ÇEVRENİN KİRLETİLMESİ SUÇUNDA KAMU GÖREVLİSİNİN CEZA SORUMLULUĞU

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 260 - 273, 30.06.2023

Meral Balcı

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1120312

Öz

Çevreye karşı gerçekleştirilen hukuka aykırı fiiller, günümüzde ceza hukuku boyutuyla da önem taşımaktadır. Çevrenin korunmasında idare hukukunun önceliğinin bulunması, bu alanda ceza hukukunun kapsamının belirlenmesi bakımından etki etmektedir. Çevre suçları, çevre ceza hukukunun idari bağlılığı nedeniyle klasik suç tiplerinden farklılık göstermektedir. Çevre suçunun tipikliğinde idare hukuku temeline dayanan yükümlülük veya gerekliliklere atıf yapılması nedeniyle, çevre suçlarının değerlendirilmesinde idare hukuku esaslarının göz ardı edilmesi söz konusu değildir. Özellikle kamu görevlilerinin üçüncü kişilerin çevreye zararlı davranışları nedeniyle cezai sorumluluğu sorunu çevre ceza hukukunun önemli meselelerinden biridir. Çevreye karşı gerçekleştirilen müdahalelerin genellikle izin veya ruhsat şartına bağlı olması, çevre suçlarında bu izni veya ruhsatı veren kamu görevlisinin sorumluluğunun belirlenmesi bakımından önem taşımaktadır. Bu bağlamda çevre suçlarında ilgili kamu görevlisinin kasten hatalı ve fakat geçerli bir izin vermesi ile verdiği hukuka aykırı izin veya ruhsatı geri almada ihmal göstermesi ön plana çıkmaktadır. Belirtilen konular, çalışmanın eksenini oluşturmaktadır ve çalışmada büyük ölçüde Alman doktrininde konuya ilişkin ileri sürülen görüşlerden yararlanılacaktır. Bununla birlikte kamu görevlisinin idare hukuku temelinde sorumluluğuna ilişkin inceleme yapılmayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çevre Suçu, Kamu Görevlisi, Garantör

CRIMINAL LIABILITY OF A PUBLIC OFFICER FOR OFFENSE OF CONTAMINATION OF THE ENVIRONMENT

Öz

Unlawful acts against the environment are also important in terms of criminal law in the recent times. The priority of administrative law in the protection of the environment has an impact on determining the scope of criminal law in this area. Environmental offenses distinguish from classical offense types owing to the administrative dependence of environmental criminal law. Due to the reference to obligations or requirements based on administrative law in the typicality of environmental offenses, it is not possible to ignore the principles of administrative law in the evaluation of environmental offenses. Especially the problem of criminal liability of public officer due to the unlawful acts of third person to the environment is one of the important issues of environmental criminal law. The fact that the interventions against the environment are generally dependent on permission or license is important in terms of determining the responsibility of the public officer who give this permission or license in environmental offenses. In this context, in environmental offenses, the relevant public officer's intentionally erroneous but valid permit and omission in taking back the unlawful permit or license public officer has given come to the fore. The mentioned subject constitutes the axis of this paper and in this paper, it will be benefited largely from the views put forward in the German doctrine on the subject. However, no examination will be made regarding the responsibility of the public officer on the basis of administrative law.

