A Sociopsychological Analysis of the Profiles of the Earliest Muslims and the Nature of the Islamic Call

Yıl 2024, Sayı: 39, 1 - 16, 30.11.2024

Hakan Temir , Mücahit Yüksel

https://doi.org/10.34082/islamiilimler.1474949

Öz

Islam is the religion preached by all prophets, from the first human being and the first prophet, Adam, to the last prophet, Muhammad. However, over time, people have deviated from it due to various psychological, sociological, cultural, and economic reasons and have adopted false religions. Thus, an overwhelming number of people are on multiple paths other than what is revealed to the Prophets. At this point, one may ask, “Why do people deviate from the path of Islam and follow others?” In this article, we will attempt to understand the issue at its core by focusing on the beginning of the end. By “the end,” we mean that the divine will, which seeks to eradicate falsehoods, selects a new messenger to warn people about the corruption of previous beliefs and calls them to embrace a new religious formation. At this point, when humanity is faced with choices of right and wrong, it is important to examine both states of mind. This can be done by studying the invitation of the last Prophet Muhammad, the characteristics of the first Muslims who responded to it, and why some rejected the invitation. However, it is crucial to approach this issue transparently and realistically; otherwise, the true essence of the matter will be lost. Various statements have been made by different groups, particularly orientalists, about the attributes of the early Muslims and their motivations for embracing the Islamic call. It is important to clarify these arguments to uncover the truth behind them. Some have suggested that the first Muslims were generally weak and young. Thus, they propose reasons such as “the desire to end victimization” and “lack of rational thinking due to youth” as justifications for accepting the call. Consequently, the divine origin, message content, conformity to human nature, and organizing principles of the Islamic call are overlooked. Therefore, the aim of this article is to consolidate and analyze both claims and facts and draw conclusions about the true nature of the issue without getting caught up in unnecessary debates.

Anahtar Kelimeler

Islamic History, Prophet Muhammad, Ṣaḥāba, Islamic Call, First Muslims.

Sosyo-Psikolojik Boyut ve İslâm Davetinin Özellikleri Bağlamında İlk Müslümanların Tahlili

Öz

İlk insan ve ilk peygamber Hz. Âdem’den son peygamber Hz. Muhammed’e kadar bütün peygamberlerin tebliğ ettiği din İslâm’dır. Ancak süreç içerisinde insanlar psikolojik, sosyolojik, kültürel ve ekonomik temelli birçok sebepten dolayı sapmalar yaşamış ve bâtıl dinlere tâbi olmuşlardır. Bu sebeple yeryüzünde hak din olarak İslâm’ın müntesipleriyle birlikte bâtıl birçok dinin müntesipleri de olagelmiştir. Bu noktada asıl sorulması gereken soru, “insanların İslâm dışında başka dinlere sapmalarının sebepleri nelerdir?” olması gerekirken biz bu makalede, sonun başlangıcı üzerinde durarak meseleyi temelinden anlamaya çalışacağız. Sondan kasıt bâtılın yok olmasını arzu eden ilahi iradenin yeni bir elçi seçerek önceki inançların yozlaştığını bildirmesi ve bu sebeple insanları yeni dinî oluşuma çağırmasıdır. İnsanlığın hak ve bâtılı tercihe yöneldiği bu noktada iki ruh hali de incelenmelidir. Bu gerçek son peygamber Hz. Muhammed’in daveti, ona icabet eden ilk Müslümanların özellikleri ve daveti reddedenlerin sapma nedenleri üzerinden araştırılarak bir neticeye ulaştırılabilir. Ancak meselenin şeffaf ve gerçekçi bir şekilde incelenmesi gerekir. Aksi halde meselenin esas mahiyetinden uzaklaşılır. Zira ilk Müslümanların özellikleri ve İslâm davetini kabul etme gerekçeleri hususunda başta oryantalistler olmak üzere farklı çevreler tarafından dile getirilen iddialar, gerçeğin ortaya konması sadedinde elzem hale gelmiştir. Çünkü söz konusu iddialar, ilk Müslümanların genellikle güçsüz ve genç kimselerden oluştuğunu dillendirmekte, gerekçe olarak da “mağduriyetlerin sonlandırılması isteği” ve “makul düşünecek yaşta olunmaması” gibi imaları gündeme getirmektedir. Böylece İslâm davetinin vahiy menşei, mesaj içeriği, insan fıtratına uygunluğu ve düzenleyici özelliği arka plana itilmektedir. Dolayısıyla bu makalede iddialar ve gerçekler bir araya getirilip süzgeçten geçirilmekte, çok fazla tartışmaya girilmeden meselenin esas mahiyeti üzerinde reel çıkarımlar yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslâm Tarihi, Hz. Muhammed, Sahabe, İslâm Daveti, İlk Müslümanlar.

