THE NON-COMPETE OBLIGATION DURING THE EMPLOYMENT RELATIONSHIP UNDER THE LABOR CODE NUMBERED 4857

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 340 - 355, 31.12.2022

Artür Karademir

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1133675

Öz

The non-compete obligation of the employee during the employment relationship is an aspect of the duty of loyalty. Although the Turkish Code of Obligations No. 6098 regulates the non-compete obligation, it would be appropriate to interpret this regulation in compliance with the Constitution in order to determine the scope and limits of it. The same interpretation method is also valid if the non-compete obligation is regulated by contracts. Accordingly, considering that a condition stipulated in an individual or a collective labor agreement regarding the non-compete obligation is to be regarded as an interference in the employee’s freedom of contract, one has to take into consideration the possibility of invalidity of the condition cited above. Furthermore, the negative effect of the side jobs undertaken by the employee in his spare time should not fall under the duty of loyalty. Rather, the adverse effects of the side jobs on the primary job can be handled within the framework of bad performance. This argument is also in compliance with the employee's personality rights, the principle of good faith and constitutional guarantees. Likewise, preparations for competition are also outside the scope of non-compete obligations. Accordingly, acts of preparation for competition, including the establishment of a competitor, but non-functioning company, should not be considered contrary to the non-compete obligation.

Anahtar Kelimeler

Non-Compete Obligation, Duty of Loyalty, Preparatory Actions, Principle of Proportionality

4857 SAYILI İŞ KANUNU KAPSAMINDAKİ İŞÇİNİN İŞ İLİŞKİSİ DEVAM EDERKEN REKABET ETMEME BORCU

Öz

İş ilişkisi devam ederken işçinin rekabet etmeme borcu sadakat borcunun bir görünümüdür. TBK m.396/3’te işçinin rekabet etmeme borcu açıkça düzenlenmiş olmakla birlikte bu borcun kapsamı ve sınırlarının ne olduğu konusunda açık bir ifade bulunmamaktadır. Şu durumda, iş ilişkisi devam ederken işçinin rekabet etmeme borcunun kapsam ve sınırlarının yorum yoluyla tespit edilmesinde Anayasa’ya uygun yorum yönteminin işlevselleştirilmesi isabetli olur. Aynı yorum tarzı rekabet etmeme borcunun sözleşmeyle düzenlenmesi halinde de geçerlidir. Buna göre, bireysel veya toplu iş sözleşmeleriyle işçinin işvereniyle rekabet edemeyeceğinin düzenlenmesi durumunda, bu sözleşmesel kayıtların işçinin sözleşme özgürlüğüne müdahale ettiğinden hareketle, ilgili kayıtların her halde geçerli olacağı düşünülmemelidir. Ayrıca işçinin boş zamanlarında üstlendiği yan uğraşların iş ilişkisine olumsuz etkisi sadakat borcu çerçevesinden değil; daha ziyade iş görme borcunun kötü ifası çerçevesinden ele alınmalıdır. Bu sonuç, işçinin kişilik hakkına, dürüstlük kuralına ve anayasal güvencelere de uygundur. Aynı şekilde, rekabete hazırlık hareketleri de rekabet etmeme borcunun kapsamı dışındadır. Buna göre, faaliyete geçmemiş olmak kaydıyla rakip bir şirket kurulması da dâhil olmak üzere rekabete hazırlık hareketleri rekabet etmeme borcuna aykırı sayılmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Etmeme Borcu, Sadakat Borcu, Hazırlık Hareketleri, Ölçülülük İlkesi