Anahtar Kelimeler

Public officer, Guarantor, Environmental Offense

Kaynakça

• ALBRECHT, Hans Jörg: “Environmental Criminal Laws and Environmental Crimes in Europe - Problems and Prospects”, European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice, 2(2), 1994, s.168-179.
• ALBRECHT, Hans-Jörg/GÜNTER Heine/MEINBURG Volker: “Umweltschutz durch Strafrecht? Empirische und rechtsvergleichende Untersuchungsvorhaben zum Umweltstrafrecht und zur Umweltkriminalitat”, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft (ZStW), 1984, s.943-998.
• ARTUK, Mehmet Emin: “Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu (TCK. m.181)” İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 2014, s.37-48.
• AYGÖRMEZ, Gülsün Ayhan: Çevre Ceza Hukuku Çevre Ceza Genel Hükümler C. I, On İki Levha, İstanbul 2021.
• BACKES, Otto: “Umweltstrafrecht”, Juristenzeitung, 28(11/12), 1973, s.337-342.
• BAUMANN, Jürgen/WEBER Ulrich/MITSCH Wolfgang/EISELE Jörg: Strafrecht Allgemeiner Teil Lehrbuch, B.12, Ernst und Werner Gieseking, Bielefeld 2016.
• ERBAŞ, Rahime: Türk Ceza Kanunu’nda Görünüşte İhmali Suçlarda Garantörlük, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2019.
• GÖTZKE, Norbert: Die Berücksichtigung des Umweltschutzes bei der Vergabe öffentlicher Bauauftrage (Dissertation), Tübingen, 2000.
• GRÜNWALD, Gerald: “Zur gesetzlichen Regelung der unechten Unterlassungsdelikte”, ZStW, (70)3, 1958, s.412-432.
• JAKOBS, Günther: Strafrecht Allgemeiner Teil die Grundlagen und die Zurechnungslehre, De Gruyter, Berlin 2011.
• KATOĞLU, Tuğrul, “Çevre ve Ceza Hukuku Yeni Türk Ceza Kanunu ve Çevreye Karşı Suçlar”, in Emel Badur (ed.), Çevre Hukuku Sempozyumu, Ankara, 2006, s.77-104.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, B.14, Seçkin Yayınları, Ankara 2021.
• KRETSCHMER, Bernd: ‘Das Umweltstrafrecht und das Umweltordnungswidrigkeitenrecht in Deutschland’ Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 2010, s.55-77.
• KÜHL, Kristian: Strafrecht Allgemeiner Teil, B.8, Franz Vahlen, München, 2017.
• LAUFHÜTTE, Heinrich/MÖHRENSCHLAGER Manfred: “Umweltstrafrecht in neuer Gestalt” Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft, 92(4), 1980, s.912-972.
• MADEN, Mehmet: “Bir Tehlike Suçu Olarak ‘Gürültüye Neden Olma’ (TCK, m.183) ve Tehlike Suçlarına İlişkin Genel Tespitler” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25(1), 2021, s.431-469.
• MAURACH Reinhart/SCHROEDER Friedrich-Christian/MAIWALD Manfred, Strafrecht Besonderer Teil Teilband 2, B.10, C. F. Müller, 2013.
• MAVİŞ, Volkan: Türk Ceza Kanunu’nda Çevreye Karşı Suçlar, Yetkin, Ankara 2021.
• MÖHRENSCHLAGER, Manfred: “Neuere Entwicklungen im Umweltstrafrecht des Strafgesetzbuches”, Natur und Recht (NuR), 1983, s.209-218.
• MRŠIĆ, Gordana: “Environmental Protection From The Aspect Of Criminal Law” Intereulaweast, 8(1), 2021, s.129-151.
• ODERSKY, Walter: “Zur strafrechtlichen Verantwortlichkeit für Gewässerverunreinigungen”, Festschrift für Herbert Tröndle zum 70. Geburtstag am 24. August 1989, De Gruyter, Berlin-New York, 1989, s.291-304.
• ÖZCAN, Onur: Çevre Suçlarında Şirketlerin Cezai Sorumluluğu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul, 2007.
• PAEFFGEN, H.-U.: "Overlapping Tensions between Criminal and Administrative Law: the Experience of West German Environmental Law" Journal of Environmental Law 3(2), 1991, s.247-264.
• PRASSE, Heiner: “Almanya’da Çevre Alanında Görevli Olan Kimselerin Cezalandırılması-Çevrenin Korunmasının Aracı Olarak Ceza Hukuku”, (çev.) Yener Ünver, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 55(3), 1997, s.407-417.
• ROGALL, Klaus: “Das Gesetz zur Bekämpfung der Umweltkriminalität (18. Strafrechtsänderungsgesetz)”, Juristenzeitung, 1980/7, s.101-115.
• RUDOLPHI, Hans-Joachim: “Probleme der strafrechtlichen Verantwortlichkeit von Amtsträgern für Gewässerverunreinigungen”, Festschrift für Hanns Dünnebier zum 75. Geburtstag am 12. Juni 1982, s.561-582.
• SCHALL, Hero: “Allgemein- Und Sonderdelikte: Versuch einer Abgrenzung im Umweltstrafrecht”, in Dieter Dölling, Bert Götting (Eds.), Verbrechen - Strafe – Resozialisierung Festschrift für Heinz Schöch zum 70. Geburtstag am 20. August 2010, De Gruyter, 2010, s.619-633.
• STEINDORF, Joachim: Umwelt-Strafrecht, Sonderausgabe der Kommentierung der §§ 311c,d; 324-330d in der 11. Aufl. des Leipziger Kommentars zum Strafgesetzbuch, De Gruyter, 2011.
• TALAS, Serdar: “Türk Ceza Kanunu’nda Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), 2013, s.1147-1157.
• TOROSLU, Nevzat: Ceza Hukuku ve Çevre, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, 1982.
• TÜRAY, Aras: “Ceza Hukuku Bağlamında Kamu Görevlisi Kavramına İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XIV(2), 2017.
• ÜNVER, Yener/NUHOĞLU Ayşe: Federal Almanya Çevre Ceza Hukuku, Beta, İstanbul 1999.