Kaynakça

• Abū al-Ḥusayn ʿAbdul-Bāqī b. Kānīʿ. Muʿjam al-ṣaḥāba. critical ed. Ṣalāḥ b. Sālim al-Misrātī. Madina: Maktabat al-Ghurabā al-Asriyya, 1418.
• Abū Nuʿaym Aḥmad b. ʿAbdullāh b. Aḥmad b. Ishāq b. Mūsā b. Mihrān al-Iṣfahān. Maʿrifat al-Ṣaḥāba. critical ed. ʿĀdil b. Yūsuf al-Azāzī. Riyad: Dār al-Waṭan, 1998.
• Abū Suhbah, Muḥammad b. Muḥammad Ṣuwaylim. al-Sīrat al-nabawiyyah ʿalā dawʾ al-Qurʾān wa al-sunnah. Damascus: Dār al-Qalam, 1427.
• Aḥmad Aḥmad Gallūsh. al-Sīrah al-nabawiyya. Beirut: Muʾassasat al-Risāla, 2003.
• Akkaya, Veysel. Genç Sahabiler. İstanbul: Erkam Yayınları, 2019.
• Algül, Hüseyin. “Hind b. Ebû Hâle.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18/64. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Awda, ʿAbd al-Qādir. al-Tashrīʿ al-Jināʾī al-Islāmī muqārānan bi al-qānūn al-waẓʿī. Beirut: Dār al-Kitāb al-ʿArabī, no date.
• Black, Antony. The History of Islamic Political Thought: From the Prophet to the Present. Psychology Press, 2001.
• al-Bukhārī, Abū ʿAbdillāh Muḥammad b. Ismāʿīl. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Damascus-Beirut: Dār Ibn Kathīr, 2002.
• Cahen, Claude. İslamiyet. trans. Esat Nermi Erendor. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 2000.
• al-Dabīsī, Muḥammad b. Muṣṭafā b. ʿAbd al-Salām. al-Sīrat al-nabawiyyah bayna al-ʿāsār al-marwīya wa al-āyāt al-Qur’āniyya. Cairo: Jāmiʿat Umm al-Shams, 2010.
• al-Dhahabī, Shams al-Dīn Abū ʿAbdillāh Muḥammad b. Aḥmad b. ʿUthmān b. Kāymāz. Siyar Aʿlām al-Nubalāʾ. critical ed. Shuʿayb al-Arnāʾūṭ et al. Beirut: Muʾassasat al-Risāla, 1985.
• al-Dhahabī, Shams al-Dīn Abū ʿAbdillāh Muḥammad b. Aḥmad b. ʿUthmān b. Kāymāz. Tārīkh al-Islām wa Wafayāt al-Mashāhir wa al-Aʿlām. critical ed. ʿUmar ʿAbd al-Salām al-Tadmurī. Beirut: Dār al-Kitāb al-ʿArabī, 1993.
• Dozy, Reinhart Pieter Anne. İslam Tarihi. trans. Vedat Atila. İstanbul: Gri Yayınevi, 2006.
• El-Muhacir, Abdurrahman. Rasulullah (s.a.s)’ın Hayatı ile İslam’ın Hareket Metodu. trans. Eyüp Aslan. Hak Yayınları, 2017.
• al-Fālūdha, Muḥammad Ilyās ʿAbd al-Raḥmān. al-Mawsūʿah fī ṣaḥīḥ al-sīrat al-nabawiyya. Makkah: Maṭābiʿ al-Safā, 1423.
• Hilmi, Şehbenderzade Filibeli Ahmed - Aksun, Ziya Nur. İslam Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2022.
• Hitti, Philip K. History of the Arabs from the Earliest Times to the Present. London and Basingstoke: Macmillan, 10th edition., 1970.
• Hodgson, Marshall G. S. The Venture of Islam, Volume 1: The Classical Age of Islam. University of Chicago Press, 2009.
• Ibn al-Athīr, Abū al-Ḥasan ʿAlī b. Abū al-Karīm Muḥammad b. Muḥammad b. ʿAbd al-Karīm b. ʿAbd al-Wāḥid al-Shaybānī. al-Kāmil fī al-tārīkh. critical ed. Abū al-Fidāʾ ʿAbdullāh al-Qāḍī. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya, 1987.
