İDARİ DAVALARDA EŞİTLİK DENETİMİNİN YOĞUNLUĞU

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 58 - 72, 30.06.2023

Züleyha Keskin

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1115229

Cited By: 1

Öz

Eşitlik ilkesi, temel bir ilke ve hak normu olarak idarenin yargısal denetiminde önemli bir yer tutmaktadır. Yargısal denetim yoğunluğu, idari yargı yetkisinin sınırlarına göndermede bulanan ve idari dava konusunun nasıl ve ne kadar denetlendiği ile ilgili bir kavramdır. Denetimin yoğunluğunu maddi denetim ölçütleri, usuli yetkiler ve kanıt standardı belirler. Eşitlik ilkesinin denetim ölçütü olarak kullanıldığı davalarda denetim yoğunluğu, belirli bir dava konusuna ve sınıflandırmaya bu hususlar göz önüne alınarak hangi düzeyde bir denetim uygulanacağına bağlıdır. İdari davalarda eşitlik denetimin yoğunluğunun bilinmesi, yargısal denetiminin belirliliği ve öngörülebilirliği açısından önemlidir. Eşitlik ilkesinin benzer davalarda tutarlı bir şekilde uygulanması, mahkemelerin ‘duruma göre’ davranmasını engellediği gibi kişi hak ve özgürlüklerinin en üst düzeyde korunmasını da sağlar. Bu çalışma, eşitlik ilkesinin norm yapısını ve kapsamı ile birlikte yargıç yetkilerini dikkate alarak idari davalarda eşitlik denetiminin yoğunluğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma, özellikle kural-ilke ayrımına ve eşitlik ilkesinin kapsamına odaklanarak eşitlik testinin idari davalarda ne kadar etkili kullanılabileceğini göstermeye çalışmaktadır

Anahtar Kelimeler

Eşitlik İlkesi, Yargısal Denetim Yoğunluğu, İdari Davalar, Ayrımcılık Yasağı

THE INTENSITY OF JUDICIAL EQUALITY REWIEW IN ADMINISTRATIVE CASES

Öz

The principle of equality, as a basic principle and subjective right norm, has an important place in the judicial review of the administration. Judicial review intensity is a concept that refers to the limits of administrative jurisdiction and is related to how and how much the subject of administrative cases is reviewed. The intensity of the review is determined by the substantive review criteria, procedural powers and standard of evidence/evidence standard. In cases where the principle of equality is used as a review criterion, the intensity of review depends on the level of review that will be applied to a particular case and classification, taking these considerations into account. In administrative cases, the intensity of the equality review is important in terms of the certainty and predictability of the judicial review. The consistent application of the principle of equality in similar cases prevents the courts from ruling according to the case and ensures the protection of individual rights and freedoms at the highest level. This study aims to reveal the intensity of equality reviews in administrative cases, by taking into account the norm’s structure, the scope of the principle of equality and the powers of judges. This study tries to reveal how effectively the equality test can be used, with a particular focus on the distinction between rule-principle and the scope of the principle of equality in administrative cases.

Anahtar Kelimeler

Equality Principle, Intensity of Judicial Review, Administrative Cases, Prohibition of Discrimination

