ÖRGÜTSEL SOSYALİZASYON BİLEŞENLERİNDEN İLETİŞİM VE EĞİTİMİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDEKİ ÖNEMİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 22, 283 - 308, 26.12.2022

Mustafa Öztürk , Yonca Türker , Ferit Özbudak , Hakan Dağlar , Eyyüp Güzel , Ufuk Balcı

Öz

Örgüt, kendi sınırlarında gündelik işleyişleri şekillendiren, yargı, değer ve varsayımlar geliştiren yapıdır. Örgütlerde sosyalizasyon, çalışanların çalışma faaliyetlerine yönelik gereken bilgileri öğrendiği süreçlerden birisidir. Örgütsel sosyalizasyonun başarılı biçimde gerçekleşmesinde hiç şüphesiz iletişim ve eğitimin rolü etkilidir. İnsan faaliyetlerinin tamamı ile yakın ilgisi bulunan iletişim, günlük yaşamda vazgeçilmez parçalardandır. Günlük yaşama ek olarak örgüt içerisindeki iletişimde çalışanlar fikir, duygu ve düşüncelerini paylaşması, sektör veya hizmet türü fark etmeksizin gereken sürecin devamlılığı önemlidir. İletişimin sağlanması ile birlikte eğitim önemli kavramlar arasındadır. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), genel anlamda çalışma ortamları ya da çalışmalardan meydana gelebilecek risk ve tehlikelere karşı çalışanlar ve diğer bireylerin zarar görmesinin engellemesini amaçlayan çeşitli aksiyon ve yükümlülüklere sahiptir. Bu yükümlülükler arasında iletişim ve eğitim kavramları da yer almaktadır. Bu araştırmada, örgütsel sosyalizasyon bileşenleri arasına yer alan iletişim ve eğitim kavramlarının İSG açısından konumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada incelenen çalışmalar sonucunda iletişim ve eğitim ile birlikte örgütsel sosyalizasyonun İSG ile ilişkili kavramlar arasında yer aldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

