FUNDAMENTAL ISSUES SPECIFIC TO INHERITANCE LAW RELATED TO CRYPTOCURRENCY

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 15 - 30, 30.06.2023

Gamze Turan Başara

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1177481

Cited By: 1

Öz

Cryptocurrencies, as a type of crypto assets, are virtual currencies that produced as an open source code, distributed and protected with encryption technology. The use of cryptocurrency arising together with developments in the digital world, becomes widespread in our country as well as the whole world. Especially advertisements regarding obtaining high profits, increase the attention to cryptocurrencies and more people obtain cryptocurrency every passing day. However, due to the fact that there is not a comprehensive regulation in Turkish law related to cryptocurrencies, having cryptocurrencies in the assets of a person in case of that person’s death, brings various legal issues into the agenda in terms of law of inheritance. Regarding issues that can arise in terms of inheritance law about cryptocurrencies in practicing within the scope of this study, it is aimed to answer especially thefollowing questions: How should cryptocurrencies be identified in a legal perspective, and what does this identification mean in terms of transferring cryptocurrencies by inheritance? How does a legator ensure transferring cryptocurrencies to heredes? How does abatement request be performed, under which conditions and against whom in case that cryptocurrencies are subjected to inter vivos unsecured obtaining by a legator? How does the market value of cryptocurrencies be calculated in the determination of heritage value?

Anahtar Kelimeler

Cryptocurrency, Blockchain, Transfer by Inheritance, Heritage

KRİPTO PARALARLA İLGİLİ MİRAS HUKUKUNA ÖZGÜ TEMEL MESELELER

Öz

Kripto varlıkların bir türü olan kripto paralar, açık kaynaklı bir kod olarak üretilmiş, şifreleme teknolojisi ile korunan ve dağıtılan sanal para birimleridir. Dijital dünyada yaşanan gelişmelerle birlikte ortaya çıkan kripto paraların kullanımı, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygınlaşmaktadır. Özellikle yüksek kâr elde etme yönündeki reklamlar, kripto paralara olan ilgiyi artırmakta ve her geçen gün daha fazla kişi kripto para edinmektedir. Ancak Türk hukukunda kripto paralar hakkında kapsamlı bir düzenlemenin olmaması nedeniyle kişinin ölümünde malvarlığında kripto paraların mevcut olması, miras hukuku bakımından çeşitli hukuki meseleleri gündeme getirmektedir. Bu çalışma kapsamında uygulamada kripto paralar hakkında miras hukuku bakımdan ortaya çıkabilecek meselelere ilişkin olarak özellikle şu soruların yanıtlanması hedeflenmektedir: Kripto paralar hukuki açıdan nasıl nitelendirilmeli ve bu nitelendirme kripto paraların miras yoluyla intikali bakımından ne anlama gelir? Mirasbırakan kripto para birimlerinin mirasçılara intikalini nasıl sağlayabilir? Kripto paraların mirasbırakan tarafından sağlararası karşılıksız kazandırmaya konu edilmesi halinde tenkis talebi, hangi koşullar altında, kime karşı ileri sürülebilir? Terekenin değerinin tespitinde kripto paraların piyasa değeri nasıl hesaplanabilir?

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Blokzinciri, Mirasın İntikali, Tereke

