Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yerel coğrafya öğretimiyle ilgili görüşlerinin incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 269 - 296, 31.12.2022

Ali Ekber Gülersoy Burak Çavdar

https://doi.org/10.47615/issej.1166661

Öz

Arka Plan: Sosyal bilgiler dersi hayatımızın ilk yıllarında temel coğrafya bilgilerini kazandığımız bir derstir. Yerel coğrafya ise bizim hayatımızın bu ilk dönemlerinde öğrendiğimiz ya da öğreneceğimiz bilgilerimizin uygulamasını yapabileceğimiz, kalıcılığını sağlayabilecek somut coğrafi unsurları içinde barındırabilir. Bu nedenle sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yerel coğrafya öğretimi hakkındaki düşüncelerini öğrenmenin yararlı olacağı düşünülmüştür.
Amaç: Bu çalışmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yerel coğrafya öğretimiyle ilgili görüşlerinin öğrenilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmada nitel yöntem kullanılmıştır. Verilerin analizi için “betimsel analiz” ve “içerik analizi” kullanılmıştır. Çalışma kapsamında Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü üçüncü ve dördüncü sınıflarında okuyan 23 gönüllü öğrenci ile görüşme yapılmıştır.
Bulgular: Öğretmen adaylarıyla yaptığımız çalışmada adayların yerel coğrafya tanımlarında “bireyin içinde yaşadığı yerin özelliklerini bilmesi, tanıması, kullanması”, “herhangi bir bölgenin çevrenin, alanın özelliklerinin anlatılması, incelenmesi, öğretilmesi” gibi cevaplar verdikleri görülmüştür. Yerel coğrafya öğretimi kapsamında yapılabilecek uygulamara ilişkin verilere baktığımızda gezi, gözlem, saha araştırması, ev ödevi, araştırma yaptırma gibi etkinliklerin yerel coğrafya öğretimi kapsamında yapılabilecek uygulamalar olduğu saptanmıştır. Katılımcılar yerel coğrafya etkinlikleri yaptırmanın öğrencilerin yaşadıkları bölge hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlayacak, kalıcı öğrenmeyi gerçekleştirebilecek, öğrencilerin dikkatini çekebilecek faydaları olduğunu çoğunlukla dile getirmişlerdir. Katılımcıların çoğunluğu yerel coğrafya öğretiminin uygulanabilir olduğunu düşünmektedirler. Katılıcılar zaman, imkân ve maddi yetersizliklerin, bürokratik engellerin yerel coğrafya öğretiminin uygulanmasında karşılaşabilecekleri sorunların başında geldiğini ifade etmişlerdir.
Sonuç: Çalışmadan elde edilen veriler sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yerel coğrafya öğretimini faydalı buldukları ve sosyal bilgiler dersinde uygulanabilir olduğunu düşündükleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretmen Adayları, Yerel Coğrafya Öğretimi

Investigation of social studies teacher candidates’ views on local geography teaching

Öz

Background: Social studies course is a course in which we gain basic geography knowledge in the first years of our lives. Local geography, on the other hand, can contain tangible geographical elements that we can apply and ensure the permanence of the knowledge that we have learned or will learn in these early periods of our lives. For this reason, it was thought that it would be useful to learn the thoughts of social studies teacher candidates about local geography teaching.
Purpose: In this study, it is aimed to learn the views of social studies teacher candidates about local geography teaching.
Method: Qualitative method was used in the study. “Descriptive analysis” and “content analysis” were used to analyze the data. Within the scope of the study, 23 volunteer students studying in the third and fourth grades of Dokuz Eylül University Buca Education Faculty Social Studies Teaching Department were interviewed.
Findings: In the study we conducted with the teacher candidates, it was seen that the candidates gave answers such as "knowing, recognizing and using the features of the place where the individual lives", "describing, examining and teaching the characteristics of the environment and area of any region" in the definitions of local geography. When we look at the data on the practices that can be done within the scope of local geography teaching, it has been determined that activities such as trips, observations, field research, homework, and research can be done within the scope of local geography teaching. Participants mostly stated that having local geography activities has benefits that will enable students to have information about the region they live in, realize permanent learning, and attract students' attention. Majority of the participants think that local geography teaching is applicable. The participants stated that time, opportunity and financial inadequacies, bureaucratic obstacles are among the problems they may encounter in the implementation of local geography teaching.
Conclusion: As a result of the data obtained from the study, it was seen that social studies teacher candidates found local geography teaching useful and thought that it could be applied in social studies course.

