YARGI KARARLARI IŞIĞINDA MARKANIN CİDDİ KULLANIMI

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 267 - 277, 30.06.2024

Gül Büyükkılıç

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1418481

Öz

Marka sahibinin en temel hakkı, markasını tescilli olduğu mal veya hizmetlerde kullanmaktadır. Bu bir hak olduğu kadar aynı zamanda bir zorunluluktur. Nitekim SMK m.9/1’de marka kullanım zorunluluğu düzenlenmiş ve diğer şartların yanı sıra markanın ciddi şekilde kullanılması aranmıştır. Kullanımın hangi durumlarda ciddi sayılacağı ve kullanımın ispatı için sunulabilecek bilgi ve belgelerin kapsamı ne ulusal ne de uluslararası mevzuatta açıklanmıştır. Bu noktada Avrupa Birliği ve Türk doktrini ve yargı kararları yol gösterici nitelik taşımaktadır. Bu çerçevede öne çıkan ilk kriter, markanın sembolik, göstermelik kullanımlarının dikkate alınmayacağıdır. Bir diğeri, markanın kaynak gösterme işlevine uygun kullanımının gerekli olmasıdır. Marka sahibinin kanıtlaması gereken diğer bir husus da markanın tescilde kayıtlı mal ve hizmetlere yönelik bir pazar payı geliştirmek veya korumak ve bu şekilde markadan ekonomik bir yarar elde etmek amacıyla, piyasayı etkileyecek yerlerde kullanıldığıdır. Söz konusu kriterler somut olayın koşullarına göre değerlendirilmeli ve bu değerlendirmede ilgili ekonomik sektörün şartları, ilgili mal veya hizmetin niteliği, piyasanın mevcut karakteristik özellikleri, ilgili işletmenin ticari iş hacmi ile satım ve dağıtım kanalları ve markanın kullanım derecesi ve sıklığı ve kullanım biçimi itibariyle tüketicide yansıma bulup bulmadığı hususları bir bütün olarak dikkate alınmalıdır. Bu çalışma ile Türk ve AB yargı kararları ve doktrini ışığında ciddi kullanım kavramına ilişkin belirsizliğin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Markanın İptali, Ciddi Kullanım, Gerçek Kullanım, Sembolik Kullanım, Kaynak Gösterme Fonksiyonu, Pazar Payı

GENUINE USE OF TRADEMARK IN THE LIGHT OF JUDICIAL DECISIONS

Öz

The most fundamental right of the trademark owner is to use its trademark on the goods or services for which it is registered. This is not only a right but also an obligation. As a matter of fact, Article 9/1 of the IPL regulates the obligation to use the trademark and requires, among other conditions, the serious use of the trademark. The conditions under which the use will be deemed genuine and the scope of the information and documents that can be submitted to prove the use are not explained in either national or international legislation. At this point, the European Union and Turkish doctrine and judicial decisions provide guidance. The first criterion that stands out in this framework is that symbolic, token uses of the trademark will not be taken into account. Another one is that the use of the trademark in accordance with its function of indicating the source is necessary. Another issue that the trademark owner must prove is that the trademark is used in places that will affect the market in order to develop or maintain a market share for the goods and services registered in the registration and to obtain an economic benefit from the trademark in this way. These criteria must be evaluated according to the circumstances of the concrete case, and in this evaluation, the conditions of the relevant economic sector, the nature of the relevant goods or services, the existing characteristics of the market, the commercial business volume and sales and distribution channels of the relevant enterprise, and the degree and frequency of use of the trademark and whether it is reflected in the consumer in terms of the way it is used should be taken into consideration as a whole. This study aims to clarify the ambiguity regarding the concept of serious use in the light of Turkish and EU judicial decisions and doctrine.

Anahtar Kelimeler

Revocation of Trademark, Genuine Use, Symbolic Use, Token Use, Function of Indicating Origin, Market Share