eğitim, iletişim, iş sağlığı ve güvenliği, örgütsel sosyalizasyon

Kaynakça

• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Resmi Gazete Tarihi: 30.06.2012, Sayısı: 28339, https://www.mevzuat.gov.tr/ mevzuat?MevzuatNo=6331&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 10.08.2022)
• Akçayiğit, A. (2016), Çalışma Hayatında İletişimin Önemi Ve İş Sağlığına Etkisi, Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Akkuş, Ö. (2021), Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı Ve Güvenliği Uygulamalarını Etkileyen Faktörler: Bir Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği, Kırklareli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Halk Sağlığı Programı, Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli.
• Akpınar, Ş. & Meral, M. (2020). Otomotiv Sektörü Çalışanlarının İş Güvenliği Farkındalıklarının Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9 (4), 168-180.
• Aktay, N. (2014), İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin İş Güvenliği Kültürüne Etkisi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Alikılıç, İ. (2021), İletişim Ve İletişim Araştırmalarında R Studİo İle Veri Görselleştirme, İksad Yayınları, Ankara.
• Altuntaş, F. (2018), 10'dan Az Çalışanı Olan İş Yerlerinin İş Güvenliğine Yönelik Algı Düzeylerinin İncelenmesi (Sakarya İli), Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Altuntaş, Ş. (2021), İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitiminin Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Farkındalığı Üzerinde Etkileri, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Attems, M.S., Thaler, T., Snel, K.A.W., Davids, P., Hartmann, T., & Fuchs, S. (2020), The influence of tailored risk communication on individual adaptive behaviour, International Journal of Disaster Risk Reduction, 49, https://doi. org/10.1016/j.ijdrr.2020.101618.
• Avcı M. G. ve Kıran. E. (2021). Yetişkin Din Eğitimi Uygulamalarında Tekirdağ Örneği. ABAD, 4 (7), 99-112.
• Aydın, B.Y. ve Doğan, A. (2020). İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimlerine Yönelik Çalışan Algılarının Belirlenmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 8 (2), 1-19.
• Aydoğan, Z. (2021). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimleri Ve Bu Eğitimin Çevre Sağlığı Farkındalığına Etkisi. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 261-284.
• Bahari, S.F. (2011). An investigation of safety training, safety climate and safety outcomes: A longitudinal study in a Malaysian manufacturing plant. MANCHESTER BUSINESS SCHOOL, Faculty of Humanities, A Thesis submitted to the University of Manchester for the degree of Doctor, United Kingdom, https://www.escholar.manchester.ac.uk/api/datastream?datastreamId=FULL- TEXT.PDF&publicationPid=uk-ac-man-scw:121922 (Erişim Tarihi: 22.08.2022).
• Baltaş, Z. (2018), Bireysel ve Kurumsal Girişimcilik, İçinde: Girişimciliğin Altın Kuralları, Editör: Ertuğrul Belen ve Taylan Demirkaya, ss. 49-58, Optimist Yayınları, İstanbul.
• Bayraktar, (2017), Mukayeseli Eğitim Felsefesi, Düşün Yayıncılık, İstanbul.
• Beckert, A.d.N., & Barros, V.G. (2022), Waste management, COVID-19 and occupational safety and health: Challenges, insights and evidence, Science of The Total Environment, 831, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2022.154862.
• Benjamin, O. A. (2008), Fundamental principles of occupational health and safety, 2nd Edition, International Labour Organization (ILO), Geneva, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/ documents/publication/wcms_093550.pdf (Erişim Tarihi: 22.09.2022).
• Biber, A. Ve Ertürk, K.Ö. (2013), Örgütsel Sosyalizasyon Ve Halkla İlişkiler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (1), 181-189.
• Campbell, R., & Levenstein, C. (2015). Fire and worker health and safety: an introduction to the special issue. New solutions: a journal of environmental and occupational health policy : NS, 24(4), 457–468. https://doi.org/10.2190/NS.24.4.a.
• Çınar, U., Öz, B. ve Barışık, T. (2022), Amerikan İş Sağlığı Ve Güvenliği Sistemine Genel Bakış, TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 14 (54), 273-278.
• Das, B. L., & Baruah, M. (2013). Employee retention: A review of literature. Journal of Business and Management, 14(2), 8-16. https://doi. org/10.9790/487X-14208.
• Doğan, F., & Şimşek, S. (2022). Covid-19 Pandemisinin, Yaşam Kalitesine, İşletmelerin İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarına Etkileri: İstanbul ikitelli Organize Sanayi Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 2290–2308.
• Fonte, M.A.D., Boesch, M.C., Young, R.D. & Wolfe, N.P. (2019), Communication system identification for individuals with complex communication needs: the need for effective feature matching, Chapter 5, International Review of Research in Developmental Disabilities, 57, 171-228, https://doi.org/10.1016/ bs.irrdd.2019.07.002.
• Gemici, E.Z.M. (2021), Gıda Fabrikası Çalışanlarında İş Sağlığı Eğitimlerinin Eğitimin Gerekliliğine Yönelik Tutuma Ve İşyeri Hemşireliği Memnuniyet Düzeyine Etkisinin Değerlendirilmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Gharib, S., Martin, B., & Neitzel, R.L. (2021), Pilot assessment of occupational safety and health of workers in an aircraft maintenance facility, Safety Science, 141, https://doi.org/10.1016/j.ssci.2021.105299.
• Gök, Y. (2022), İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitiminde Sanal Gerçeklik Uygulamalarının Etkisinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilişim Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Guzman, J., Recoco, G.A., Pandi, A.W., Padrones, J.M., & Ignacio, J.J. (2022), Evaluating workplace safety in the oil and gas industry during the COVID-19 pandemic using occupational health and safety Vulnerability Measure and partial least square Structural Equation Modelling, Cleaner Engineering and Technology, 6, https://doi.org/10.1016/j.clet.2021.100378.
• Güler, M., Derin, K.H. ve Şahin, L. (2018). “İş sağlığı ve güvenliği kültürü ve eğitim ilişkisi”. İş ve Hayat, 4 (8), s. 311-348.
• Gürsoy, T. (2019), Çalışanların iş sağlığı güvenliği eğitimlerinin değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yapı Eğitimi Ana Bilim Dalı, İnşaat Mühendisliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Horozoğlu, K. (2019). İş Kazalarının İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Analizi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 265-281.
