KÜLTÜREL BOYUTLAR BAĞLAMINDA ÖRGÜTSEL DEĞERLERDE AYRIŞMA ve BERZEŞME: FORTUNE 500 GLOBAL ve FORTUNE 500 TÜRKİYE LİSTESİNDEKİ EN BEĞENİLEN FİRMALAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 27, 15.07.2019

Hatice Özutku

Öz

Bu
çalışmanın amacı, günümüz küresel ortamında faaliyet gösteren firmaların
örgütsel değerlerinde ayrışma ya da benzeşme olup olmadığını ilgili tartışmalar
ışığında araştırmaktır.  Araştırmanın
örneklemini Fortune 500 Global ve Fortune 500 Türkiye listelerindeki en beğenilen
firmalar oluşturmaktadır.  Ulusal Kültür farklılıkları
için Hofstede (2001)’nin modelindeki dört boyut esas alınmıştır: “Güç
Mesafesi”, “Belirsizlikten Kaçınma”, “Bireycilik-Toplulukçuluk”,
“Erillik-Dişillik”. Örgütsel değerler için Wal, Graaf ve Lasthuizen
(2008) tarafından
geliştirilen örgütsel değer kategorileri esas alınmıştır.  Araştırmanın verileri firmaların web
sayfalarındaki kamuya açık bilgilerden elde edilmiştir. Verilerin analizinde
içerik analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular
Hofstede’nin kültür haritasındaki boyutlar ve ülkeler açısından değerlendirilmiştir.  Araştırma kapsamında yer alan 20 değerin
tamamının hem Türk firmalarının hem de Amerikan firmalarının web sayfalarındaki
beyanlarında yer aldığı saptanmıştır. Türk işletmelerinin örgütsel değerleri
ile A.B.D şirketlerinin örgütsel değerlerinin büyük ölçüde benzeştiği ortaya
çıkmıştır. Bu bulgu örgütsel değerlerde benzeşme görüşünü desteklemektedir. Ayrıca
araştırma kapsamındaki tüm ülkeler için yasallık, güvenilirlik, duyarlılık,
şeffaflık değerlerinin temel ortak değerler olarak öne çıktığı saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Değerler, Kültürel Boyutlar, Hofstede, Benzeşme

