 02.08.2021).
• “EURON Roboethics Roadmap”, http://www.roboethics.org/atelier2006/docs/ROBOETHICS%20ROADMAP%20Rel2.1.1.pdf (Erişim: 06.12.2020).
• RoboLaw: Regulating Emerging Robotic Technologies in Europe: Robotics facing Law and Ethics, http://www.robolaw.eu/projectdetails.htm (Erişim: 05.12.2020).
• “RoboLaw Project Results”, http://www.robolaw.eu/deliverables.htm (Erişim: 06.12.2020).
• “World's first computer-generated musical to debut in London”, https://www.theguardian.com/stage/2015/dec/01/beyond-the-fence-computer-generated-musical-greenham-common (Erişim: 09.11.2020).
• “Derin Öğrenme Ekosistemi”, https://turkiye.ai/derin-ogrenme-ekosistemi/ (Erişim: 26.11.2020).
• “Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi’nden Dabus Kararı: Yapay Zekâ Buluş Sahibi Olarak Kabul Edilemez!”, https://iprgezgini.org/2021/11/17/birlesik-krallik-yuksek-mahkemesinden-dabus-karari-yapay-zeka-bulus-sahibi-olarak-kabul-edilemez/ (Erişim: 25.12.2021).
• Thaler v Commissoner of Patents, [2021], FCA 879, 30 July 2021, https://www.judgments.fedcourt.gov.au/judgments/Judgments/fca/single/2021/2021fca0879
• Thaler v Comptroller General of Patents, Trade Marks and Designs, [2021], EWCA Civ 1374, 21 September 2021, https://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Civ/2021/1374.html (Erişim: 25.12.2021).