Kaynakça

• AKYİĞİT, Ercan: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından İşçinin Başka İşde Çalışması, Öz İplik-İş Sendikası Eğitim Yayınları, Ankara, 1995.
• ALPAGUT, Gülsevil: “İşçinin Sadakat Borcu ve Türk Borçlar Kanunu ile Getirilen Düzenlemeler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (25), 2012, s.23-32.
• ANDREAS, Abegg/BERNAUER, Christof: “Art. 321a” in Gauch, Peter/Stöckli, Hubert (ed.), Präjudizienbuch OR – Die Rechtsprechung des Bundesgerichts (1875-2020), 10. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich - Basel – Genf, 2021, s. 846-851.
• ANTALYA, O. Gökhan/TOPUZ, Murat: Medeni Hukuk, Legal Yayınları, İstanbul, 2015.
• ARSLAN ERTÜRK, Arzu: Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2010.
• ARSLAN ERTÜRK, Arzu: İş Sözleşmesinde Şekil, Vedat Kitabevi, İstanbul, 2017.
• BASKAN, Ş. Esra: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 2012, s.116-125.
• BOPP, Michael: “Arbeitsvertrag”, in Boris, Etter/Nicolas, Facincani/Sutter Reto (ed.), SHK - Stämpflis Handkommentar, Stämpfli Verlag, Bern, 2021, s.794-806.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: "İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı", Yargıtay'ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2017, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019, s.185-368.
• CENTEL, Tankut: İş Hukuku, Cilt 1, Kazancı Yayınevi, İstanbul, 1992.
• CENTEL, Tankut: “Türk Borçlar Kanunu’nda İşçinin Borçları” Sicil İş Hukuku Dergisi, (22), 2011, s.5-12.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat/ÖZKARACA, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, 34. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
• DEMİR, Fevzi/DEMİR, Gönenç, “İşçinin Sadakat Borcu ve Uygulaması”, Kamu-İş, 11(1), 2009, s.1-37.
• DOĞAN, Sevil, İşçinin Rekabet Yasağı-İş Sırrının Korunması, Seçkin Yayınları, Ankara, 2017.
• DOĞAN, Sevil, “İş Hukukunda İşçinin Ara Dinlenmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(2), 2020, s.1179-1202.
• DOĞAN YENİSEY, Kübra: “Sözleşme ile Getirilen Yan İş Yasağı ve Geçerliliği Sorunu”, in Doğan Yenisey, Kübra (ed.), Prof. Dr. Savaş Taşkent’e Armağan, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019, s.365-387.
• EKMEKÇİ, Ömer/KORKUSUZ, Refik: Turkish Individual Labour Law, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2020.
• EKMEKÇİ, Ömer/YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku Dersleri, 3. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2021.
• EMMEL, Frank: “Vertragsverhältnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft”, in Huguenin, Claire/Müller-Chen, Markus (ed.), CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 3. Auflage, Schulthess Verlag, 2016, s.21-26.
• ERTÜRK, Şükran: İş İlişkisinde Temel Haklar, Seçkin Yayınları, Ankara, 2002.
• EYRENCİ, Öner: “İşçiye Bağlı Nedenlerle Feshin Geçerliliğinde Ölçülülük Denetimi”in Demir, Ender/ Gemici Filiz, Beste (ed.), in Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, II. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Seçkin Yayınları, Ankara, 2017, s.345-357.
• EYRENCİ, Öner: “Feshin Geçerliliğinde Ölçülülük Denetimi”, in Güzel, Ali/Ugan, Deniz (ed.), İş Güvencesi ve İşe İade Davaları, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, 2010, s.34-52.
• EYRENCİ, Öner/TAŞKENT, Savaş/ULUCAN, Devrim/BASKAN, Esra: İş Hukuku, 10. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2020.
• FARNER, Martin: “Die Sicherung Der Treuepflicht Mit Konventionalstrafe”, Anwaltsrevue, (219), 2013, s.219-223.
• KABAKCI, Mahmut: Geçerli Fesih Nedeni Olarak Yetersiz (Kötü ve Eksik) İş Görme, Beta Yayınları, İstanbul, 2012.