Kaynakça

• ARAS, Meltem: Markanın İptali ve İptal Halleri, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• ARKAN, Sabih: Marka Hukuku, Cilt 2, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınlar, Ankara 1998.
• BAYRAM, Muhammed Enes: Marka Hukukunda Kullanılmama Savunması, 1. Baskı, On İki Levha, İstanbul 2021.
• BİLGİLİ, Fatih: “Yargıtay Kararları Uygulamasında 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK’ya Göre Tescili Markanın Kullanılması Zorunluluğu”, TBB Dergisi, (74), 2008, s.29-42.
• BEKTAŞ, İbrahim: “Sınai Mülkiyet Kanununa Göre Markanın Kullanmama Nedeniyle İptali - AB Adalet Divanı’nın Güncel Kararları Işığında Bir Değerlendirme”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 17(2),2018, s. 219-258.
• CAM, Esen: Avrupa Birliği Hukuku Uyarınca Markanın “Gerçek Kullanım” Problemi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 2(2), 2016, s.27-41.
• ÇAĞLAR, Hayrettin: Marka Hukuku Temel Esaslar, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
• ÇAĞLAR, Hayrettin: “6769 Sayılı Sınaî Mülkiyet Kanununa Göre Tescilli Markanın Kullanılmamasının Hukukî Sonuçları ve Anayasa Mahkemesinin 556 Sayılı KHK m.14 Hükmünü İptal Eden Kararının Etkileri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(1), 2017, s.3-19.
• ÇOLAK, Uğur: Türk Marka Hukuku, 4. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2023.
• DİRİKKAN, Hanife: “Tescilli Markayı Kullanma Külfeti”, Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Armağan, Vedat Kitapçılık, İstanbul 1998.
• ERGİNBAY, Gözde Sena: Sınai Mülkiyet Kanunu’na Göre Tescilli Markanın Kullanılmamasının Sonuçları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2018.
• FEZER, K..H: Kommentar zum Markenrecht, zur Pariser Verbandsübereinkunft und zum Madrider Markenabkommen (MarkenG), 4. Baskı, Verlag C.H. Beck, Münih 2009.
• INGERL, Reinhard/ROHNKE, Christian: Kommentar zum Markenge¬setz, 3. Baskı, Münih 2010.
• KARAASLAN, Pelin: “Tescil Hakkının Kazanılması, Muhafaza Edilmesi ve İhlal Edilmesinin Bir Koşulu Olarak Markanın Kullanılması”, Legal Fikri ve Sınai Haklar Dergisi, 12(48), 2017, s.1161-1198.
• KARACA, Osman Umut: Markayı Kullanma Zorunluluğu ve Kullanmamanın Hukuki Sonuçları, Ankara 2018.
• KAYA, Arslan: “Kullanmama Sebebi ile Markanın İptali Kararının Etkisi ve İptal Davasında Usul Sorunları Üzerine”, Prof. Dr. Hamdi Yasaman’a Armağan, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, s.373-391.
• KOÇAK, Mahmut Arif: “Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 155. Maddesi Karşısında Marka Tescili Üzerine Düşünceler”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (2), 2020, s.293-310.
• MARTIN, Stephan: “Genuine Use Of A Trade Mark Established Where Proprietor is Offering Second-Hand Or Spare Parts Service”, Journal of Intellectual Property Law & Practice, 16(1), 2021, s.11-13.
• MERDİVAN, Fethi: “Tescilli Marka Hakkına Dayalı Tecavüz Davasında Kullanmama Def’i: 2. Kullanımı İspat Edilecek Mal ve Hizmetler”, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2017, s.483-522.
• O’FARRELL, Gemma: “Genuine use - the Battle of the Mac”, Journal of Intellectual Property Law & Practice, 14(12), Aralık 2019, s.938–941.
• ÖZKÖK, Başak: “Marka Başvurusunun Yayımına İtiraz Aşamasında Kullanımın İspatı Talebi”, Terazi Hukuk Dergisi, 12(128), 2017, s. 43-62.
• SCARLETT, Roland: “Genuine Use Of A Trade Mark Established Where Proprietor is Offering Second-Hand Or Spare Parts Service”, Journal of Intellectual Property Law & Practice, 16(9), 2021, s.900–902.
• SEKMEN, Orhan: Markanın Hükümsüzlüğü ve Hukuki Sonuçları, 2. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara 2016.
• SERT, Selin: Markanın Kullanılması Yükümlülüğü, 1. Baskı, Seçkin, Ankara 2007.
• SIMON, Ilanah: OHIM Board of Appeal Applies Genuine Use Criteria To Small-Scale Usage, Journal of Intellectual Property Law & Practice, 1(4), 2006, s.237-239.
• SÖNMEZ, Numan Sabit: “6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa Göre Markanın Kullanılmaması Neticesinde Ortaya Çıkan Sonuçlar”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 76(1), 2018, s.277-308.
• STONE, David/LEPPINK, Willem: “Use of a trade mark on free merchandizing is not ‘genuine use’”, Journal of Intellectual Property Law & Practice, 4(6), 2009, s.392–394.
• STRÖBELE, Paul/HACKER, Franz: Markengesetz Kommentar, 10. Aufl., Köln 2012.
• SULUK, Cahit/KARASU, Rauf/NAL, Temel: Fikri Mülkiyet Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• TEKİNALP, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012.
• UMAR, Bilge/YILMAZ, Ejder: İspat Yükü, 2. Bası, İstanbul 1980.
• UZUNALLI, Sevilay: “Sınai Mülkiyet Kanunu’na Göre Kullanılmayan Marka ve Markanın İptal Edileceği Düşünülerek Kullanılması”, Legal Banka ve Finans Hukuku Dergisi, 2020, 8(32), s.1135-1155.
• UZUNALLI, Sevilay: “Kullanma Zorunluluğu Bağlamında Tekrar Marka ve Hukuki Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 9(1), 2023, s.93-115.
• YASAMAN, Zeynep: Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda İnternette Marka Hakkının İhlali, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• YASAMAN, Hamdi/AYOĞLU, Tolga/YUSUFOĞLU BİLGİN, Fülürya/MEMİŞ KARTAL, Pınar/YÜKSEL, Sinan H./YASAMAN, Zeynep: Sınai Mülkiyet Kanunu Şerhi, Cilt 1, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, İstanbul 2021.
• YUSUFOĞLU BİLGİN, Fülürya: “Kullanım Niyeti Olmaksızın Markanın Kötüniyetli Olarak Tescili ve Hükümsüzlüğü”, in Memiş, Tekin (ed.), Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2019, 9, Ankara 2020, s.345.
• YÖRDEM, Yılmaz: “Kullanmama Nedeniyle Tescil Edilmiş Markanın Hükümsüzlüğüne İlişkin Uygulamadaki Sorunlar”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(33), 2015, s.123-142.