Kaynakça

• ABT, Daniel: CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Sachenrecht, Breitschmid, Peter/Jungo, Alexandra (Hrsg.), 3. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich 2016.
• AKÇAAL, Mehmet: “NFT (Değiştirilemeyen Jeton) Sanat Eserlerinin Miras Yoluyla Geçmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (159), 2022, s.363-396.
• AKKANAT, Halil:Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
• ARNET, Ruth: CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Sachenrecht, Arnet, Ruth/Breitschmid, Peter/Jungo, Alexandra (Hrsg.), 3. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich, 2016.
• AKSOY DURSUN, Sanem: Eşya Kavramı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2012.
• BALIKÇI, Eylül: “Dava ve Takip Konusu Olabilmesi Bakımından Kripto Paralar”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(2), 2021, s.273-312.
• BAYRAMOĞLU, Necati Şükrü: “Mirasçıların Bilgilendirme Yükümlülükleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(2), 2021, s.191-216.
• BİLGİLİ, Fatih/CENGİL, M. Fatih: “Bitcoin Özelinde Kripto Paraların Eşya Niteliği”, 2019, www.ticaretkanunu.net, (Erişim: 17.12.2022).
• BRÄUTIGAM, Peter: “Der digitale Nachlass-empirischer Befund und Fragestellung”, Stellungnahme des deutschen Anwaltsvereins durcd die Ausschüsse Erbrecht, Informationsrecht und Verfassungsrecht zum Digitalen Nachlass, (34), 2013, s.16-29.
• BREITSCHMID, Peter/MATT, Isabel: “Informationsansprüche der Erben und ihre Durchsetzung”, successio, (2), 2010, s.85-107.
• BÜYÜKSAĞİŞ, Erdem/ÖZYİĞİT, Sinem/MİRKELAM FALAY, Selin/BULDAĞ, İlay Ezgi/OKUR, Mustafa Said: “Dijital Varlıkların Miras Yoluyla İntikali”, Yargıtay Dergisi, 47(2), 2021, s.337-408.
• ÇABRİ, Sezer: Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639), Cilt II, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2020. (Cilt II)
• ÇABRİ, Sezer: Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 640-682), Cilt III, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2020. (Cilt III)
• ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar: Akıllı Sözleşmelerin Kuruluşu ve Geçerlilik Şartları, On İki Levha Yayınları, 2. Bası, İstanbul 2021.
• ÇEKİN, Mesut Serdar: “Kripto Varlıklar Üzerinde Gerçekleştirilen İşlemlerin Borçlar Hukuku ve Eşya Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1), 2022, s.187-216.
• ÇELENER, Balca: “Bitcoin ve Diğer Kripto Para Birimlerinin Vergilendirilmesine Yönelik Yaklaşımlar”, Mali Hukuk Dergisi, 15(172), 2019, s.771-804.
• ÇELİKTAŞ, İlyas: “Vefat Eden Kişinin Elektronik Posta Hesabı Mirasçılara İntikal Eder Mi?”, Terazi Hukuk Dergisi, 6(62), 2011, s.34-39.
• DRUEY, Jean Nicolas: “Der Anspruch des Erben auf Information, BJM, 1988, s.113-132.
• DULUPÇU, Murat Ali/YİYİT, Mehmet/GENÇ, Asena Gizem: “Dijital Ekonominin Yükselen Yüzü: Bitcoin’in Değeri ile Bilinirliği Arasındaki İlişkinin Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor15 Özel Sayı), 2017, s.2241-2259.
• DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut:Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, 17. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
• ECKERT, Martin: “Digitale Daten als Wirtschaftsgut: digitale Daten als Sache”, SJZ, (112), 2016, s.245-249.
• EREN, Fikret:Mülkiyet Hukuku, 4. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• EREN, Fikret/YÜCER AKTÜRK, İpek: Türk Miras Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• ERTAŞ, Şeref: Eşya Hukuku, 15. Bası, Barış Yayınları, İzmir, 2020.