Kaynakça

• ALAN, Nuri: “Anayasanın İdari Yargıda Somutlaşması”, https://cdn.bartin.edu.tr/personel/ecf292227efb77dbdc4ccb91b19d8031/danistay-dergisi-92.pdf, (Erişim: 02.03.2022).
• ALEXY, Robert, “Constitutional Rights and Proportionality”, Revus (Journal for Constitutional Theory and Philosophy of Law), (22) 2014, s.51–65.
• ALEXY, Robert: A Theory of Constitutional Rights (Trans. Julien Rivers), Oxford University Press, 2nd Ed., Oxford 2002.
• ANDREESCU, Marius/ANDREESCU, Claudia: “The Constitutional Principle of Equality”, Challenges of the Knowledge Society; Bucharest, 2018, s.369-375.
• ARAI-TAKAHASHI, Yutaka: “Discretion in German Administrative Law: Doctrinal Discourse Revisited”, Europen Public Law, 6(1), 2000, s.69-80.
• BAYEFSKY, Anne F.: “Defining Equality Rights”, in Equality Rights and the Canadian Charter of Rights and Freedoms, Ed. Anne F. Bayefsky/Mary Eberts, Toronto-Calgary-Vancouver, Carswell, 1985, s.345-359.
• BERMANN, George A.: “The Scope of Judicial Review in French Administrative Law,” Columbia Journal of Transnational Law, 16(2), 1977, s.195-254.
• BİRBİR EFENDİOĞLU, Didem: İdari Yargılama Hukukunda İspat Standardı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
• BROWN, Neville L./GARNER, John F., French Administrative Law, 2nd Ed., Butterworth&Co Publishers, Lincoln 1973.
• CHAN, Core: “Proportionality and Invariable Baseline Intensity of Review”, The Society of Legal Scholars (SLS) Annual Conference, Bristol, UK., 11-14 September 2012, in Legal Studies I, 33(1), 2013, s.1-21.
• CONESA, Luisa: The Tropicalization of Proportionality Balancing: The Colombian and Mexican Examples, Cornell Law School Inter-University Graduate Student Conference Papers, paper 13 (2008), https://scholarship.law.cornell.edu/lps_clacp/13/ (Erişim: 03.03.2022).
• CRAIG, Paul: “Law, Fact And Discreation in UK”, s. 28-29. https://www.sciencespo.fr/chaire-madp/sites/sciencespo.fr.chaire-madp/files/paul_craig.pdf. (Erişim: 02.03.2022).
• ÇAĞLAR, Selda: “Engelli Hakları Sözleşmesi’nde Ayrımcılık Yasağı ve Türkiye’nin Uyum Sorunu”, TBB Dergisi, 24(96), 2011, s.149-178.
• ÇAP, Güneş: “Robert Alexy’nin İlkeler Teorisine Genel Bir Bakış”, Anayasa Yargısı, 38(2), (2021), s.221–245.
• GERARDS, Janneke: “The Application of Article 14 ECHR by the European Court of Human Rights", in Niessen, Jan/Chopin, Isabelle (ed.), The Development of Legal Instruments to Combat Racism in a Diverse Europe, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden/Boston 2004, s.3-60.
• GREER, Steven: “Constitutionalizing Adjudication under the European Convention on Human Rights”, Oxford Journal of Legal Studies, 23(3), s.405-433.
• GREER, Steven: The European Convention On Human Rights: Achievements, Problems And Prospects 203, 217, 2006.
• GÜLFİDAN, Osman Serkan: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Yaşam Hakkı Bakımından Devletin Pozitifi Yükümlülükleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul 2018. (Yaşam Hakkı)
• GÜLMEZ, Mesut: “Anayasal Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı: Eleştirel ve Aykırı Düşünceler”, in Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu 3, 25-26 Ekim 2011, Petrol-İş Yayınları -116, Can Matbaacılık, s.51-84.
• HARRIS David J./O’BOYLE, Michael/BATES Ed/BUCKLEY, Carla: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, (Çev.Ulaş Karan/Mehveş Bingöllü Kılcı), Şen Matbaa, Ankara 2013.
• KARAN, Ulaş: “Anayasa Mahkemesi’nin Cemal Duğan Kararı: Ayrımcılığa Karşı Korumada Hiyerarşik Yaklaşım ve İspat Sorunu”, İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, 28 Aralık 2017, http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/tr/blog/anayasa-mahkemesinin-cemal-dugan-karar-ayrmclga-ka/ (Erişim: 03.03.2022).
• KARAN, Ulaş: “Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı”, in İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa (Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme), Ed. Sibel İnceoğlu, 3. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2013, s.159-178.