Anahtar Kelimeler

Social studies, teacher candidates, local geography teaching

Kaynakça

• Avcı, G. (2019). Sınıf Dışı Eğitimin İlkokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum, Başarı ve Hatırda Tutma düzeyine Etkisi. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, İzmir.
• Aydın, S. ve Bayazıt, İ. (2021). Nitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik. M. Çelebi (Ed.) , Nitel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 182-209). Ankara: Pegem Akademi.
• Buluç B. (2019). Eğitimin Amaç ve İşlevleri E. Karip (Ed.), Eğitime Giriş içinde (s. 20-48). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çifçi, T. ve Dikmenli, Y. (2016). Coğrafya Öğretmenlerinin Okul Dışı Coğrafya Öğretimine İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 36382.
• Değirmenci, Y. (2019). Coğrafya Öğretmenlerinin İyi Öğretim Anlayışlarının İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Sosyal Bilimler Dergisi, 65-82.
• Demirel, Ö. ve Kaya, Z. (2020). Eğitimle İlgili Temel Kavramlar. Ö. Demirel, Z. Kaya, ve K. Kıroğlu (Ed.), Eğitime Giriş içinde (s. 1-14). Ankara: Pegem Akademi.
• Durmuş, E. ve Baş, K. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 75-92.
• Erkuş, A. (2021). Davranış Bilimleri için Bilimsel Araştırma Süreci (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Huabin, Y. (2004). A probe the Local Geography Education. Yüksek Lisans Tezi. Erişim adresi: https://t.cnki.net/.
• Kaya, B. ve Bozyiğit, R. (2019). Considerations of pre-service geography teachers related to the concept of. International Journal of Geography and Geography Education, 39, 55-69.
• Kızılçaoğlu, A. (2006). İlköğretimin Birinci Kademesinde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi(14), 81-106.
• Koçoğlu, E. ve Aydın, M. (2017). Alan Uzmanlarına Göre 2017 Sosyal Bilgiler Programının 2005 Programı Çerçevesinde Analizi. International Journal of Social Science Research, 60-72.
• Köşker, N. (2012). Coğrafya Eğitiminde Yer Temelli Öğretim Yaklaşımına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Coğrafya Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Mi, C. (2018). Resarch on the Utilizatıon of Rural Geographical Resources Based on Geographical Core Quality Study on the Utilization of Local Geographical Rourseces Based on the Core Accomplishment of Geography. Yüksek Lisans Tezi. Erişim adresi: https://t.cnki.net/
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Öner, G. (2016). Sosyal Bilgilerde Yerel Coğrafya Öğretimi: Sosyal Bilgiler Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı, Bolu.
• Öner, G. ve Memişoğlu, H. (2018). Sosyal Bilgiler Yerel Coğrafya Öğretimi: Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(3), 193-218.
• Özata Yücel, E. ve Özkan, M. (2014). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Algılarının Kelime İlişkilendirme Aracılığıyla Belirlenmesi. e-International Journal of Educational Research, 5(4), 41-56.
• Özden, M. (2021). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki Harita Becerilerinin Öğretimine İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Sivas.
• Özgen, N. (2012). Bilim Olarak Coğrafya ve Evrimsel Paradigmaları. Ege Coğrafya Dergisi, 1-25.
• Şahin, S. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Gezi-Gözlem Tekniğine İlişkin Görüşleri Yüksek Lisans Tezi. Giresun: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı.
• Tomal, N. (2009). Coğrafya Derslerinde Edinilen Bilgilerin Günlük Hayatta Kullanılma Durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 229-240.
• Xiurong, W. (2016). The Development and Case Study of Geography Course Resources in Wuchuan County. Yüksek Lisans Tezi, Inner Mingolia Teaching University. Erişim adresi: https://t.cnki.net/.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri(11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2020). Eğitimin Temel Kavramları. H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.) , Eğitime Giriş içinde (s. 1-17). Ankara: Pegem Akademi.