TÜKETİCİLERİN ÖZEL İNDİRİM GÜNLERİNDE ÇEVRİMİÇİ YAPTIKLARI SATIN ALMALARINDAKİ TÜKETİM EĞİLİMLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 134 - 155, 25.12.2022

Betül Karabıyık M. Emin Akkılıç

https://doi.org/10.18825/iremjournal.1214939

Öz

Teknolojik gelişmelerle birlikte günümüzde, çevrimiçi ortamlar hayatın önemli bir parçası olmuştur. Tüketiciler, alışverişlerinin önemli bir kısmını bu ortamda gerçekleştirmektedirler. Tüketiciyi çevrimiçi alışverişe yöneltecek çeşitli uygulamalar geliştirilmiş ve özel indirim günleri de bu uygulamaların bir parçası haline gelmiştir. Bu nedenle, özel indirim günlerindeki tüketici eğiliminin faydacı mı yoksa hedonik mi olduğu cevaplanması gereken bir soru halini almıştır. Bu noktadan hareketle çalışmanın temel amacı, tüketicileri bu özel indirim günlerinde satın almaya yönelten güdülerin hedonik mi yoksa faydacı mı olduğunu tespit etmektir. Araştırma kapsamında bir model oluşturularak tüketicilerin tüketim eğilim düzeylerini test etmek için SPSS paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın verileri kartopu örnekleme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmada, tüketicilerin çevrimiçi olarak yaptıkları alışverişlerde faydacı ve hedonik tüketim eğiliminin özel indirim günleri üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Özel İndirim Günleri, Faydacı Tüketim, Hedonik Tüketim