• KESKİN, Züleyha: “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Sağlamada Korumacı Yaklaşımlar-Pozitif Ayrımcılık Çare mi Çıkmaz mı?”, in Kadın Yazıları, Hazırlayan Türkan Yalçın, Savaş Yayınları, Ankara 2020, s.437-465. (Korumacı Yaklaşımlar).
• KESKİN, Züleyha: İdarenin Yargısal Denetiminin Kapsam ve Sınırları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2011.
• KESKİN, Züleyha: Kamu Hizmetlerinde Eşitlik İlkesi, XII Levha Yayınları, İstanbul 2014.
• KNIGHT, Dean R., Vigilance and Restraint in the Common Law of Judicial Review: Scope, Grounds, Intensity, Context, A Thesis Submitted to Department of Law of the London School of Economics and Political Science for the Degree of Doctor of Philosophy, London, December 2014.
• LURIE, Guy, “Proportionality and the Right to Equality”, German Law Journal (21) 2020, s.174-196.
• MEADOW, Robin: “Clear and Convincing Evidence: How Much Is Enough?”, California Insurance Litigator, May 1999, s.116-121.
• NIKOLAIDIS, Charilaos: The Right to Equality in European Human Rights Law: The Quest for Substance in The Jurisprudence of The European Courts 51–55 (2015).
• NOLTE, George: “General Principles of German and European Administrative Law: A Comparison in Historical Perspective”, The Modern Law Review, 57(2), 1994, s.191-212.
• ODER, Bertil E., “Anayasa Yargısında Temel Hak ve Özgürlüklerin Yorumu: Düzenleme Biçimleri, Kanıtlama ve Somutlaştırma Sorunları: 2001 Anayasa Değişiklikleri Sonrasına İlişkin Gözlemler”, in Ergül, Ozan (ed.), Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Kamu Hukukçuları Platformu, TBB, Ankara 2013, s.121-213.
• ODER, Bertil E.: “Eşitlik İlkesi ve Temel Hakların Norm Alanlarının Somutlaşması Bakımından Evli Kadının Soyadı”, in Öğüz, Tufan/Helvacı, İlhan (ed.), Anayasa Mahkemesinin Medenin Hukuka İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, 21 Mayıs 2012, 1. Bası, XII Levha Yayınları, İstanbul 2013, s.1-18.
• OĞURLU, Yücel: “Danıştay Kararları Işığında İdari Yargılama Usulünde Resen Araştırma İlkesi”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), s.119-133.
• ONAR, S. Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları C. III, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1966.
• ÖDEN, Merih: Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 21. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• ÖZKAN DUVAN, Ayşe: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında Eşitlik Hakkı ve Ayrımcılık Yasağı”, GSÜHFD, (2)2017, s.17-81.
• PARRET, Laura: “Sense and Nonsense of Rules on Proof in Cartel Cases: How to Reconcile a More Economics-Based Approach to Competition Law With More Attention for Rules on Proof?”, European Competition Journal, 4(1), 2008, s.169-199.
• ROSCH, J. Thomas: “Observations on Evidentiary Issues in Antitrust Cases”, EU Competition Law and Policy Workshop Florence, Italy, June 19, 2009, https://www.ftc.gov/sites/default/files/documents/public_statements/observations-evidentiary-issues-antitrust-cases/090619antitrustcases.pdf. (Erişim: 03.02.2022).
• SANCAR, Mithat: Temel Hakların Yorumu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara 1995.
• SHERWIN, Emily/CLERMONT, Kevin M.: “A Comparative View of Standards of Proof”, The American Journal of Comparative Law, 50(2), 2002, s.243-275.
• STRAUSS, Marcy: “Reevaluating Suspect Classifications”, Seattle University Law Review, (35) 2011, s.135-174.
• ŠUŠNJAR, Davor: Proportionality, Fundamental Rights and Balance of Powers, Martinus Nijhoff, Leiden-Boston 2010.
• TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 20. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2020.
• YASİN, Melikşah: İdari Yargılama Usulünde İspat, XII Levha Yayınları, İstanbul 2015.
• YILDIRIM, Mehmet Kamil: Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul 1990.