SOSYAL MEDYA ÇAĞINDA KUŞAKLARIN MEDYA KULLANIM ALIŞKANLIKLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 20, 281 - 308, 31.12.2021

Şaban Özdemir

Öz

Kitle iletişim araçlarından gazete, radyo, televizyon ile son yıllarda toplumda yaygın kullanım alanı bulan bilgisayar, internet ve mobil teknolojiler gerek bireyin gerek ise toplumun yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. Toplumu etkileme gücüyle, her bir medya aracı kendi döneminde popüler araçlara dönüşürken teknolojik gelişmeye bağlı bu araçların yapılarında da zamanla bir değişim ve dönüşüm yaşanmıştır. Bu durum toplumun medya kullanım alışkanlık ve davranışlarına yansımış, farklılıklara neden olmuştur. Araştırmanın amacı X, Y ve Z kuşağının kitle iletişim araçları, internet ve mobil teknoloji kullanımlarının incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda veriler araştırmacı tarafından geliştirilen “Medya Kullanım Anketi” ile toplanmıştır Araştırma, var olan durumun belirlenebilmesini amaçladığından genel tarama modeli kapsamında 400 kişilik bir örneklem grubu ile yürütülmüştür. Araştırma sonucunda elde edilen sonuçlardan bazıları şu şekildedir: (a) Genç kuşaklarda radyo kullanımı azalırken, bilgisayar kullanımı artmaktadır; (b) X kuşağı interneti en çok haber okumak ve bilgi edinmek için kullanırken, Y ve Z kuşakları sosyal medya ve eğlence amaçlı kullanmaktadır; (c) Gazeteyi en çok X kuşağı okumaktadır (%77); (d) Televizyonda Y ve Z kuşağı en çok dizi ve sinema izlemeyi tercih ederken, X kuşağı haber/tartışma programlarını izlemeyi tercih etmektedir. Araştırma bulguları, Z kuşağının yeni medyayı daha etkin kullandığı, kitle iletişim araçlarının işlevsel özelliklerini yeni medya araçları üzerinden sağladığı yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Medya, Kuşaklar, XYZ, Baby Boomer, Sosyal medya kullanımı

EXAMINATION OF MEDIA USE HABITS OF GENERATIONS IN THE AGE OF SOCIAL MEDIA

Öz

Mass media such as newspapers, radio, television as well as computer, internet and mobile technologies that became popular in recent decades play an important part in the lives of both individuals and societies. Each medium had social influence and was therefore popular in its time, but due to technological developments, they gradually underwent a structural transformation. This was reflected on how the society used media and led to changes in their habits and behaviors. The main objective of this research is to study the use of mass media, internet and mobile technologies by Generations X, Y and Z. For this purpose, the data was collected via the “Media Usage Survey” developed by the researcher. The research was carried out using a general survey model to establish the existing situation with 400 participants. Some of the major results are as follows: (a) While the use of radio decreases among young generations, computer use increases; (b) Generation X use the internet mostly for reading the news and obtaining information, while generations Y and Z use it for social media and entertainment purposes. (c) Generation X read the newspapers the most (77%); (d) Generation Y and Z prefer watching TV series and TV movies the most, while Generation X prefer to watch news / discussion programs on TV. The findings of the research indicate that generation Z uses the new media more effectively, and that they use the functional features of the new media tools for communication.