• İdoğ, M.R. (2021), Ameliyathane Ve Yoğun Bakım Çalışanlarının Radyasyon Güvenliği Eğitiminin İş Sağlığı Ve Güvenliği Açısından Önemi, Kafkas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Disiplinlerarası İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kars.
• Kalıntaş, D.Ç. (2022), İş Sağlığı Ve Güvenliğinde Eğitimin Önemi: Üniversite Öğrencilerinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Farkındalığı Üzerine Bir Çalışma, Çankaya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kartal, E. (2022), Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında İş Sağlığı Ve Güvenliği: Karma Yöntem Çalışması, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitim Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Kavut, S. (2021), İtfaiyecilerin Almış Oldukları Hizmet İçi Eğitimlerin İş Sağlığı Ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi (Erzurum İl Örneği), Avrasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Trabzon.
• Kawasaki, G. (2018), Girişimcinin El Kitabı 2.0, Çev: Taner Gezer, Mediacat Kitapları, İstanbul.
• Kayabaşı, R. (2019). İş Yerinde Lider Yöneticinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Üzerine Etkisi. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD), 8 (1), 1-10.
• Kaynar, Ş. (2018), İnsan Kaynakları, İçinde: Girişimciliğin Altın Kuralları, Editör: Ertuğrul Belen ve Taylan Demirkaya, ss. 179-184, Optimist Yayınları, İstanbul.
• Kennedy, G.A., & Bedford, M.D. (2014), Underground wireless networking: A performance evaluation of communication standards for tunnelling and mining, Tunnelling and Underground Space Technology, 43, 157-170, https://doi. org/10.1016/j.tust.2014.05.005.
• Kol, İ. & Özbek, S. (2021). İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitim Uygulamalarının Karşılaştırılması. OHS ACADEMY, 4 (1), 1-14.
• Küçük, A.S. (2017), İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimlerinin Çalışanlardaki İş Sağlığı Ve Güvenliği Farkındalığına Etkisinin İncelenmesi: Yapı Sektöründe Bir Araştırma, Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Maalouf, M.M.,& Hoque, I. (2022), Applying fuzzy set qualitative comparative analysis to identify pathways for improving occupational health and safety performance, Safety Science, 156, https://doi.org/10.1016/j.ssci.2022.105903.
• Moridi, M.A., Kawamura, Y., Sharifzadeh, M., Chanda, E.K., Wagner M., Jang, H., & Okawa, H. (2015), Development of underground mine monitoring and communication system integrated ZigBee and GIS, International Journal of Mining Science and Technology, 25 (5), 811-818, https://doi.org/10.1016/j.ijmst.2015.07.017.
• Nghitanwa, E.M., & Lindiwe, Z. (2017), Occupational accidents and injuries among workers in the construction industry of Windhoek, Namibia, Int. J. Health (Dubai), 5 (1), 55-59, doi: 10.14419/ijh.v5i1.7303.
• Olcay, Z. F. (2021). X. İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürü Ölçeği; Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (23), 678-685.
• OSHA (2021), Good OSH is good for business, https://osha.europa.eu/en/ themes/good-osh-is-good-for-business (Erişim Tarihi: 22.09.2022).
• Öz, İ. (2017), Çocuk ve İletişim, Ailelere Rehber Kitaplar Dizisi, 1. Baskı, Martı Yayınları, İstanbul.
• Özbulut, T. (2021), Tekstil Sektöründe İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimleri Ve Örnek Bir Uygulama, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Özer, S. Ve Kaçmaz, S. (2020), Örgütsel Sosyalizasyon ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkinin Otel Çalışanları Açısından Değerlendirilmesi, Journal of Academic Tourism Studies, 1 (1), 46-58.
• Özer, T. (2018), 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası İş Kazalarına Etkisi: 2012 Yılı Statiksel Karşılaştırılması, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Sadeghi, S., Soltanmohammadlou, N. & Nasirzadeh, F. (2022), Applications of wireless sensor networks to improve occupational safety and health in underground mines, Journal of Safety Research, https://doi.org/10.1016/j. jsr.2022.07.016.
• Şimşek, S. , Aksoy Çetin, M. & Sağnıç, S. A. (2020). İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşletmelerin Sürdürebilirlik Raporlamalarında Dış Paydaşlarla İletişimi. İSG Akademik, 2 (2), 101-106.
• Tatar, G. (2022), Ünye Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimlerinin İş Güvenliği Algısına Etkisi, Avrasya Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Tessier, A., Croteau, C., & Voyer, B. (2021), Exploring the Usability of the Andragogical Process Model for Learning for Designing, Delivering and Evaluating a Workplace Communication Partner Training, Journal of Workplace Learning, 33 (8), 577-590, http://dx.doi.org/10.1108/JWL-10-2020-0163.
• Tikici, M. ve Yıldız, A. (2022), Örgütsel İletişim Ve Çalışanların İş Tatmini, İksad Yayınları, Ankara.
• Timuroğlu, M.K. ve Yılmaz, B. (2021), Örgütsel İletişimin Örgütsel Yenilik Üzerindeki Etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35 (1), 319- 337.
• Türk, E. (2021), Türk Eğitim Sistemi ve Yönetimi, 2. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
• Yıldırım, E. (2010). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinde Eğitimin Rolü ve İş Görenlerin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Eğitimi Konusundaki Bilinç Düzeylerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yıldırım, S. & Üstündağ, Z. (2022). İş Sağlığı ve Güvenliğine Yönelik Geliştirilen Akıllı Telefon Uygulamalarının İncelenmesi. OHS ACADEMY, 5 (2), 140-164.
• Yıldız, A. (2020). Hastane İş Güvenliği Uygulamalarının Sağlık Çalışanlarının İş Güvenliği Performansına Etkisi . Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 12 (23), 566-578.
• Yu, K., Zhang, L., Zhang, Y., Yu, Q., Li, X., & Krishnamoorthy, S. (2021). Design of a workstation based on a human-interfacing robot for occupational health and safety. Work (Reading, Mass.), 68(3), 863–870. https://doi.org/10.3233/ WOR-203420.
• Yurdakul, M. , Gökpınar, E. & İç, Y. T. (2019). Resmi Bir Kurumda Risk Analizi Uygulaması . Mühendis ve Makina , 60 (696) , 221-230.