• Ibn al-Athīr, Izz al-Dīn. al-Usd al-ghāba fī maʿrifat al-ṣaḥāba. critical ed. ʿAlī Muḥammad Muʾawwad, ʿĀdil Aḥmad ʿAbd al-Mawjūd. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya, 1994.
• Ibn Hishām, ʿAbd al-Malik b. Hishām b. Ayyūb al-Himyarī. al-Sīra al-Nabawīyya. critical ed. Muṣṭafā al-Saqqā et al. Egypt: Maṭbaʿat Muṣṭafā al-Bābī al-Ḥalabī wa Awlādihī, 1955.
• Ibn Kathīr, Abū al-Fidāʾ Ismāʿīl ibn ʿUmar al-Qurashī. al-Bidāya wa al-nihāya. critical ed. ʿAbdullāh b. ʿAbd al-Muḥsin al-Turkī. Cairo: Dār al-Ḥijr, 1997.
• Ibn Khallikān, Abū al-ʿAbbās Shams al-Dīn Aḥmad b. Muḥammad b. Ibrāhīm b. Abī Bakr. Wafayāt al-Aʿyān wa Anbāʾ Abnāʾ al-Zamān. critical ed. Iḥsān ʿAbbās. Beirut: Dār al-Sādir, 1900.
• Ibn Sayyid al-Nās, Abū al-Fatḥ Fakhr al-Dīn Muḥammad b. Muḥammad b. Muḥammad al-Yaʿmarī. ʿUyūn al-athar fī funūn al-maghāzī wa al-shamāʾil wa al-sīra. critical ed. Ibrāhīm Muḥammad Ramaḍān. Beirut: Dār al-Qalam, 1993.
• Ibn Saʿd, Abū ʿAbdullāh Muḥammad b. Saʿd b. Mūnīʿ. al-Ṭabaqāt al-kubrā. critical ed. Muḥammad ʿAbd al-Qādir Aṭā. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya, 1990.
• Ibn ʿAbd al-Barr, Abū ʿUmar Yūsuf b. ʿAbdullāh b. Muḥammad. al-Istīʿāb fī maʿrifat al-aṣḥāb. critical ed. ʿAlī Muḥammad al-Biqāwī. Beirut: Dār al-Jīl, 1992.
• al-Kāndahlawī, Muḥammad Yūsuf b. Muḥammad Ilyās b. Muḥammad Ismāʿīl. Ḥayātu al-ṣaḥāba. critical ed. Bishār Awwād Maʻrūf. Beirut: Muʾassasat al-Risāla, 1999.
• Kandemir, M. Yaşar. “Hâlid b. Saîd.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/287–288. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Kurt, Abdurrahman. “Demografik Değişkenler Açısından İlk Müslümanlar.” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (June 1, 2009), 27–41.
• Lapidus, Ira M. A History of Islamic Societies. Cambridge: Cambridge University Press, 2nd edition., 2002.
• al-Maqrīzī, Aḥmad b. ʿAlī b. ʿAbd al-Qādir Taqī al-Dīn. Imtāʿ al-asmāʾ bi-mā li-rasūl min al-abnāʾi wa al-aḥwāl wa al-ḥifādh wa al-matāʿ. critical ed. Muḥammad ʿAbd al-Ḥamīd al-Nimīsī. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya, 1999.
• Muḥammad b. ʿUmar b. Wāqīd Abū ʿAbdullāh al-Wākīqī. Kitāb al-maghāzī. critical ed. Marsden Jones. Beirut: Dār al-ʻĀlamī, 1989.
• Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2011.
• Shalabī, Ra’ūf. al-Da’watu al-islamiyya fi ahdihi al-makki: manahijuhā wa ghayātuhā. Damascus: Dār al-Qalam, no date.
• Watt, Montgomery W. Muhammad at Mecca. London: Oxford at the Clarendon Press, 1960.
• William Muir. The Life of Moḥammad from Original Sources. Edinburgh: John Grant, 1923.
• Zeydan, Corci. İslam Uygarlıkları Tarihi. trans. Nejdet Gök. İstanbul: İletişim Yayınları, 2020.
• al-Zirkalī, Khayr Al-Dīn b. Maḥmūd b. Muḥammad b. ʿAlī. al-Aʿlām. Beirut: Dār al-ʿIlm li-l-Malāyīn, 2002.