Kaynakça

• Agle, R. B. & Caldwell Craig B. 1999. Understanding research on values in business. Business & Society, 38(3): 326-387.
• Gürol Y. D. 2017. Armstrong’un stratejik insan kaynakları yönetimi el kitabı. (Ed). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Beyer, J. M. 1981. Ideologies, values, and decision making in organizations. In P. C. Nystrom & W. H. Starbuck (Eds.). Handbook of organizational design. New York: Oxford University Press.
• Boyacıgiller, N. 2000. Örgüt biliminden Türk yöneticilerinin alacağı dersler: bazı uyarılar ve öneriler. Türkiye’de yönetim, liderlik ve insan kaynakları uygulamaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, No:21.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. 2012. Bilimsel araştırma yöntemleri. 11. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Chatman, J. A. 1989. Improving interactional organizational research: a model of person-organization fit. Academy of Management Review, 14(3): 333– 349.
• Cohen, J. 1960. A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20 (1): 37-46.
• Deal, T.E., & Kennedy, A.A. 1982. Corporate cultures: The rites and rituals of corporate life, Addison-Wesley.
• Ehtiyar, R. 2003. Kültürel sinerji: uluslararası işletmelere yönelik kavramsal bir irdeleme. Akdeniz Ünv. İ.İ.B.F. Dergisi, (5): 66-78.
• Ergeneli, A. & Sevin, S.K. 2002. Kültürlerarası iş değerleri etkileşimi: Japon, Kanadalı ve Türk ortaklı şirketlerde karşılaştırmalı bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1): 37-57.
• Erkenekli, M. 2011. Hofstede’nin kültürel değerler modeine göre Türkiye ile ABD’nin karşılaştırılması. KHO Bilim Dergisi, 21 (2): 1-29.
• Grove, C.N., Ed.D., Grovewell, LLC 2005. Worldwide differences in business values and practices: Overview of GLOBE research findings. (www.grovewell.com/pub-GLOBE-dimensions.html).
• Hofstede, G. 1980. Culture and organizations. International Studies of Management and Organizations, (10): 15-41.
• Hofstede G. 1983. The cultural relativity of organizational practices and theories. Journal of International Business Studies, 14 (2): 75-89. Hofstede, G. 1984. Culture’s consequences: International differences in work-related values. Newbury Park: Sage Publications.
• Hofstede, G. 1995. Multilevel research of human systems: flowers, bouquets and gardens. Human Systems Management, (14): 207-217.
• Hofstede, G. 2001. Culture‘s consequences: Comparing values, behaviors, ınstitutions, and organizations across nations (2 ed.). Thousand Oaks: Sage Publications.Hofstede, G., Neuijen, B., Ohayv, D. D. & Sanders, G. 1990. Measuring organizational cultures: a qualitative and quantitative study across twenty cases. Administrative Science Quarterly, (35): 286-316.
• http://dictionary.cambridge.org/tr (20.08.2017)
• http://fortune.com/rankings/ (10.12. 2016)
• http://geert-hofstede.com (20.03.2017)
• http://www.fortuneturkey.com/fortune500#popup (10.12.2016)
• https://geert-hofstede.com/turkey.html (20.03.2017)
• https://geert-hofstede.com/turkey.html (20.03.2017)
• https://geert-hofstede.com/united-states.html (20.03.2017)
• Hultman, K. 2001. Balancing ındividual and organizational values: Walking the tightrope to success. John Wiley & Sons.
• Kaptein, M. 1998. Ethics management, auditing and developing the ethical content of organizations. Issues in Business Ethics, Dordrecht: Kluwer.
• Kaptein, M. 2004. Business codes of multinational firms: what do they say?. Journal of Business Ethics, 50 (1): 13 – 31.
• Kılıç, M. 2010. Stratejik yönetim sürecinde değerler, vizyon ve misyon kavramları arasındaki ilişki. Sosyoekonomi, (2): 81-97.
• Lane, J.E. 1994. Will public management drive out public administration?. Asian Journal of Public Administration, 16 (2): 139 – 51.
• Lubatkin, M., Ndiaye, M., & Vengnoff, R. 1997. The nature of managerial work in developing countries: a limited test of the universalist hypothesis. Journal of International Business Studies, 28 (4): 711–734.
• Minkov, M. & Hofstede, G. 2011. The evolution of Hofstede’s doctrine. Cross Cultural Management: An International Journal, 18 (1): 10-20.
• O’Reilly, C.A. 1989. Corporations, culture, and commitment: motivation and social control in organizations. California Management Review, 31 (4): 9-25.
• O’Reilly, C.A., Chatman, J., & Caldwell, D.F. 1991. People and organizational culture: a profile comparison approach to assessing person-organization fit. The Academy of Management, 34 (3): 487-516.
• O’Reilly, C.A., & Chatman, J. 1996. Culture as social control: corporations, cults, and commitment. Research in Organizational Behavior, (18): 157-200.
• Özen, Ş. 2002. Türkiye’deki örgütler/yönetim araştırmalarında törensel görgülcülük sorunu. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2): 5-31.
• Rhodes, J., Walsh, P. & Lok, P. 2008. Convergence and divergence issues in strategic management – Indonesia’s experience with the balanced scorecard in HR management. The International Journal of Human Resource Management, 19 (6): 1170–1185.
• Rokeach, M. 1973. The Nature of Human Values. New York: The Free Press.
• Sargut, A. S. 2015. Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Schein, E. H. 1992. Organizational culture and leadership (2nd ed.). San Francisco: Jossey-Boss.
• Schmidt, W. H., & Posner, B. Z. 1986. Values and expectations of federal service executives. Public Administration Review, 46 (4): 447-454.
• Schultz , D. 2004. Professional ethics in a postmodern society. Public Integrity, 6 (4): 279 – 97.
• Stavru, S. 2013. What do we know about Organizational Values? – A Systematic Review. Technical Report. Sofia University.
• Stemler, S. 2001. An overview of content analysis. Practical Assessment, Research &Evaluation, 7 (17).
• Şişman, M. 2002. Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Van Rekom, J., Van Riel, C. B. M. & Wierenga, B. 2006. A methodology for assessing organizational core values. Journal of Management Studies, (43): 175–201.
• Vurgun, L. 2013. Kurumsal değerlerin aidiyet üzerindeki etkisi ve kamusal örneklem. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50 (582).
• Wal, Z.Van D., Graaf, G.D. & Lasthuizen K. 2008. What’s valued most? similarities and differences between the organizational values of the public and private sector. Public Administration, 86 (2): 465–482.
• Wenstøp, F. & Arild, M. 2006. Structuring organizational value statements. Management Research News, 29 (11): 673 – 683.
• Wiener, Y. 1988. Forms of value systems: a focus on organizational effectiveness and cultural change and maintenance. Academy of Managment Review, 13 (4): 534-545.