Anahtar Kelimeler

Media, Generations, XYZ, Baby Boomers, Social Media Usage

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. Z., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 165–182.
• Akdemir, A., Konakay, G., Demirkaya, H., Noyan, A., Demir, B., Ağ, C. vd. (2013). Y kuşağının kariyer algısı, kariyer değişimi ve liderlik tarzı beklentilerinin araştırılması. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 11–42.
• Altunbay, M., & Bıçak, N. (2018). Türkçe eğitimi derslerinde “Z Kuşağı” bireylerine uygun teknoloji tabanlı uygulamaların kullanımı, ZfWT, 10(1), 127–142.
• Ardıç, E., & Altun, A. (2017). Dijital çağın öğreneni. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1, 12–30.
• Asmafiliz, E., & Şalvarcı Türeli, N. (2018). Y kuşağı bireylerin sosyal medya kullanım sıklığı üzerine amprik bir araştırma. 5th International Conference on Social Sciences and Education Research, Bildiriler Kitabı, 294–312.
• Ayhün, S. E. (2013). Kuşaklar Arasındaki Farklılıklar ve Örgütsel Yansımaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 93–112.
• Berkup, S. B. (2014). Working with generations X and Y in generation Z period: Management of different generations ın business life. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(19), 218–229.
• Bir, A. A. (2014). Y Kuşağı, Z Kuşağı Tartışmasına Son. http://www.bugun.com.tr/y-kusagi-z-kusagi-tartismasina-son-yazisi-996284
• Deniz, L., & Tutgun Ünal, A. (2019). Sosyal medya çağında kuşakların sosyal medya kullanımı ve değerlerine yönelik bir dizi ölçek geliştirme çalışması. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1025-1057.
• Dewanti, P., & Indrajit, R.E. (2018). The effect of XYZ generation characteristics to e-commerce C-to-C: A review. Ikraith-Informatika, 2(2), 56–60.
• Digitalage. (2013). Teknolojiyle Büyümek mi Y jenerasyonu, teknolojinin içinde doğmak mı Z Jenerasyonu. Dititalage, 54–55.
• Ekşili, N., & Antalyalı, Ö.L. (2017). Türkiye’de Y kuşağı özelliklerini belirlemeye yönelik bir çalışma: Okul yöneticileri üzerine bir araştırma. Humanities Sciences (NWSAHS), 12(3), 90–111.
• İnce, F. (2018). Z kuşağının girişimcilik eğilimi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 105–113.
• Joshi, A., J.C. Dencker, & G. Franz. (2011). Generations in Organizations. Research in Organizational Behavior, 31, 177–205.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kuyucu, M. (2017). Y kuşağı ve teknoloji: Y kuşağının iletişim teknolojilerini kullanım alışkanlıkları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 845–872.
• Mertol, H. C. (2012). Aktif Öğrenme Yöntemlerinin Mukavemet Dersinde Uygulaması. İnşaat Mühendisliğinde 100. Yıl Teknik Kongresi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Morsümbül, Ş. (2014). Kültürel değerlerin üç kuşak arasındaki değişimi üzerine bir inceleme: Ankara örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 137–160.
• Özdemir, Ş. (2017). Kuşaklar teorisine göre Türkiye’deki gençlerin medya kullanım alışkanlıkları ve İstanbul örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sağır, A., & Eraslan, H. (2019). Akıllı telefonların gençlerin gündelik hayatlarına etkisi: Türkiye’de üniversite gençliği örneği. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 48–78.
• Süer, S., Sezgin, K., & Oral, B. (2017). Z kuşağındaki öğrencilerin internete ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor çalışması. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12), 190–203.
• Tarhan, N. (2020a). Doğru bir politika üretemezsek Z kuşağı kayıp kuşak olacak. https://www.nevzattarhan.com/dogru-bir-politika-uretemezsek-z-kusagi-kayip-kusak-olacak.html
• Tarhan, N. (2020b). Z kuşağı kayıp kuşak olmasın. https://uskudar.edu.tr/tr/icerik/5466/prof-dr-nevzat-tarhan-z-kusagi-kayip-kusak-olmasin
• TDK (2014). Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts
• Toruntay, H. (2011). Takım rolleri çalışması: X ve Y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tutgun-Ünal, A. (2013). Nesiller ayrılıyor: X, Y ve Z nesilleri. Açıkbilim. http://www.acikbilim.com/2013/09/ dosyalar /nesiller-ayriliyor-x-y-ve-z-nesilleri.html
• Tutgun-Ünal, A. (2019). A study on Z generation’s social media usage, preference and educational usage in Turkey. Azerbaijan Journal of Educational Studies, 689(4), 61–78.
• Tutgun Ünal, A. (2021). Social media generations’ levels of acceptance of diversity. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 20(2), 155–168.
• Tutgun-Ünal, A., & Deniz, L. (2020). Sosyal medya kuşaklarının sosyal medya kullanım seviyeleri ve tercihleri. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 125–144.
• TÜİK (2016). Yazılı medya istatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21543# (28.03.2016)
• TÜİK (2018). Temel istatistikler/ Nüfus ve demografi/ Nüfus projeksiyonları/ Yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist
• Türk, E. T. (20 Eylül 2013). Kuşak kuşak teknoloji ve sosyal hayat. İstanbul Fikir Araştırmaları Merkezi. http://isfam.org/makaleler/kusak-kusak-teknoloji-ve-sosyal-hayat.html
• Yılmazsoy, B., & Kahraman, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile sosyal medyayı eğitsel amaçlı kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Facebook örneği. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 6(1), 9–20.
• Zemke, R., Raines, C., & Filipczak, B. (2013). Generations at work: Managing the clash of boomers, gen Xers, and gen Yers in the workplace (2nd Ed. b.). Amacom.