• ESENER, Turhan/GÜVEN, Kudret: Eşya Hukuku, 8. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
• GEIGER, Alexandra/KELLER, Stefan: “Kryptowährungen in der Nachlassplanung und -abwicklung “, successio, (3), 2021 s.259-272.
• GÖKSU, Tarkan: “Informationsrechte der Erben”, AJP, 2012, s.961; DRUEY, Jean Nicolas: “Der Anspruch des Erben auf Information, BJM, 1988, s.953-965.
• HAUSER-SPÜHLER, Gabriel/MEİSSER, Luzius: “Eigenschaften der Kryptowährung Bitcoin”, Zeitschrift für Datenrecht und Informationssicherheit, (1), 2018, s 6-12.
• HESS, Martin/LIENHARD, Stephanie: “Übertragung von Vermögenswerten auf der Blockchain Darstellung der technischen Grundlagen und der Übertragungsformen de lege lata et ferenda”, Jusletter, 4. Dezember, 2017, s.1-18.
• HERZOG, Stephania: “Der digitale Nachlass und das Erbrecht”, AnwBl Online 2018, s.472-481.
• İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan: Miras Hukuku, 14. Bası, Der Yayınları, İstanbul, 2018.
• İNAN, Ali Naim/ERTAŞ, Şeref/ALBAŞ, Hakan: Miras Hukuku. 11. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• İNCİ, Serkan/ALPER, İsmail: Bitcoin Devrimi, Elma Yayınevi, Ankara 2018.
• KARAMANLIOĞLU, Argun: “Son Gelişmeler Işığında Kripto Paraların Hukuki Niteliği ve Kripto Para Borsalarına Dair Tespit ve Öneriler”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Bülteni, 2021, https://hukukbulteni.khas.edu.tr/bulten/45, (Erişim: 16.12.2022).
• KAULARTZ, Markus: “Die Blockchain-Technologie, Hintergründe zur Distributed LedgerTechkology und zu Blockchains”, Computer und Recht, 32(7), 2016, s.474-480.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992.
• KUHLMANN, Nico: “Bitcoins, Funktionweise und rechtliche Einordnung der digitalen Währung”, Computer und Recht, 30(10), 2014, s.691-696.
• KUNTZ, Wolfgang: “Digitaler Nachlass: Zugang der Erben zum Facebook-Nutzerkonto”, jM 2016, s.190-192.
• KÜNZLE, Hans Rainar: “Auskunftspflichten gegenüber Erben”, successio, (4), 2012, s.256-279.
• LINDER, Thomas/MEYER, Stephan D.: “Die steuerliche Behandlung von Bitcoin und anderen Kryptowährungen”, ZStP, (3) 2017, s.191-210.
• LINK, Mathias/OMLOR, Sebastian: Kryptowährungen und Token, Recht und Wirtschaft GmbH, Deutscher Fachverlag, Frankfurt am Main, 2021.
• LÖRTSCHER, Cordula: Der digitale Nachlass, Schulthess Verlag, Zürich, 2021.
• LUDYGA, Hannes: “Der digitale Nachlass-zivilrechtliche Aspekte” jM 2016, s.442-477.
• MARTINI, Mari: “Der digitale Nachlass und die Herausforderungen postmortalen Persönlichkeitsschutzes im Internet”, JZ, 2012, s.1145-1155.
• MAURENBRECHER, Benedikt/MEIER, Urs: “Insolvenzrechtlicher Schutz der Nutzer virtueller Währungen”, Jusletter 4. Dezember, 2017, s.1-13.
• MEYER, Stephan D./SCHUPPLI, Benedikt: “Smart Contracts und deren Einordnung in das schweizerische Vertragsrecht”, recht, 2017, s.204-224.
• MÜLLER, Martin: “Bitcoin, Blockchain und Smart Contracts”, ZfIR, (17-18), 2017, s.600-612.
• MÜLLER, Lukas/ONG, Malik: “Aktuelles zum Recht der Kryptowährungen”, AJP, (2), 2020, s.198-212.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, 20. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
• ÖZDEMİR, Gençer: “Kripto Paraların Eşya Niteliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1), 2021, s.289-306.
• ÖZTAN, Bilge: Miras Hukuku, 12. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• PILLER, François: “Eine zivil- und vollstreckungsrechtliche Untersuchung aus der Sicht der Bitcoin-Nutzer”, AJP, (12), 2017, s.1426-1438.
