DİJİTAL ESTETİKTE DÖNÜM NOKTASI: DOGMA 95 ve TÜREV FİLMİ

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 20, 1 - 32, 31.12.2021

Rahime Akikol

Öz

Danimarkalı yönetmenler Lars Von Trier, Thomas Vinterberg, “Dogma 95” adlı bir manifesto yayınlarlar. Akım, illüzyon sineması olarak niteledikleri gösterişli, bol efektli, kalıplaşmış öykülere dayanan ana akım sinemasına karşı çıkar ve belirlediği ilkelerle kendine has bir estetik yaratır. Akımın dünya çapında etkisini göstermesinde dijital kameralar ve onun yarattığı estetiğin payı büyüktür. Dogma 95 akımı sinemada gerçekleşen dijital teknoloji döneminin başlangıç noktasını oluşturur. Dogma filmleriyle görüntü kalitesi konusunda sinemacılarda var olan tabular yıkılmış önemli olanın sinemasal fikirler olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında akımın özelliklerini gösteren bir Türk filmi olan “Türev” incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı farklı estetiğiyle öne çıkan filmin Dogma akımını sergileyen biçimsel özelliklerini, filmde kullanılan dijital teknolojinin filmin estetiğine olan yansımalarını ortaya koymaktır. Çalışmada yöntem olarak mizansen eleştiri yöntemi kullanılmıştır. Analiz “Öyküleme”, “Görüntüleme”, “Sanat Yönetimi”, “Oyunculuk”, “Ses” ve “Kurgu” başlıkları altına gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonunda sinemada yeni teknolojilerin yeni akımlara, eğilimlere, anlam yaratma yollarına olanak sağladığı bunun da sinemanın ifade gücünü arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dogma 95, dijital format, mizansen analiz

THE TURNING POINT IN DIGITAL AESTHETIC: DOGME 95 and TUREV FILM

Öz

Danish directors Lars Von Trier, Thomas Vinterberg publish a manifesto called “Dogma 95”. Movement opposes mainstream cinema, which describe as illusion cinema, with artsy, rich effects, and stereotyped stories, and creates a unique aesthetic with the principles it has determined. Digital cameras and the aesthetics created by them play a big role in the worldwide impact of the movement. With Arrival of the Dogma 95, the digital era of the cinema starts. The Dogma films, the taboos on the image quality of the filmmakers have been destroyed and it has been revealed that the most important thing is the cinematic ideas. Within the scope of the study, "Turev", a Turkish movie showing the characteristics of the movement, was examined. The aim of this study is to reveal the formal features of the film, which stands out with its different aesthetics, exhibiting the Dogma movement, and the reflections of the digital technology used in the film on the aesthetics of the film. The mise-en-scene criticism method was used as a method in the study. The analysis was carried out under the headings of “Story”, “Imaging”, “Art Direction”, “Acting”, “Sound” and “Editing”. At the end of the study, it was concluded that new technologies in cinema allow new movements, trends and ways of creating meaning, which in turn increases the expressive power of cinema.

Anahtar Kelimeler

Dogma 95, digital format, mise-en-scene analysis

Kaynakça

• Akikol. R. (2019). Nuri Bilge Ceylan Sineması’nda Kurgu Kullanımı: Kasaba ve Kış Uykusu Farklı Yaklaşımlar Türk Sineması. Ed. Şükrü Sim. Konya:Eğitim Yayınevi
• Altın Portakal’da En İyiler. Erişim Tarihi 25 Temmuz 2021 http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/altin-portakalda-en-iyiler-3328128
• Badly, L.(2016) Danimarka Dogması, Ed. Badly L. Palmer R.B. Schneider S.J. Dünya Sinemasında Akımlar Çev. Selin Yılmaz. İstanbul:Doruk Yayınları
• Bordwell, D. Thomson, K. Smith J. (2020) Film Art An Introduction. Twelfth Edition. New York, NY : McGraw-Hill Education
• Canikligil, İ. (2014) Dijital Video İle Sanat, İstanbul: Alfa Yayıncılık
• Erkek, H. (2011) Brecht’ten Trier’e Epik Yapı ya da Kapitalizmin Köpekkent’i Dogville, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 5. Sayı, S. 57-62
• Elsaesser, T. Buckland , W. (2002) Studying Contemporary American Film A Guide to Movie Analysis. London: Arnold Publishers.
• Erkılıç, H. (2017) Dijital Sinema Teorisi Üzerine: Akışkan Sinema ve Akışkan Sinema Teorisi, Sinefilozofi Dergisi, cilt 2 s.4 syf.56-72
• Erkılıç, H. (2016), Dijital Sinema: Yapım Pratiği ve Kuramsal Tartışmalar Üzerine, Şentürk R. Zengin F. Dijital Sinema Kuramdan Tekniğe, (87-106), İstanbul: İnsanart
• Gibbs. J. (2002) Mise-En-Scéne Film Style and Interpretation. New York:A Wallflower Book
• Gül. M.E. (2019). Sinemanın Dijitalleşmesiyle Yönetmenin Kendini Görünmez Kılma Çabası: Abbas Kiarostami Örneği. Sinefilozofi Dergisi 4. Özel Sayı 1. S. 297-313 İsmi gibi… İnandı ve ulaştı. Erişim Tarihi 25 Temmuz 2021 http://www.milliyet.com.tr/ismi-gibi---inandi-ve-ulasti-magazin-963626/
• Kabadayı. L.( (2013). Film Elestirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Keneally C. (Yönetmen), Side by Side (Belgesel), ABD:Company Films, 2012 Erişim Tarihi 20 Temmuz 2021
• Schepelern, P.(2004) Film According to Dogma. Erişim Tarihi 10 Temmuz 2021 http://www.dogme95.dk/interviews/film-according-to-dogma/
• Oluk, A. (2008). Klasik Anlatı Sineması, İstanbul: HayalEt Kitaplığı
• Rombes, N. (2017). Cinema in The Digital Age. Rivised Edition. New York: Wallflower Book
• Sözen, M. F. (2013) Episteme Bağlamında Dijital Görüntü Eknolojisinin Belgesel Sinema Diline Etkimeleri, Akdeniz Sanat Dergisi, cilt 2 sayı 4, sayfa 87-98
• Stevenson, J.(2004) Lars Von Trier, Çev. Begüm Kovulmaz. İstanbul: Agora Kitaplığı
• Topçu G. (2013) Saf Sinemaya Dönüş Denemesi: Dogma 95, Sinema Kuramları 2 Ed. Zeynep Özarslan İstanbul: Su Yayınevi
• Türev. Erişim Tarihi 20 Haziran 2021 http://www.beyazperde.com/dosyalar/sinema/dosya-4023/
• Yıldız, S. (2010) Sinema Dilinin Evrimi: Bireysel Sinema, Sanat ve Tasarım Dergisi cilt 1, sayı 1 sayfa 45-48