Max Weber'in Karizmatik Liderlik Teorisi Bağlamında bir İslam Halifesi: Abdülmelik b. Mervan

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 50, 171 - 200, 05.01.2023

Ayşe Amine Tuğ Kızıltoprak

https://doi.org/10.55918/islammedeniyetidergisi.1228100

Cited By: 1

Öz

Tarih boyunca lider ve liderlik kavramlarına gereken hassasiyeti göstermeyen ve itibar etmeyen toplumlar kısa sürede dağılmaya gitmiş ve ortadan kalkmışlardır. Bu nedenle bu kadar önem arz eden lider kavramı, belirli amaçlara uygun olarak takipçilerini yöneten ve yönlendiren bir şahsiyet olmasının ötesinde toplumu temsil eden bir kişilik sahibidir. Lider önderlik ettiği kitleyi bulunduğu konumdan daha yüksek bir konuma taşımakla sorumlu kişidir. Liderlik konusunda Max Weber 1900’lü yılların ikinci yarısından sonra modern karizmatik liderlik kavramını söylemlerinde ve eserlerinde ifade etmeye başladı. Bu bağlamda karizmatik liderlik, liderin içinde bulunduğu konuma veya yönetim usulüne göre değil, takipçilerinin onu algılama şekline göre ortaya çıkan etki altında kalma biçimidir. Buradan anlaşıldığı gibi lider takipçileri üzerinde oldukça etkili bir kişidir. Abdülmelik b. Mervan (685-705) Emevîler Devleti’nde yaklaşık 21 yıl Halifelik makamında görev yaparak hem kendi devrine damgasını vurdu hem de kendisinden sonra gelen halifeler ve hükümdarlar için bir takım liderlik örnekleri ortaya koydu. Bu makalede Abdülmelik b. Mervan’ın liderlik özellikleri Max Weber’in karizmatik liderlik yaklaşımı bağlamında değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Karizmatik liderlik, Kudüs, Kubbetüssahra, Abdülmelik B. Mervan.

An Islamic Caliph in the Context of Max Weber's Theory of Charismatic Leadership: Abdulmalik B. Marvan

Öz

Societies that did not show the necessary sensitivity and respect to
the concepts of leader and leadership throughout history, fell apart
and disappeared in a short time. The concept of the leader is not
only a person who manages and directs her followers in accordance
with certain purposes, but also a person who is responsible for
carrying the audience to a higher position from her position as a
person representing the society. After the second half of the 1900s,
Max Weber began to express the concept of modern charismatic
leadership in his discourses and works. In this context, charismatic
leadership is a form of being influenced by the way the followers
perceive him, not by the position of the leader or the management
style. As it can be understood from here, a leader is a very
influential person on his followers. Abdulmalik b. Marwan (685-705)
served in the Caliphate office for about 21 years in the Umay-yad
State, leaving his mark on his own era and also set some
examples of leaders for the caliphs and rulers who came after
he left. In this article, Abdulmalik b. Marvan’s leadership
characteristics will be evaluated in the context of Max Weber’s
charismatic leadership approach.

