TÜRKİYE’DEKİ YABANCI YÖNETİCİLERİN KARŞILAŞTIĞI KÜLTÜREL ENGELLER “UKRAYNALI YÖNETİCİLER ÖRNEĞİ”

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 27 - 56, 15.07.2020

Ayhan Öksüz , Doç. Dr. Ali Ender Altunoğlu

https://doi.org/10.18825/iremjournal.597135

Öz

Küreselleşmeyle birlikte tüm
toplumlar daha fazla homojen bir yapıya kavuşmuşlarsa da ülkelerin kültürel özellikleri
belirgin olarak hissedilmektedir. Kültürün gerek gündelik yaşamda gerekse de
insanlar arasındaki etkileşimde önemli bir rol oynaması, özellikle uluslararası
işletmecilik faaliyetlerini ve iş yapma biçimlerini doğrudan etkilemektedir.
Kültürel farklılıklar nedeniyle birçok problemlerle karşı karşıya kalan
işletmelerin başarılı olabilmeleri faaliyette bulunulan ülkenin kültürünü
tanımalarına bağlıdır.

Bu çalışma Ukrayna ve Türkiye
toplumları arasındaki kültürel benzerlikler ve farklılıkların iş yaşamına
etkilerini tespit ederek karşılaşılan problemlere çözüm önerileri getirmeyi
amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanarak 11 Ukraynalı
yönetici ile derinlemesine yapılan görüşmeler yoluyla veriler toplanmıştır.
Toplanılan veriler betimsel olarak analiz edilmiş, karşılaşılan problemler ve
bu probleme ilişkin çözüm önerileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma
katılımcıların verdiği yanıtlar ışığında yabancı yöneticilerin ülkemizde
liderlik etkinliklerinin yüksek olabilmesi için dil öğrenme, aile yapısını
anlama, dini inanç ve değerlere saygı gösterme, yasalar ve yerel yönetim
uygulamalarını öğrenme gibi konularda kendilerini geliştirmeleri gerektiğini
ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Kültür, Hofstede'nin Kültürel Boyutları, Kültürel Farklılıklar, Türkiye

