Religion-State Relations in the Political History of Islam

Yıl 2013, Sayı: 22, 117 - 129, 01.12.2013

Osman Zahid Çifçi Hüsamettin Erdem

Öz

In this study we approach the concepts of religion, understanding of religion and state in a different way and observe that religion-state relations are shaped by the interpretation of these concepts. This study gives an overview of religionstate relations throughout the history of Islam and compares between what is present and what ought to be. Throughout the history of Islam there has been no separate clergy that was organized independent of the state and claimed sovereignty. For this reason, there has been no problem of domination among those who represent the state and the clergy and a different religion-state relationship compared to the West has emerged

Anahtar Kelimeler

Religion, State, Understanding of Religion, Religion-State Relationship

İSLAM SİYASET TARİHİNDE DİN VE DEVLET İLİŞKİSİ

Öz

Din ve devlet anlayışlarına farklı açılardan yaklaştığımız bu çalışmada; İslam Tarihi‘nde, bu kavramların yorumlanış biçimlerine göre, din ile devlet ilişkilerinin şekillendiğini görmekteyiz. Bu çalışma; İslam Tarihi boyunca ortaya çıkan dindevlet ilişkilerinin genel bir değerlendirmesini içermekte ve olanla olması gerekenin mukayesesini amaçlamaktadır. İslam‘ın ana yaklaşımı olan Sunni gelenekte, devletten bağımsız teşkilatlanmış ve egemenlik iddiasında bulunmuş bir din adamları sınıfının olmaması ve din adamları ile devleti temsil eden kişiler arasında hâkimiyet probleminin yaşanmaması nedeniyle İslam Dünyası‘nda, Batı‘dan farklı bir din-devlet ilişkisi ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Din, Devlet, Din Anlayışı, Din-Devlet İlişkisi