• REY, Heinz: Die Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum, 3. Auflage, Stämpfli Verlag, Bern, 2007.
• SCHMID, Jörg/HÜRLIMANN-KAUP, Bettina: Sachenrecht, 5. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich, 2017.
• SCHRÖDER, Andreas: “Erbrechtliche Informationsansprüche oder: die Geister, die ich rief…”, successio, (3), 2011, s.189-202.
• SEILER, Benedikt/SEILER, Daniel: “Sind Kryptowährungen wie Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Ripple (XRP) und Co. als Sachen im Sinne des ZGB zu behandeln?”, sui-generis, 2018, s.149-168.
• SEROZAN, Rona: Eşya Hukuku I, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
• SEROZAN, Rona/ENGİN, Baki İlkay: Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları, 7. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• SİRMEN, A. Lale: Eşya Hukuku, 8. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• SOLMECKE, Christian/KÖBRICH, Thomas/SCHMITT, Robin: “Der digitale Nachlass haben Erben einen Auskunftsanspruch?: Überblick über den rechtssicheren Umgang mit den Daten von Verstorbenen”, Multiedia und Recht, (5), 2015, s.291-295.
• STEINER, Marc: Bitcoins verwahren und vererben: Ein praktischer Ratgeber, Aprycot Media, 2020.
• TANRIVERDİ, Mustafa/UYSAl, Mevlüt/ÜSTÜNDAĞ, Mutlu Tahsin: “Blokzinciri Teknolojisi Nedir ? Ne Değildir ?: Alanyazın İncelemesi “, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 12(3), 2019, s.203-217.
• TEVETOĞLU, Mete: “Bankacılık ve Sermaye Piyasası Hukuku Perspektifinden Bitcoin Davaları”, Banka ve Finans Hukuku Dergisi, 9(34), 2020, s. 543-580.
• TOMRUKÇU, Tuğçe: Blockchain Teknolojisinin Eser Sahibi Haklarına Hukuki Yansıması, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• TURANBOY, Asuman: “Kripto Paraların Ortaya Çıkmaları ve Hukukî Nitelikleri”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35(3), 2019, s.47-62.
• ÜNAL, Mehmet/BAŞPINAR, Veysel: Şekli Eşya Hukuku, 11. Bası, Savaş Kitabevi, Ankara, 2020.
• ÜNAL, Gökhan/ULUYOL, Çelebi: “Blok Zinciri Teknolojisi” Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(2), 2020, s.167-175.
• ÜSTÜN, Ece Su: TBK Kapsamındaki Geleneksel Sözleşmeler İle Mukayeseli Olarak Akıllı Sözleşmeler Blokzincir Teknolojisi, 2. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• ÜZÜMCÜ, Rabia/YILDIRIM, Yasin: “Kripto Paraların Hukuki Statüleri ve Sözleşmeler İçerisindeki Yerleri”, Süleyman Demirler Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(33), 2022, s.271-291.
• VON DER CRONE, Hans Caspar/KESSLER, J. Franz/ANGSTMANN, Luca: “Token in der Blockchain – privatrechtliche Aspekte der Distributed Ledger Technologie”, SJZ, (14), 2018,s.337-345.
• WEIBEL, Thomas: Praxiskommentar, Erbrecht, ABT, Daniel/WEIBEL, Thomas (Hrsg.), 4. Auflage, Helbling and Lichtenhahn Verlag, Basel, 2019.
• WIEGAND, Wolfgang: Basler Kommentar Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB und Art. 1-61 SchIT ZGB, Geiser, Thomas/Wolf Stephan (Hrsg.), 6. Auflage, Helbling and Lichtenhahn Verlag, Basel, 2019.
• YARDIMCI, Taner Emre: “İcra Takibi Yoluyla Bitcoin Alacağının İleri Sürülmesi ve Borçlunun Bitcoinin Haczedilmesi”, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(3), 2019, s.97-128.
• YILMAZ, Asuman: Kripto Para Birimi Bitcoin ve Bitcon’in Türk Sermaye Piyasası Hukuku Açısından Değerlendirilmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.