• KARADEMİR, Artür: İş Güvencesinde Son Çare İlkesi, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021.
• KAYIRGAN, Hasan: “İş Hukukunda Sadakat Borcunun Genel Bir Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1), 2014, s.459-478.
• KÖME AKPULAT, Ayşe: “Gazetecinin Başka İşte Çalışma Serbestisi ve Sınırları: Basın İş Kanunu’nun 13. Maddesi Kapsamında Bir İnceleme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10 (1), 2019, s.224-236.
• MANAV, Eda: “İşçinin Rekabet Etmeme Borcu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2(4), 2011, s.101-134.
• MILANI, Dominik: “Arbeitsvertrag”, in Boris, Etter/Nicolas, Facincani/Sutter Reto (ed.), SHK - Stämpflis Handkommentar, Stämpfli Verlag, Bern, 2021, s.37-51.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku, Turhan Yayınları, Ankara, 2014.
• NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku-Ferdi İş İlişkileri I, 5. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• ÖZDEMİR, Erdem: "Feshin Geçerliliğinin Denetiminde Dürüstlük Kuralı", in Güzel, Ali/Ugan, Deniz (ed.) İş Güvencesi ve İşe İade Davaları, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, 2010, s.56-80.
• ÖZKARACA, Ercüment/ÖZKAN KOÇ, Sema Deniz: “Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (45), 2021, s.75-105.
• RÄBER, Joe: Das nachvertragliche Konkurrenzverbot im Arbeitsvertrag, de lege lata und de lege ferenda, Schulthess Verlag, Zürich - Basel - Genf, 2020.
• REHBINDER, Manfred/STÖCKLI, Jean-Fritz: “Einleitung und Kommentar zu den Art. 319–330b OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Der Arbeitsvertrag, Art. 319-362 OR“ in Hausheer, Heinz/Walter, Hans Peter (ed.), BK - Berner Kommentar, Stämpfli Verlag, 2010, s.125-140.
• REHBINDER, Manfred/STÖCKLI, Jean-Fritz: “ Der Arbeitsvertrag, Art. 331-355 und Art. 361-362 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht” in Hausheer, Heinz/Walter, Hans Peter (ed.), BK - Berner Kommentar, 2. Auflage, Stämpfli Verlag, 2014, s.431-448.
• SARIKAYA, Murat: Sözleşmenin Yorumu, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2019.
• SAVAŞ, Fatma Burcu: İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Nedenle Feshi, Beta Yayınları, İstanbul, 2012.
• SENYEN-KAPLAN, E. Tuncay: Bireysel İş Hukuku, 11. Bası, Gazi Kitabevi, Ankara, 2020.
• SOYER, M. Polat: Rekabet Yasağı Sözleşmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, Ankara, 1994.
• STAEHELIN, Adrian: “Der Arbeitsvertrag, Art. 319-330a OR, Kommentar zum schweizerishcen Zivilrecht, Obligationanrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR)”, in Gauch, Peter/Schmid, Jörg (ed.), ZK – Zürcher Kommentar, 4. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich - Basel – Genf, 2006, s.77-100.
• STREIFF, Ullin/von KAENEL, Adrian/RUDOLPH, Roger: Arbeitsvertrag, Praxiskommentar zu Art. 319-362 OR, 7. Aufl., Schulthess Verlag, Zürich - Basel – Genf, 2012.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 21. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
• TULUKÇU, N. Binnur: İş Hukukunda Dinlenme Hakkı, Adalet Yayınları, Ankara, 2012.
• TUNÇOMAĞ, Kenan/CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 9. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2018.
• UŞAN, M. Fatih: İş Hukukunda İş Sırrının Korunması (Sır Saklama ve Rekabet Yasağı), Seçkin Yayınları, Ankara, 2003.
• UŞAN, M. Fatih: “Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Taşıması Gereken Şartlar ve Bunun Geçerliliği Meselesi (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin Bir Kararı Üzerine Değerlendirme)”, Sicil İş Hukuku Dergisi (14), 2011, s.116-128.
• YILDIZ, Gaye Burcu: İş Hukukunda Sözleşmesel Kayıtlar, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.