Anahtar Kelimeler

Abdulmalik B. Marvan, Charismatic Leadership, Dometasahra, Jerusalem, Leadership

Kaynakça

• Abd Dı̇xon, ‘Abd el-‘Ameer. The Umayyad Caliphate (65-86/684-705), A Political Study. University of London SOAS. Doktora tezi. 1971.
• Apak, Adem. Hz. Osman Dönemi Emevî İdarecileri. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sos-yal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 1995.
• Arklan, Ümit. “Halkla İlişkilerde Liderlik: Liderliğin ve Liderlik Türlerinin Halkla ilişkiler Alanında Yansımaları” E-Journal of New World Sciences Academy Humanities: 4C0065, 5, (4), 616-636, 2010.
• Arklan, Ümit. Siyasal Liderlikte Karizma Olgusu: Recep Tayyip Erdoğan Örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Aycan, İrfan. “Mervan I”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/225-227. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
• Aycan, İrfan. “Haccac B. Yusuf El-Sakafi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14/427-428. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Bernhard, Michael H. “Charismatic Leadership and Democratization: A Weberian Perspective”, Minda De
• Gunzburg center for European Studies, Program on Central and Eas-tern Europe Working Paper Series 43, 1997.
• Bozkurt, Nebi. “Kubbetü’sahre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.26/304-308. İstanbul: TDV Yayınları. 2002.
• Demircan, Adnan. İslam Tarihinin ilk Döneminde Arap-Mevali İlişkisi. İstanbul: Beyan Yayınları. 2013.
• Doğan, Mehmet. Karizmatik Liderlik Bağlamında Türk Siyasetçilerinin Değerlendirilmesi . Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Te-zi, 2014.
• Edizler, Gaye. “Karizmatik Liderlikte Duygusal Zekâ Boyutuyla Cinsiyet Faktörüne İlişkin Literatürsel Bir Çalışma”. Konya: Selçuk Üniversitesi Journal of Selçuk communica-tion. 6, 2010,
• Erdal, Mehmet. İşletmelerde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Analizi. Kahra-manmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Ergezer, Bahattin. Liderlik ve Özellikleri. Ankara: Ocak Yayınları, 1992.
• Ergin, Ali Şakir. “Abdülhamid el-Katib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1/225. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Erkoçoğlu, Fatih., Abdülmelik B. Mervan ve dönemi (65-86/685-705), Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
• Erkoçoğlu, Fatih., “Abdullah B. Abdülmelik B. Mervan, Hayatı Ve Faaliyetleri”, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII/1 - 2009, 181-214.
• Erkoçoğlu, Fatih. Emevî Devletinin Dönüm Noktası Abdülmelik B. Mervan. Ankara: TDV Yayınları, 2011. Göksu, Abdurrahman. Abdülmelı̇k B. Mervan Dönemı̇ Mezhep Hareketlerı̇, Malatya: İnönü Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Harman, Ömer Faruk. “Kudüs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 329-332. İstanbul : TDV Yayınları, 2002.
• Horner, Melissa. “Leadership Theory: Past, Present,Future Team Performance Mana-gement”, MCB University Press: Vol. 3 No. 4, ss. 270-287. 1997.
• Hitti, Philip. Siyasî ve Kültürel İslam Tarihi. (Çeviren: Salih Tuğ). İstanbul; Bilge Kül-tür Sanat, 1.Basım, 2020. Kızıltoprak Tuğ, Ayşe Amine. Siyasal ve Karizmatik Liderlik Bağlamında Recep Tay-yip Erdoğan. İstanbul: Orion Akademi, 2021.
• Kirimi, Barine. Succesful Leadership: 8 Essential Principals You Must Know. USA: Abc Book Publishing, 2007.
• Koyuncu, Mevlüt. “VELİD I”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43/30-31. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Köftürcü, Hüseyin. “Semavı̇ Dı̇nler Bağlamında Kudüs”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research Cilt: 13 Sayı: 71, Haziran 2020 & Volume: 13 Issue: 71, June 2020, s.1054-1061.Kudüs
• Özdemı̇r Aksak, Behice Betül. Yerleşı̇m Polı̇tı̇kalarının Mekân Felsefesı̇ Açısından İncelenmesı̇: Kudüs Örneğı̇. Konya: Konya Teknı̇k Ünı̇versı̇tesı̇, Lı̇sansüstü Eğı̇tı̇m Enstı̇tüsü, 2022.
• Özdönmez, Metin.-Akesen,Aytuğ.-Ekizoğlu,Abdi. Yönetim ve Organizasyon, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1998.
• Özkuyumcu, Nadir. Yıldız, “Kayrevan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 25/88-90 İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Sahillioğlu, Halil. “Dinar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları. 1994, IX, 352-353.
• Sahillioğlu, Halil. “Altın”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları. 1989, II, 536-537.
• Sinha, Jai.B.P. The Cultural Context Of Leadership and Power. New Delhi: Sage Publ. 1995.
• Stogdill, Ralph Melvin. Stogdill's Handbook of Leadership: A Survey of Theory and Research, Revised and Expanded,.New York, 1974.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Abdullah B. Zübeyr B. Avvâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1/145-146. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Abdülmelik B. Mervan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1/266-270. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Berberiler”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 5/478-483. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “İbn’ül Eş’as”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21/32-33. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Yüksel, Muhammed Mustafa. Karizmatik Lider Örneği Olarak Hz.Ömer, Konya: Sel-çuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Wellhausen, Julius. The Arab Kingdom and Its Fall. (Çeviren Margaret Graham Weir). Calcutta: University of Calcutta, 1927.