Kaynakça

• REFERANSLARAcuner T., İlhan, T., (2002) 21. Yüzyılda yönetim anlayışı ve türk yöneticilerinin bakış açısı, 10. Ulusal Yönetim Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Antalya, Türkiye, s.3-19, 23-25 Mayıs.
• Aktaş, M. ve Sargut A. S. (2011). İzleyicilerin kültürel değerlerine göre liderliğe duyulan gerek-sinme nasıl farklılaşır? kurumsal bir çerçeve. Amme İdareleri Dergisi, 44 (4). s.145-163.
• Asunakutlu, T. ve Safran, B. (2004). Kültürel farklılıklardan kaynaklanan çatışmalara yönelik bir araştırma (marmaris turizm sektörü örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis, Cilt 6, Sayı 1, s.26-38.
• Atakay, A. (2003). Yönetsel zamanın etkin kullanılması; teori ve bir uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Selçuk Üniversites. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aycan, Z. (1997). Acculturation of expatriate managers: a process model of adjustment and performance, İn Zeynep, A. (Ed.): Expatriate Management: Theory and Research, Vol 4 of New Approaches to Employee Management, Elsevier Science/JAI Press, Greenwich, CT,s.1-40.
• Barutçugil, İ. (2011). Kültürlerarası farklılıkların yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.Bayrak, S. (2003) “Türk imalat işletmelerinin iş ahlakı ve sosyal sorumluluğa yönelik tutumları”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No:57, ss. 117–129.
• Biçer, G. ve Düztepe, Ş. (2003). Yetkinlikler ve yetkinliklerin işletmeler açısından önemi, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt (1), Sayı (2), s.13-20.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Выжельцов, Г. П. (1996). Аксиология культуры. СПб.: Изд-во С. - Петербургского университета.
• Can, E. (2015). Uluslararası işletmecilik teori ve uygulama, (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Соколов, A. В. (2003). Феномен социально-культурной деятельности. СПб: СПб ГУП.
• Çeçen, A. (1985 Haziran). Kültür yönetimi, AİD, TODAİE, c. 18, s. 1, s.113- 140.
• Davutoğlu, N. A., Akgül, B. ve Yıldız, E. (2016). 7S kuramının büyük ölçekli işletmelerde stratejik planlama ve ekonomik performansı değerleme arazı olarak kullanılması. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.30, Sayı.40, s.135-161.
• Demirel, Y. ve Karadal, H. (2007). Örgüt kültürünün; örgüt içi bireysel becerilerin kullanımına etkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, C.12, S.3, s.253-270.
• Dural, B. Y. ve Aliyev, E. A. (2015). Ukrayna’nın çeşitli göstergelerinin avrupa birliği ülkeleri ile karşılaştırmalı ve olası birlik üyeliğinin swot analizi ile değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt (14), Sayı (13), s.104-126.
• Ercan, Ü. ve Sığrı, Ü. (2015) Kültürel değerlerin liderlik özelliklerine etkisi: amerikalı ve türk yöneticiler üzerine bir araştırma. Amme İdaresi Dergisi, Cilt:48, Sayı:95, s.95-126.
• Eren, E. (2004) Yönetim ve organizasyon (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Erkenekli, E., Uzun, Z., ve Gümüş D. Ö. (2012). Sosyoekonomik statü ve sosyal değerler ilişkisine yönelik bir inceleme. savunma bilimleri dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s.125-147.
• Harris, H. ve Kumra, S. (2000). International manager development – cross‐cultural training in highly diverse environments. Journal of Management Development, Vol. 19 Issue: 7, s.602-614.
• Harwey, D. ve Bowin, B. R. (1996). Human resource management-an experiantial approach, New Jersey: Prentice Hall Inc. Hellriegel,
• D., Slocum, J. W. ve Woodman, R. W. (1997). Management des organizations, Paris: De Boek Universite.Helvacıoğlu, N. ve Özutku, H. (2010). Kültürel farklılıkların yönetiminde insan kaynakları stratejilerinin rolü; ıkea örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, (8:1), s.117-140.
• Невлева, И. М. (2001). Деловая культура: универсальность и специфика : [монография], Белгород: Кооперативное образование.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences; ınternational differences in work related values, London: Sage Publication.
• Hofstede, G. (1984 Ocak). Cultural dimensions in management and planing. Asia Pasific Journal Of Management, 1, s.81-99.
• Hofstede, G. (2001). Cultures consequence; companing values, behaviors, ınstitutions and organizations across nations (2nd. Ed.), Thousand Oaks, CA:Sages.Ivancevıch,
• F. M., Donnelly, J. H. ve Gibson, J. L. (1988). Fundamentals of management. Texas: Fifth Edition, Business Publication, Inc.
• Karip, E. (2000). Çatışma yönetimi, Ankara: Pegem Yayınları.
• Костин А. И. (2005). Кросс-культурный менеджмент и политическая среда в условиях глобализации экономики / А. И. Костин, И. А. Костина // Вестник Московского университета, Сер. 12 : Политические науки. – 2005. – № 1. – С. 103–131.
• Köse, S. ve Ünal A. (2000). Türk yönetim kültürü tarihi açısından çağdaş türk işletmelerinde yönetim değerleri. 8. Yönetim ve Organizasyon Yönetim Kongresi Bildirileri, Nevşehir.
• Lane, H. W., Dstefano, J. J. ve Maznevski, J.J. (1997). International management behavior, Cambridge, MA. Blackwell.
• Miles, B. M. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded source book, Kaliforniya: Sage Yayınları.
• Nişancı, N. Z. (2012). Toplumsal kültür örgüt kültürü ilişkisi ve yönetimi üzerine yansımaları. Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, s.1279-1293.
• Odom, Y. R., Boxx, R. W. ve Dunn, G. M. (1990). Organizational cultures, commitment, satisfaction and cohesion. Public Productivity & Management Review, 14 (2), cc. 157-169.
• Okat, B. (2010). Örgütlerde farklılıkların yönetimi, farklılık iklimine kurumsal bir yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yönetim ve Organizasyon Programı, İzmir.
• Öğüt, A. ve Kocabacak, A. (2008). Küreselleşme sürecinde tük iş kültüründe yaşanan dönüşümün boyutları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, s.145-170.
• Özen, Ş. (1996). Yönetsel değerlerin toplumsal temelleri – bürokratik kültür 1. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Райт, Г. (1994).Державне управління, Пер. з англ. В. Івашка. О. Коваленка, С. Соколик. – К. : Основи, - С. 191.
• Райхлен М. (1991). Влияет ли национальная культура на стиль управления // http: //www.mcpg.ru/cgi-bln/rus/tour/article.cgi?=1010512.
• Seymen, O. A. ve Bolat, T. (2005). Küreselleşme ve çokuluslu işletmecilik, küreselleşme olgusuna kavramsal bir bakış, İstanbul: Nobel Yayınları.
• Smith, J. A., Osborn, M. (1999). Doing interpretive phenomenological analysis. M. Murray, K. Chamberlain (Ed.), Qualitative Health Psychology. Sage
• Syfox, J. (2000). Globalization and cultural change in organizations, Management Research News, 23 (2/4), s.86.-87.
• Tatoğlu, E. (2000). Türkiye’de yerleşik uluslararası ortaklaşa girişimlerin performansını etkileyen faktörlerin analizi. Erciyes Üniversitesi 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Kayseri, s.157-168.
• Tromperaors, F. ve Hampden-Turner, C. (1997). Riding the waves of cultur; understanding cul-tural diversity in business, Santa Rosa and London: Second Edition.
• Ukrayna Ülke Raporu, (2018) http://birlesmismarkalar.org.tr/file/hedef-ulke-raporlari/Ukrayna.pdf
• Yavaş, U. ve Bodur, M. (1999). "Satisfaction among expatriate managers: correlates and con-sequences". Career Development International, Vol. 4 Issue: 5, s.261-269.Yedievli, S. ve Ersen, C. (1997). Takım çalışması sistematiği. Önce Kalite Dergisi (30), İstanbul.
• Yeşil, S. (2013a). Kültür ve kültürel farklılıklar: liderlik açısından teorik bir değerlendirme, Elekt-ronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:12, Sayı:14, s.52-81.
• Yeşil, S. (2013b). Küreselleşme ve değişen çevre dinamikleri ışığında – yeni yönetim yaklaşımları, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Zencirkıran, M. (2017) Sosyoloji, (6. Baskı). Bursa: Dora Kitapevi.
• Яранський Д. М. (2006). Концептуальні основи форму- вання вітчизняної моделі управління / Д. М. Яранський, Н. М. Мішковець // Економічний вісник Донбасу. – 2006. – № 1(3). – С. 108 – 113.
• Льюис, Р. Д. (1999). Деловые культуры в международном бизнесе. От столкновения к взаимопониманию, Пер. с англ. – М. : Дело.
• Палеха, Ю. І. (2002). Ключі до успіху, або Організаційна та управлінська культури, Навч. посібник — 2-ге вид. доп,— К.: Вид-во Європ. унту,