Kaynakça

• » Kur‘an-ı Kerim
• » Augustinus, Saint (1973). Tanrı Devleti‘nden Seçmeler. (Çeviren: Mete Tunçay). Batı Siya- sal Düşünüşünden Seçmeler Cilt 1. İstanbul: Sinan Yayınları.
• Bu düşünce ve siyaset adamlarının eserlerine örnek olarak şunlar verilebilir; Fazlurrahman, “İslam
• ve Siyasi Aksiyon: Siyaset Dinin Hizmetinde”, (Çeviren: Kazım Güleçyüz). İslam‟da Siyaset Düşün
• cesi, İstanbul, 1995, ss. 7-23; Gannuşi, Raşid, İslami Yöneliş, (Çeviren: Abdullah Baykal), İstan
• bul, 1987; el-Cabiri, Muhammed Âbid, İslâm‟da Siyasal Akıl, (Çeviren: Vecdi Akyüz), İstanbul,
• ; el-Cabiri, Muhammed Abid, Arap-İslam Siyasal Aklı, (Çeviren: Vecdi Akyüz), İstanbul, 2001;
• el- Efendi, Abdülvahhab, Nasıl Bir Devlet, (Çeviren: Murat Çiftkaya), İstanbul, 2003; Turabi, Ha
• san, İslam Düşüncesinin İhyası, (Çevirenler:. Adem Yerinde, Sefer Turan), İstanbul, 1997. Yrd. Doç. Dr. Osman Zahid ÇİFÇİ Prof. Dr Hüsamettin ERDEM
• » el-Cabiri, Muhammed Âbid (1997). İslâm‟da Siyasal Akıl. (Çeviren: Vecdi Akyüz). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• » el-Cabiri, Muhammed Abid (2001). Arap-İslam Siyasal Aklı. (Çeviren: Vecdi Akyüz). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• » Davutoglu, Ahmet (1994). Devlet. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 9, 234-240. Ankara: TDV Yayınevi.
• » el- Efendi, Abdülvahhab (2009). Nasıl Bir Devlet. (Çeviren: Murat Çiftkaya). İstanbul: İlke Yayınları.
• » Erdem, Hüsameddin (1999). Problematik Olarak Din-Felsefe Münasebeti. Konya: Hü-Er Ya- yınları.
• » Fazlurrahman, (1995). İslam ve Siyasi Aksiyon: Siyaset Dinin Hizmetinde. (Çeviren: Kazım Güleçyüz). İslam‟da Siyaset Düşüncesi, 7-23. İstanbul: İnsan Yayınları.
• » Fığlalı, Ethem Ruhi (1978). Hariciliğin Doğuşu ve Fırkalara Ayrılışı. Ankara Üniversitesi İlahi- yat Fakültesi Dergisi, XXII, s. 323-344.
• » Fığlalı, Ethem Ruhi (1984). İmamiye Şiası: Caferiyye Mezhebi Doğuşu Gelişmesi ve Görüşle- ri. Ankara: Selçuk Yayınları.
• » Fığlalı, Ethem Ruhi (1997). Din Devlet İlişkileri. Muğla: Muğla Üniversitesi Yayınları.
• » Gazâlî (1974). İhyâ-u Ulumi‟d-Din III. (Çeviren: Ahmet Serdaroglu). Ankara: Bedir Yayınları.
• » Gannuşi, Raşid (1987). İslami Yöneliş. (Çeviren: Abdullah Baykal). İstanbul: Bir Yayınları.
• » Gözler, Kemal (2009). Devletin Genel Teorisi. Bursa: Ekin Yayınları.
• » Güler, İlhami (2002). Politik Teoloji Yazıları. Ankara: Kitabiyat Yayınları.
• » Hamidullah, Muhammed (1993). İslam Peygamberi. (Çeviren: Salih Tuğ), c.2, s.973. İstan- bul: İrfan Yayınları
• » Hegel, G.W. F. (2003). Tarihte Akıl. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• » Hegel, G.W. F. (2006). Tarih Felsefesi. İstanbul: İdea Yayınları.
• » Hobbes, Thomas (2002). Leviathan‘dan Seçme Parçalar. (Çeviren: Mete Tunçay). Batıda Siyasal Düşünceler Tarihi II. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• » İbn Haldun, Mukaddime, (Çeviren Süleyman Uludağ), Dergah Yayınları, İstanbul 1988.
• » İbn Kesir (1994). el-Bidaye ve‟n-Nihaye. (Çeviren: Mehmet Keskin). İstanbul: Çağrı Yayınla- rı.VI.
• » İbn Teymiyye (1999). es-Siyasetü‟ş Şer‟iyye (2. Baskı). (Çeviren: Vecdi Akyüz). İstanbul: Dergah Yayınları.
• » Kapani, Münci (2009). Politika Bilimine Giriş (23. Basım). Ankara: Bilgi Yayınları.
• » Kutup, Seyyid (1977). Yoldaki İşaretler. (Çeviren: Salih Uçan). İstanbul: Hicret Yayınları.
• » Marx, Karl ve Engels, Friedrich (1976). Collected Works. London: Lavrence and Wishard.
• » el-Maverdi, Ebu‘l Hasen (1981). Kitâbu Teshîli‟n-Nazar ve Ta‟cîli‟z-Zafer fî Ahlâki‟l-Melik ve Siyâseti‟l-Mulk. (Tahkik: Muhyî Hilâl es-Serhân). Beyrut: Dâru‘n-Nahdati‘l-Arabiyye
• » el-Maverdi, Ebu‘l Hasen (1989). el-Ahkamu‟s- Sultaniye. (Tahkik: Ahmed Mubarek el- Bağ- dadi). Kuveyt: Dar-ü İbni Kuteybe.
• » el-Maverdi, Ebu‘l Hasen (1993). Kavânînu‟l-Vizâra ve Siyâsetu‟l-Mulk. (Tahkik: Rıdvan Sey- yid). Beyrut: Dâru‘t-Talîa li‘t-Tıbâa ve‘n-Neşr.
• » el-Maverdi, Ebu‘l Hasen (1989). el-Ahkamu‟s- Sultaniye. (Tahkik: Ahmed Mubarek el- Bağ- dadi). Kuveyt: Dar-ü İbni Kuteybe, s.3.
• » Menekşe, Ömer (2005). İslam Düşünce Tarihinde Devlet Anlayışı: Maverdi ve Nizamülmülk Örneği. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, V, (3), 193–211.
• » Mevdudi (1981). İslam‘da Siyaset Anlayışı. İslam‟ın Bugünkü Meseleri, (Çeviren: Erol Gün- gör). 280-302. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• » Mevdudi (1969). İslam Anayasası. (Çeviren: İhsan Toksarı). İstanbul: Nida Yayınları.
• » Platon (1980). Devlet. (Çeviren: S. Eyüboğlu,). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 102.
• » Rıza, M. Reşid (1991). Muhammedi Vahiy. (Çeviren: S. Özer). Ankara: Fecr Yayınları.
• » Rousseau, J.J. (1996). Toplum Sözleşmesi. (Çevire: Alpagut Erenulu). Ankara: Öteki Yayıne- vi.
• » Turabi, Hasan (1997). İslam Düşüncesinin İhyası. (Çevirenler:. Adem Yerinde, Sefer Turan). İstanbul: Ekin Yayınları.
• » Tümer, Günay. (1994). Din. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 9, 312-320. Ankara: TDV Yayınevi.
• » Tümer, Günay ve Küçük, Abdurrahman. (1997). Dinler Tarihi. Ankara: Ocak Yayınları.
• » Türcan, Talip. (2001). Devletin Egemenlik Unsuru ve Egemenlikten Kaynaklanan Yetkileri. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• » Watt, W. Montgomery (1981). İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri. (Çeviren: Ethem Ruhi Fığlalı). Ankara: Ümran Yayınları
• » Weber, Max (1995). Toplumsal Ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı. (Çeviren: Özer Ozanka- ya). Ankara: İmge Yayınları.