Kaynakça

• REFERANSLAR Abdrazakova, G. (2017). Tüketicilerin hedonik tüketim davranışlarının sosyokültürel faktörler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akçadağ, M. (2017). Yılın özelliği olan günlerinde seçili ürünlerin satış tutarlarındaki değişimin pazarlama sistemi üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akkılıç, M. E. & Çetintaş, H. (2015). Termal turizm işletmelerinde hedonik ve faydacı tüketim eğiliminin davranışsal niyetler üzerine etkisi. International Review of Economics and Management.
• Albayrak, E. (2017). Hedonik ve faydacı tüketim bağlamında internet üzerinden alışveriş alışkanlıkları: bir uygulama örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arık, B. (2004). Bir kültür endüstrisi ürünü olarak 14 şubat sevgililer günü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 20: 79-87.
• Arslan, M. & Berkman, Ü. (2009). Dünyada ve Türkiye‘de iş etiği ve etik yönetimi, Türk Sanayi ve İş Adamları Derneği, Yayın No: TÜSİAD/T-2009-06-492, İstanbul.
• Atay, H. (1969). Kurban bayramı ve felsefesi. Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1): 277- 284.
• Aydın, S. (2010). Hedonik alışverişin cinsiyet ve yerleşim büyüklüğüne göre farklılaşması üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi,İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (3), 435-452.
• Aytekin, P. & Ay, C. (2015). Hedonik tüketim ve anlık satın alma ilişkisi. Niğde Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (8): 141-156.
• Babin, B.J., Darden W. R. & Griffin M. (1994). Work and/or Fun: Measuring Hedonic and Utilitarian Shopping Value, The Journal of Consumer Research, 20 (4): 644 656.
• Batra, R. & Ahtola, O.T. (1990). Measuring the hedonic and utilitarian sources of customer attitudes.1991 Kluwer Academic Publishers, Manufactured in the Netherlands. Marketing Letters. 12 (2): 159–170.
• Bilgili, M. (2009). Babalar gününde fotoğraflar arasında. http://www.muzafferbilgili.com/Babalar Gununde Fotograflar Arasinda.pdf (Erişim Tarihi: 31.10.2020)
• Carpenter, J. M., Moore, M. & Fairhurst, A. E. (2005). Consumer shopping value for retail brands. Journal of Fashion Marketing And Management, 9 (1): 43-53.
• Childers, T. L., Carr, C. L., Peck, J., & Carson, S. (2001).Hedonic and utilitarian motivations for online retail shopping behavior. Journal of Retailing, 77 (4): 511-535.
• Çakmak, A. Ç. & Çakır, M. (2012). 12-18 yaş arası gençlerin hedonik tüketim davranışlarının incelenmesi: Kocaeli şehir merkezinde bir araştırma. Karabük Üniversitesi Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1 (4): 171-189.
• Çelik, S. (2009). Hazsal ve faydacı tüketim, İstanbul: Derin Yayınları.
• Çetintaş, H, (2014). Termal turizm işletmelerinde hedonik ve faydacı tüketim eğiliminin davranışsal niyetler üzerine etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı.
• Dhar, R. & Wertenbroch K. (2000). Consumer choice between hedonic and utilitarian goods. Journal of Marketing Research, 37 (1): 60-71.
• Erciş A, Yapraklı Ş, Polat C, &Yılmaz, M. K. (2011). Tüketicilerin markaya ilişkin hedonik ve rasyonel algılamalarının, marka değeri boyutlarına etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (8): 21-50.
• Erkmen, T. &Yüksel, C. (2008). Tüketicilerin alışveriş davranış biçimleri ile demografik ve sosyokültürel özelliklerinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 8 (2): 683-727.
• Fırat A, &Aydın A. E. (2016). Hedonik ve faydacı alışveriş davranışı üzerine bir araştırma. The Journal of International Social Research, 9 (43): 1840-1846.
• Güler, B. (2013). E-müşterilerin hedonik “hazcı” tüketim davranışlarını belirleyen faktörler ve bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hopkinson,G.C. &Pujari, D. (1999). A factor analytic study of the sources of meaning in hedonic consumption. European Journal of Marketing, 33(3/4): 273-290.
• http-1:www.iwd.uchicago.edu.tr (Erişim Tarihi: 31.10.2020)
• http-2: https://www.haberturk.com/black-friday-nedir-black-friday-ne-zaman-hangi-markalarda-indirim-olacak-2227798-ekonomi (Erişim Tarihi: 28.09.2020).
• İslamoğlu, A. H. & Alnıaçık, Ü. (2016), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayınları. Johnson, M.(2019). Major shopping days around the world. Global Edge Blog;
• https://globaledge.msu.edu/blog/post/56809/major-shopping-days-around-the-world (Erişim Tarihi: 31.10.2020)
• Karabacak, M. (2011). Recep ayının faziletine dair rivayetlerin değeri. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32: 257-276.
• Kırcova, İ. (2012). İnternette Pazarlama. (5. Baskı) İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Kim, M. (2013). Modeling special-day effects for forecasting intraday electricity demand. European Journal of Operational Research, 230:170–180.
• Kodaz, N. & Özen, H. (2012). Utilitarian or hedonic? A crosscultural study in online shopping. Organizations and Markets in Emerging Economies 6, 80-90.
• Kop, A. E. (2008). Satın Alma Davranışında Hedonik ve Faydacı Tüketimin Ölçülmesi İle İlgili Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurtoğlu, A., (2015). 8 mart dünya kadınlar günü hakkında kısa bir hikaye. Fe Dergi, 7 (1):78-85.
• Külter Demirgüneş, B. (2016). İnternet alışverişlerinde hedonik ve faydacı değer algılarının davranışsal sonuçları: e-sadakat ve ağızdan ağıza iletişim. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13.
• Ladeira, W.J., Lubeck, R.M. &Araujo, C.F. (2013). Consumption among brazilian women and the role of persuasion: an analysis of hedonic/utilitarian values in a materialistic scenario. Journal of Management And Strategy, 4 (2): 26-34.
• Nakip, M. (2006). Pazarlama araştırmaları teknikler ve spss destekli uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Odabaşı, Y. (2006). Tüketim kültürü, yetinen toplumdan tüketen topluma. (2. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Özcan, B. (2007). Rasyonel satın alma ve boş zaman sürecine ait alışveriş eylemlerinin birlikte sergilendikleri mekanlar: alışveriş merkezleri, Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2): 39-68.
• Özdemir, Ş. & Yaman, F. (2007). Hedonik alışverişin cinsiyete göre farklılaşması üzerine bir araştırma.Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2 (2) : 81-91.
• Özkan, Y. (2007). Consumer’s behavior of gift giving in westernization process in Turkey. Medwell Journals Journal of Social Sciences,4 (3): 467- 473.
• Parlar, A. (2002). Özel Günler Ekonomisi, https://www.capital.com.tr/yonetim/pazarlama/ozel-gunler-ekonomisi(Erişim Tarihi: 03.01.2022).
• Sands, S., Oppewal, H& Beverland, M. (2006). The Effects of in-Store Themed Events On Consumer Store Choice Decisions. Journal of Retailing and Consumer Services,16: 386-395.
• Skorupa, A. (2019). The most important shopping days and how to benefit from them. Yayın Tarihi: 15.04.2019 Dealavo Blog: https://dealavo.com/en/2019/04/15/the-most-important-shopping-days-and-how-to-benefit-from-them/ (Erişim Tarihi: 31.10.2020)
• Steinhart, Y., Ayalon, O. & Puterman, H. (2013). The effect of an environmental claim on consumers' perceptions about luxury and utilitarian products. Journal of Cleaner Production,53: 277-286.
• Şahin, E. (2017). Kara cuma (black friday) nedir? Yayın Tarihi: 11.06.2017.
• http://www.webtekno.com/zimbirtilar/kara-cuma-h3931.html(Erişim Tarihi: 18.02.2019)
• Thomas, J.B.& Peters, C. (2011). An exploratory investigation of black friday consumption rituals. International Journal of Retail & Distribution Management, 39 (7): 522-537.
• Voss, K. E., Spangenberg, E. R. & Grohmann, B. (2003). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of consumer attitude. Journal of Marketing Research, 310-320.
• Wolfinbarger, M. & Gilly, M. C. (2001). shopping online for freedom, control, and fun, California Management Review, 43 (2):34-55.
• Yanıklar, C. (2006). Tüketimin sosyolojisi. İstanbul:Birey Yayıncılık.
• Yenmiş, N. (2010). Arap aleviliğinde kutsal günler ve bayramlar. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 54: 299- 314.